فراتحلیل مطالعات دولت الکترونیک در ارتقای شاخص های حکمرانی خوب

پژوهش های مدیریت راهبردی

مقاله 3، دوره 29، شماره 89، شهریور 1402، صفحه 77-108   

نوع مقاله: علمی _ پژوهشی

نویسندگان

سید انوشیروان مجدزاده¹؛ سنجر سلاجقه^{* 2}؛ امین نیک پور³؛ محمد جلال کمالی⁴

¹دانشجوی دکترا مدیریت، واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران.

²استادیارگروه مدیریت دولتی، واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران

³استادیار گروه مدیریت دولتی، واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان

⁴استادیارمدیریت دولتی، واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران.

چکیده

دولت الکترونیک، ابتکار عمل جدیدی است که درصدد است تا زمینه دسترسی شهروندان به خدمات عمومی را از طریق رسانه‌های الکترونیک فراهم آورد و روابط دولت و شهروندان را به‌گونه‌ای جدید پایه‌ریزی نماید. دولت الکترونیک باقدرت شگرفی که دارد، نقش عمده‌ای را در کاهش کاغذبازی، مهندسی مجدد، کاهش هزینه‌های دولت، افزایش انعطاف‌پذیری ساختار دولت و امکان تطابق به‌موقع با تغییرات،کاهش تخلفات و فساد اداری، افزایش مشارکت مردمی، افزایش شفافیت در بدنه دولت، کاهش تمرکززدایی، تقویت پایه‌های دموکراسی، اصلاح بوروکراسی اداری و دولتی، افزایش قدرت پاسخگویی دولت، افزایش کارایی و بهره‌وری، کیفیت دسترسی به اطلاعات و داده‌ها، صرفه‌جویی در زمان و اثربخشی را ایفا می‌نماید. ازاین‌رو پژوهش حاضر در نظر دارد تا با واکاوی حوزه  نظری پژوهش‌های انجام‌شده در قلمرو دولت الکترونیک در ارتقای شاخص‌های حکمرانی خوب، به فراتحلیل مطالعات انجام‌شده در این خصوص بپردازد. با توجه به اینکه حکمرانی خوب در جوامع مختلف می تواند معانی و نوع عوامل متفاوتی داشته باشد، ازاین‌رو سعی گردید که جمع‌بندی نظری در حوزه عوامل در تحلیل‌ها صورت گیرد. جامعه آماری 52 مقاله در بازه زمانی 1390 تا 1402 است. گردآوری داده ها از مقالات بر اساس پروتکل پریسما بوده که با نظر متخصصین مورد انطباق قرار گرفته است. پس از مرور نظام مند مقالات، جهت تجزیه و تحلیل داده ها از روش فرا تحلیل و نرم افزار  CMA2 استفاده شد. همچنین پس از تحلیل استنباطی داده‌ها با استفاده از روش رگرسیون خطی و رگرسیون چندمتغیره، ابتدا میزان ارتباط بین یکایک متغیرهای مستقل و سپس کلیه متغیرهای مستقل در ابعاد مختلف با متغیر وابسته یعنی حکمرانی خوب مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته های تحقیق نشان می دهد، در مطالعات صورت گرفته، از میان کل متغیرها، نخست متغیر پاسخگویی مؤثرترین متغیر بر حکمرانی خوب است و سپس  به ترتیب متغیرهای شفافیت، نظارت بر دستگاه های دولتی، کارآمدی دستگاه های دولتی و دسترسی به خدمات دولتی بیشترین تأثیر را بر حکمرانی خوب دارد. 

کلیدواژه‌ها

فراتحلیل؛ دولت الکترونیک؛ حکمرانی خوب؛ شفافیت

مراجع

ابراهیم­ پور، حبیب؛ فتوره­ چی، زهرا؛ نعمتی، ولی؛ حمزه ای، نسرین (1399). تحلیل نقش تعدیلگر حکمرانی خوب در رابطه بین جهانی‌شدن و رشد اقتصادی در کشورهای درحال‌توسعه، مطالعات راهبردی سیاست‌گذاری عمومی، 10(36): 41-69.

