ارزیابی اثر آغوز در جیره غذایی بر فلور میکروبی روده بلدرچین ژاپنی

مجله پلاسما و نشانگرهای زیستی

دوره 16، شماره 3 - شماره پیاپی 63، مرداد 1402، صفحه 78-85   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

سامان مهدوی^{* 1}؛ علی نوبخت²؛ رضا مختاریان اصل³

¹گروه میکروبیولوژی، واحد مراغه، دانشگاه آزاد اسلامی، مراغه، ایران

²عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مراغه

³گروه علوم دامی، واحد مراغه، دانشگاه آزاد اسلامی، مراغه، ایران

چکیده

زمینه و هدف: افزودن ترکیبات مغذی طبیعی از جمله آغوز در جیره می‌تواند برای بلدرچین مفید باشد. هدف از این تحقیق، ارزیابی اثر آغوز در جیره غذایی بر فلور میکروبی روده بلدرچین ژاپنی بود. مواد و روش‌ها: 120 قطعه بلدرچین ژاپنی در قالب طرح کاملا" تصادفی با استفاده از جیره بدون آغوز، جیره با آغوز 2 درصد گاو و 4 درصد گاو در 3 تیمار و 4 تکرار و 10 قطعه بلدرچین ژاپنی در هر تکرار مورد آزمایش قرار گرفتند. پس از طی دوره 42 روزه، دو قطعه بلدرچین از هر تکرار انتخاب شد. سپس قطعه‌ای از ایلئوم هر پرنده جهت شمارش جمعیت لاکتوباسیلوس و کلیفرم مورد بررسی قرار گرفت. نتایج: بلدرچین‌های تغذیه شده با آغوز 4 درصد، بیشترین شمارش کلی لاکتوباسیلوس (05/0p<) و کمترین شمارش کلی باکتریهای کلیفرم را در بین گروه‌های آزمایشی به خود اختصاص دادند (05/0p>). همچنین گروه تیمار تغذیه شده با آغوز 2 درصد نیز بترتیب افزایش و کاهش کلی جمعیت لاکتوباسیلوس‌ها و باکتریهای کلیفرم را نسبت به گروه شاهد از خود نشان داد (05/0p>). نتیجه‌گیری: استفاده از آغوز پاستوریزه گاو به مقدار2 درصد و 4 درصد در جیره غذایی بلدرچین ژاپنی باعث افزایش شمارش کلی لاکتوباسیلوس‌ها و کاهش کلی جمعیت باکتریهای کلیفرم می‌شود که می‌تواند بعنوان ماده غذایی جدید برای بهبود فلور میکروبی روده در جیره غذایی طیور پرورشی مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

بلدرچین ژاپنی؛ آغوز؛ فلور میکروبی؛ روده

اصل مقاله

ارزیابی اثر آغوز در جیره غذایی بر فلور میکروبی روده بلدرچین ژاپنی

سامان مهدوی¹، علی نوبخت²، رضا مختاریان اصل³

 

1- استادیار گروه میکروبیولوژی، واحد مراغه، دانشگاه آزاد اسلامی، مراغه، ایران. نویسنده مسئول:    [e-mail]

2- دانشیار گروه علوم دامی، واحد مراغه، دانشگاه آزاد اسلامی، مراغه، ایران

3- کارشناسی ارشد گروه علوم دامی، واحد مراغه، دانشگاه آزاد اسلامی، مراغه، ایران

 

تاریخ دریافت:18/02/1401                                                                                 تاریخ پذیرش: 02/06/1401

چکیده

زمینه و هدف: افزودن ترکیبات مغذی طبیعی از جمله آغوز در جیره می­تواند برای بلدرچین مفید باشد. هدف از این تحقیق، ارزیابی اثر آغوز در جیره غذایی بر فلور میکروبی روده بلدرچین ژاپنی بود.

