طراحی الگو مؤلفه های سواد شهروندی در آموزش و پرورش

فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی

دوره 17، شماره 2 - شماره پیاپی 64، شهریور 1402، صفحه 240-266   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

سید علی سعادتی¹؛ محبوبه سلیمان پور عمران^{* 2}؛ رویا افراسیابی³

¹دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی،گروه علوم تربیتی، واحد بجنورد، دانشگاه آزاد اسلامی، بجنورد، ایران

²استادیار، گروه علوم تربیتی، واحد بحنورد، دانشگاه آزاد اسلامی، بجنورد، ایران

³استادیار، گروه علوم تربیتی، واحد بجنورد، دانشگاه آزاد اسلامی، بجنورد، ایران

چکیده

هدف: هدف از انجام این پژوهش، طراحی مدل برنامه درسی سبز مبتنی بر ساحت‌های تعلیم و تربیت در آموزش‌وپرورش بود.
روش: این پژوهش با هدف طراحی الگوی مؤلفه های سواد شهروندی در آموزش و پرورش انجام شد.
روش: این پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی و از نظر روش تحقیق، به صورت آمیخته است. در مرحله کیفی با مطالعه عمیق منابع ( شامل کتب علمی و مقالات مرتبط) و مصاحبه با صاحبنظران، ابعاد و مولفه های سواد شهروندی گردآوری شد. نمونه آماری در بخش کیفی با در نظر گرفتن قانون اشباع تعداد 30 نفر از صاحبنظران تعلیم و تربیت در استان خراسان شمالی به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. در بخش کمی روش نمونه گیری، تصادفی طبقه ای بود که از گروه های مختلف تعلیم و تربیت، مدیران، دبیران آموزش و پرورش و اعضای هیات علمی در استان خراسان شمالی مورد انتخاب قرار گرفت که تعداد آنها 12652 نفر بودند. حجم نمونه با فرمول کوکران 375 نفر محاسبه شد. در تجزیه و تحلیل داده ها  از روش مدل یابی معادلات ساختاری توسط نرم افزار لیزرل و همزمان از تحلیل رگرسیون چندگانه و ضریب همبستگی و  تحلیل عاملی استفاده شد. برای انجام این کار از دو نرم افزار SPSS24 و AMOS16 استفاده گردید.
یافته ها: نتایج نشان داد الزامات شهروندی، آگاهی، تعلق و مشارکت مؤلفه های سواد شهروندی هستند و مدل مورد بررسی از برازش مناسبی برخوردار است.
نتیجه گیری: نتایج نشان داد مؤلفه های سواد شهروندی می تواند در بهبود وضیت آموزش و پرورش مفید باشد.

کلیدواژه‌ها

سواد شهروندی؛ الزامات شهروندی؛ آگاهی؛ تعلق؛ مشارکت

مراجع

شیخ زاده تکابی، محسن. حیدری موصلو، مهدی و بهرامی، کمال(1394). بررسی میزان توجه به مؤلفه های تربیت شهروندی در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش ایران، اولین کنفرانس بین المللی علوم انسانی با رویکرد بومی- اسلامی و تأکید بر پژوهش های نوین.

جمالی تازه کند، محمد. طالب زاده نوبریان، محسن و ابوالقاسمی، محمود(1392). تحلیل جایگاه مولفه های تربیت شهروندی در محتوای برنامه درسی علوم اجتماعی دوره متوسطه، نشریه پژوهش در برنامه ریزی درسی، 2 (2): 1-19.

سند تحول بنیادین(1390). سند تحول بنیادین، تهران: انتشارات شورای انقلاب فرهنگی.

فتحی، محمدرضا و سعادتمند، زهره. (1394). تربیت شهروندی در دانش آموزان ابتدایی، کنفرانس علمی پژوهشی راهکارهای توسعه و ترویج آموزش علوم در ایران.

یوسفی نیا، امیرحسین. (1395). بررسی مراحل آموزش شهروندی در جهت رسیدن به جامعه ای پویا، مطالعات حقوق شهروندی، 3 (2): 320-299.

 باباخانی، سجاد. (1401). بررسی رویکردها و اهداف تربیت شهروندی در نظام آموزش و پرورش ایران، دستاوردهای نوین در مطالعات علوم انسانی، 12 (1): 40-53.

جمال الدین، صمدی. ایزدی، انصاریان و رستمی بشمنی، علی. (1401). فراترکیبی بر الگوی تربیت شهروندی اسلامی مبتنی بر پژوهش‎ های تجربی، فصلنامه علمی تربیت اسلامی، 4 (1): 59-73.

کریمی، امیر و رحمتی، رباب. (1401). فراتحلیل مطالعات تربیت شهروندی در آموزش و پرورش ایران، پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی، 3 (2):  129-159.

گرمابی مظاهری، حسن. (2022). ارزیابی سطح تربیت شهروندی دانش آموختگان دانشگاه فرهنگیان (مطالعه موردی: پردیس حکیم فردوسی)، پویش در آموزش علوم انسانی، 2 (4):  45-58.

موسوی، سیده جنت. قلتاش، عباس و اصفیان، فرزانه.(1401). سنتزپژوهشی مؤلفه‌های آموزش حقوق شهروندی در دوره ابتدایی بر اساس اسناد بالادستی ایران و مطالعات بین الملل،  تفکر وکودک، 14 (1): 55-37.

Kemendikbud, H. (2016), Memperkuat Literasi Negeri, Jakarta: Biro Komunikasi dan Layanan Masyarakat (BKLM), Kemendikbud.

Raharjo. G. (2018), Urgensi Civic Literacy Bagi Generasi Milenial. Surakarta. Disampaikan Seminar Nasional PPKn FKIP UNS.

Dewi I. S., Triana R., Moh. M. (2019), The Concept of Human Literacy as Civics Education Strategy to Reinforce Students’ Character in the Era of Disruption. Advances in Social Science, Education and Humanities Research, 397:1132-1141.

Riska, A., Saputri, M, & Triyanto, W. (2019), Reinforcing Civics Literacy in Sustaining Students' Learning in the Industrial Era 4.0. Universal Journal of Educational Research, 7(9):36-43.

Ivy, J; Kelley, R; Cook, K., Thomas, K. (2020), Incorporating Cyber Principles into Middle and High School Curriculum Peer, International Journal of Computer Science Education in Schools, 4(2): 36-52.

Navarro-Medina, E. & de-Alba-Fernandez, N. (2015), Citizenship Education in the European Curricula, Social and Behavioral Sciences, 197: 45 – 49.

Porteghal, A. (2014), New Literacies for Digital Citizenship, Contemporary Educational Technology, 4(2): 126-137.

Putnam, M. (2016), Pendidikan Kewarganegaraan Untuk Membangun Wawasan Global Warga Negara Muda, Journal Cakrawala Pendidikan, 33 (3): 78- 103.

Stolle. F.E & Gidengil. D (2010), Citizenship and citizenship education, Canada in an international context.

Adeyemi. J.O. (2018), Navigating Israeli citizenship: how do Arab-Palestinian teachers civilize their pupils? Race Ethnicity and Education, 22(3): 391-409.