 ابراهیمی، مجتبی؛ شریفی طرازکوهی، حسین؛ باقرزاده، احد (1399). نقش و کارکرد دولت الکترونیک در احقاق حقوق شهروندی، اخلاق زیستی، 10(35): 1-18.

 ابوالفتحی، هادی؛ پورکیانی، مسعود؛ درخشان، مژگان؛ فاتح ی­راد، نوید (1399). ارائه الگوی دولت کارآفرین و حکمرانی خوب و راهبردهای پیاده‌سازی آن در دولت جمهوری اسلامی ایران، خط­مشی­گذاری عمومی در مدیریت، 12(42): 175-192.

ابوالقاسمی، سیدرحیم؛ قبادی، خسرو (1397). تبیین تئوریک جایگاه جامعه مدنی در الگوی حکمرانی خوب، پژوهش سیاست نظری، شماره 29: 233-259.

آریابد، آیدا؛ مقدسی، رضا؛ زراعت­ کیش، یعقوب (1399). مطالعه ارتباط حکمرانی خوب با تولید و بهره‌وری کل عوامل در گروهی از کشورهای درحال‌توسعه و OECD، تحقیقات اقتصاد کشاورزی، 12(3): 289-318.

بحرینی، الهام؛ میریوسفی، سیدجلیل؛ بیگلری، نسرین (1399). بررسی نقش ابعاد حکمرانی خوب در تبیین توسعه منابع انسانی ادارات ورزش و جوانان، مدیریت ورزشی، 13(2): 659-686.

بیک­ زاده، جعفر؛ جلیلی ­نژاد، قاسم (1400). آسیب­شناسی حکمرانی دیجیتال در دولت الکترونیک، نخبگان علوم و مهندسی، 6(6): 7-33.

بهبودی، محمدرضا؛ احمدی کهن ­علی، رضا؛ قاسمی، آرزو (1398). شناسایی موانع موفقیت کامل برنامه توسعه دولت الکترونیک از دید مسئولان و شهروندان و ارائه راهکارهایی برای موفقیت در آن (مطالعه کیفی در استان هرمزگان)، سیاست‌نامه علم و فن‌آوری، 9(1): 45-58.

توکلی، غلامرضا؛ بابایی، سحر؛ سجادیه، علیرضا (1399). تبیین و تحلیل شاخص‌های حکمرانی خوب در ودجا، مدیریت و پژوهش­های دفاعی، 19(87): 73-102.

حاجیلو، محمد؛ محمدی، نبی‌الله؛ درودی، هما؛ منصوری، علی (1400). تدوین الگوی توسعه منابع انسانی آموزش محور مبتنی بر حکمرانی خوب در دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور (مطالعه کیفی)، راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، 14(4): 161-171.

 حاجیلو، محمد؛ محمدی، نبی‌الله؛ درودی، هما؛ منصوری، علی (1400). طراحی و اعتبار یابی الگوی توسعه منابع انسانی مبتنی بر حکمرانی خوب در دانشگاه‌های علوم پزشکی تابعه وزارت بهداشت،درمان و آموزش پزشکی، توسعه آموزش در علوم پزشکی، 14(42): 9-23.

خان ­محمدی، هادی؛ رئیسی وانایی، ایمان؛ ملک­ محمدی، سحر (1397). ساخت نگاشت روابط شبکه ­ای آسیب ­های راهبردی توسعه دولت الکترونیکی در ایران، مطالعات مدیریت کسب‌وکار هوشمند، 7(26): 101-136.

دقتی، عادله؛ یعقوبی، نورمحمد؛ کمالیان، امین ­رضا؛ دهقانی، مسعود (1399). طراحی الگوی استقرار و توسعه حکمرانی خوب الکترونیک با استفاده از رویکرد فراترکیب، پژوهش‌های مدیریت در ایران، 24(2): 1-34.

زرشگی، محمد (1399). تأملی در مفهوم و جایگاه دولت الکترونیک و ارتباط ­سنجی آن با وضعیت محیط­ زیست تهران، راهبرد اجتماعی-فرهنگی، 9(34): 143-169.

سالاریه، نورا؛ دانایی­ فرد، حسن؛ رهنورد، فرج ­الله؛ رجب‌زاده، علی (1398). طراحی شاخص اندازه‌گیری کیفیت مدیریت منابع انسانی بر اساس رویکرد حکمرانی خوب در بخش دولتی ایران، مدیریت سازمان ­های دولتی، مدیریت سازمان­ های دولتی، 8(2): 55-66.

ساوری، اکبر؛ رحمتی­ فر، سمانه؛ زرنشان، شهرام (1400). همسنجی مؤلفه‌های دموکراسی با شاخص‌های حکمرانی خوب در پرتو حقوق بین‌الملل، پژوهش سیاست نظری، 30: 57-74.

شریفی، حسین؛ جوادی، محمدحسین؛ حاجی­پور، مرضیه (1392). بررسی نقش فن‌آوری اطلاعات در کاهش فساد اداری از طریق افزایش شفافیت اطلاعات، بهبود پاسخگویی و ارتقا اعتماد و درستی، علوم و فن‌آوری اطلاعات ایران، دوره 28، شماره 3.

 شفیعی­ مقدم، صمد؛ قربانی شیخ ­نشین، ارسلان؛ فروزش، روح‌الله؛ مرتضوی ­اصل، سیدخدایار (1399).  تدوین استراتژی‌هایی برای دیوان محاسبات کشور در راستای تحقق شاخص‌های حکمرانی خوب، دانش حسابرسی، 21(82): 322-348.

صادق، نسترن؛ سجادی، سیده عبدالله؛ عقیلی، سیدوحید (1392). نقش استقرار دولت الکترونیک بر اثربخشی شرکت ­های بیمه (موردمطالعه شرکت سهامی بیمه ایران)، مطالعه مدیریت شهری، سال 5، شماره 16: 87- 100.

صادقی­ مقدم، عادله؛ اشرف ­گنجوی، فریده؛ تجاری، فرشاد (1399). الگوی همبستگی دولت الکترونیک و چابکی سازمانی با نقش میانجی مسئولیت‌پذیری اجتماعی در کارکنان وزارت ورزش و جوانان، مدیریت ارتقای سلامت، 10(1): 92-102.

 صادقی ­مکی، محمدتقی؛ هادی پیکانی، مهربان؛ جوانمرد، حبیب‌الله (1398). ارائه مدل رضایتمندی شهروندان از دولت الکترونیک به‌منظور بهبود اعتماد عمومی، مدیریت منابع در نیروی انتظامی، 7(1): 83-112.

علیخانی، صادق؛ اسلامی، رضا؛ نیاورانی، صابر (1398). ظرفیت‌های قانون اساسی ایران در افزایش مشارکت شهروندان در پرتو راهبردهای حکمرانی خوب، تحقیقات حقوق خصوصی و کیفری، 4: 11-31.

کاظمی، حیدر؛ رحمانی، بیژن (1396). ارزیابی حکمرانی خوب شهری برای شهرهای ایران مطالعه موردی: شهر اهواز، آمایش محیط، 48: 90-108.

قاسمی، ابوالفضل؛ قزلسفلی، محمدتقی؛ مسلمی مهنی، یوسف (1398). حکمرانی خوب شهری به‌منزله مرجعیت سیاست‌گذاری شهری؛ تحلیل محتوای برنامه پنجم و ششم توسعه جمهوری اسلامی ایران، مجلس راهبرد، 27(101): 195-221.

قربانیان، ماریا؛ قهرمانی، محمد؛ ابوالقاسمی، محمود (1399). شناسایی مؤلفه‌های حکمرانی خوب در نظام آموزش عالی ایران، اندیشه‌های نوین تربیتی، 17(1): 53-82.

قلی ­پورسوته، رحمت‌الله؛ منوریان، عباس؛ الهیاری­دوین، ملیحه (1398). طراحی مدل دولت الکترونیک در چارچوب اخلاقی حکمرانی خوب، اخلاق در علوم و فن‌آوری، 14(2): 186-189.

قوچانی، فرخ؛ رضاییان، علی؛ قربانی ­زاده، وجه ­الله؛ حسینی، احمد (1397). بررسی توانمندی‌های نیروی انسانی مرتبط با بلوغ تعامل‌ پذیری دولت الکترونیک، پژوهش ­های مدیریت منابع انسانی دانشگاه جامع امام حسین(ع)، 10(3): 75-100.

مولایی، سوران؛ ایراندوست، منصور؛ احمدیان، جمیله؛ بهمنی، کامیار (1396). ارتباط رهبری اخلاقی با حکمرانی خوب در سازمان‌های دولتی، فصلنامه اخلاق در علوم رفتاری، شماره 4: 139-147.

نوروزی، نور محمد (1400). بازخوانی حکمرانی خوب در پرتو چشم‌اندازهای ناهمسان: برنامه بهینه‌سازی سیاست‌گذاری عمومی، دستور کارگذار به دموکراسی  راهبرد بازتولید هژمونی، دولت­ پژوهی، 6(25): 73-107.

Adamy, A. & Rani, H. (2022). An evaluation of community satisfaction with the government’s COVID-19 pandemic response in Aceh, Indonesia, International Journal of Disaster Risk Reduction, 69, 1-11.

Andersson, C., Hallin, A. & Ivory, C. (2022). Unpacking the digitalization of public services: Configuring work during automation in local government, Government Information Quarterly, 39, 1-10.

Anginer, D., Demirguc-Kunt, A., Aziz Simsir, S. & Tepe, M. (2022). Is short-term debt a substitute for or complementary to good governance? Borsa Istanbul Review 22(2), 197-208.

Brown, K., Ryan, N., Parker, R. (2000). New Models of Service Delivery in the Public Sector, the International Journal of Public Sector Management, Vol. 13, No. 3.

Carcaba, A., Arrondo, R., Gonzalez, E. (2022). Does good local governance improve subjective well-being? European research on management and business economics, 28, 1-10.

Carter, L., Yoon, V., Liu, D. (2022). Nalyzing e-government design science artifacts: A systematic literature review, International Journal of Information Management, 62, 1-13.

Fini, R., Grimaldi, R., & Sobrero, M. (2009). Factors Fostering Academics to Start Up New Ventures: An Assessment of Italian Founders’incentives. Journal of Technology Transfer, 34(4), 380-402.

Giessen, M., Bayerl, P.S. (2022). Designing for successful online engagement: Understanding technological frames of citizen and police users of community policing platforms, Government Information Quarterly, 39, 1-13.

Grinin, L., Grinin, A., Korotayev, A. (2022). COVID-19 pandemic as a trigger for the acceleration of the cybernetic revolution, transition from e-government to e-state, and change in social relations, Technological Forecasting & Social Change, 175, 1-10.

- Haneef Malik, A., Isa, A. H. M., Jais, M., Rehman, A., Ali Khan, M. (2022). Financial stability of Asian Nations: Governance quality and financial inclusion, Borsa Istanbul Review 22(2), 377-387.

Homer, J. (2022). Can Good Government Save Us? Extending a Climate-Population Model to Include Governance and Its Effects, Systems, 10(37), 1-11.

Ibanescu, B. C., Carmen Pascariu, G. C., Alexandru Banica, A., Bejenaru, I. (2022). Smart city: A critical assessment of the concept and its implementation in Romanian urban strategies, Journal of Urban Management, 11, 246-255.

Kabanov, Y. (2022). Refining the UN E-participation Index: Introducing the deliberative assessment using the Varieties of Democracy data, Government Information Quarterly, 39, 1-15.

Kamsyah Bangun, R., Rahmanta, Lubis, S. N. (2022). Increasing Local Government E-Government Innovation in Achieve Good Government, Budapest International Research and Critics Institute-Journal, 5(2), 13298-13309.

Mahbub, T., Faisal Ahammad, M., Tarba, S. Y., Yusuf Mallick, S.M. (2022). Factors encouraging foreign direct investment (FDI) in the wind and solar energy sector in an emerging country, Energy Strategy Reviews, 41, 1-12.

Macia´ P´erez, F., Vicente Berna Martinez, J., Lorenzo Fonseca, I. (2021). Strategic IT alignment Projects. Towards Good Governance, Computer Standards & Interfaces, 76, 1-19.

Millard, J. (2003). “E-Government Strategies: Best Practice Reports from the European from Line”. Danish Technological Institute, Denmark.

Moon, M. J. (2002), “The Evolution of E-Government AmongMunicipalities: Rhetoric of Reality?”, Public Administration Review, Vol. 62, No. 4.

Nofiantia, L., Susanti Suseno, N. (2014). Factors affecting implementation of good government governance (GGG) and their implications towards performance accountability, International Conference on Accounting Studies, 164, 98-105.

Ramon Saura, J., Ribeiro-Soriano, D., Palacios-Marqu´es, D. (2022). Assessing behavioral data science privacy issues in government artificial intelligence deployment, Government Information Quarterly, 1-17.

Rosenthal, R., & Dimatteo, M. R. (2001). Meta-Analysis: Recent Developments in Quantitative Methods for Literature Review. Annual Review Psychology, 52, 59-82.

Saylam, A., Yıldız, M. (2022). Conceptualizing citizen-to-citizen (C2C) interactions within the E-government domain, Government Information Quarterly, 39, 1-11.

Scupola, A., Mergel, I. (2022). Co-production in digital transformation of public administration and public value creation: The case of Denmark, Government Information Quarterly, 39, 1-11.

Styrin, E., Mossberger, K., Zhulin, A. (2022). Government as a platform: Intergovernmental participation for public services in the Russian Federation, Government Information Quarterly, 39, 1-10.

Tejedo-Romero, F., Ferraz Esteves Araujo, J. F. F., Tejada, A., Ramírez, Y. (2022). E-government mechanisms to enhance the participation of citizens and society: Exploratory analysis through the dimension of municipalities, Technology in Society, 70, 1-14.

Tosun, J., Howlett, M. (2021). Managing slow onset events related to climate change: the role of public bureaucracy, Current Opinion in Environmental Sustainability, 50, 43–53.

Uwizeyimana, D. E. (2022). Analyzing the importance of e-government in times of disruption: The case of public education in Rwanda during Covid-19 lockdown, Evaluation and Program Planning, 91, 1-8.

Wescott, C. G. (2001). E-Government in the Asia–Pacific Region, Asian Journal of Political Science, vol. 9, No. 2

Wilson, C., Mergel, I. (2022). Overcoming barriers to digital government: mapping the strategies of digital champions, Government Information Quarterly, 39, 1-13.

Xiong, L., Wang, H., Wang, C. (2022). Predicting mobile government service continuance: A two-stage structural equation modeling-artificial neural network approach, Government Information Quarterly, 39-1-20.

Zhao, Y., Liang, Y., Yao, C., Han, X. (2022). Key factors and generation mechanisms of open government data performance: A mixed methods study in the case of China, Government Information Quarterly, 39, 1-13.

Zhao, S. (1991). Meta-Theory, Meta-Method, Meta-Data Analysis: What, Why, and How? Sociological Perspectives, 34, 377-390.