 مواد و روش­ها:  120 قطعه بلدرچین ژاپنی در قالب طرح کاملا" تصادفی با استفاده از جیره بدون آغوز، جیره با آغوز 2 درصد گاو و 4 درصد گاو در 3 تیمار و 4 تکرار و 10 قطعه بلدرچین ژاپنی در هر تکرار مورد آزمایش قرار گرفتند. پس از طی دوره 42 روزه، دو قطعه بلدرچین از هر تکرار انتخاب شد. سپس قطعه­ای از ایلئوم هر پرنده جهت شمارش جمعیت لاکتوباسیلوس و کلیفرم مورد بررسی قرار گرفت.

نتایج:  بلدرچین­های تغذیه شده با آغوز 4 درصد، بیشترین شمارش کلی لاکتوباسیلوس (05/0p<) و کمترین شمارش کلی باکتریهای کلیفرم را در بین گروه­های آزمایشی به خود اختصاص دادند (05/0p>). همچنین گروه تیمار تغذیه شده با آغوز 2 درصد نیز بترتیب افزایش و کاهش کلی جمعیت لاکتوباسیلوس­ها و باکتریهای کلیفرم را نسبت به گروه شاهد از خود نشان داد (05/0p>).                                                                                                                                       

نتیجه­گیری: استفاده از آغوز پاستوریزه گاو به مقدار2 درصد و 4 درصد در جیره غذایی بلدرچین ژاپنی باعث افزایش شمارش کلی لاکتوباسیلوس­ها و کاهش کلی جمعیت باکتریهای کلیفرم می­شود که می­تواند بعنوان ماده غذایی جدید برای بهبود فلور میکروبی روده در جیره غذایی طیور پرورشی مورد استفاده قرار گیرد.    

 

واژگان کلیدی: بلدرچین ژاپنی، آغوز، فلور میکروبی، روده

 

 

 

 

مقدمه

بلدرچین ژاپنی به دلیل داشتن ویژگیهایی مانند رشد سریع، بلوغ جنسی زودرس، تولید بالای تخم، فاصله نسل و دوره جوجه­کشی کوتاه به عنوان پرنده­ای مفید محسوب می­شود (1). بلدرچین ژاپنی درمقایسه با جوجه­های گوشتی نسبت به بیماری­ها مقاوم­تر است و نیاز کمتری به واکسیناسیون دارد. به دلیل حجم و وزن کم این پرنده و فضای کم برای پرورش، پرورش آن در مقایسه با جوجه گوشتی راحت­تر است (2). از آنتی­بیوتیک­ها به منظور کنترل عوامل بیماری­زا، تحریک رشد طیور و کاهش اجرام میکروبی در صنعت طیور به صورت وسیعی استفاده می­شود. استفاده بی­رویه از آنتی­بیوتیک­ها در طیور مشکلاتی را ایجاد نموده است. گسترش مقاومت به آنتی­بیوتیک­ها در بین عوامل میکروبی و نیز ایجاد اثرات سوء در مصرف­کنندگان فرآورده­های طیور از جمله این مشکلات بوده است که موجب بروز نارضایتی در استفاده از آنتی­بیوتیک­ها در صنعت طیور می­شود، لذا محققین تلاشهای فراوانی در جهت یافتن جایگزین­های مناسبی به عنوان محرک رشد در جیره طیور انجام داده­اند (3و 4). آغوز یک ماده حیات بخش است، که بلافاصله بعد از زایمان در پستانداران برای مدت زمان محدود از پستان ترشح می­شود و حاوی مواد مغذی حیاتی نظیر پروتئین­های لاکتوفرین، مواد معدنی، ویتامین­ها، آنزیم­ها و عوامل مهم رشد به مقادیر چندین برابری شیر معمولی می­باشد که این مواد ضمن تأمین نیازمندی­های مواد مغذی و جلو انداختن رشد در اوایل زندگی، نقش به­سزایی در تقویت سیستم ایمنی نوزاد دارند. این مواد مغذی همچنین تحریک­کننده رشد سلول و تجدید قوا و ارتقاء دهنده سلامتی حیوان نیز محسوب می­شوند (5و 6). آغوز منبع غذایی بالقوه در میان مواد غذایی حیاتی است که غنی از مواد ایمنی­زا بوده و با تامین سلول­های حیاتی به تقویت سیستم ایمنی کمک می­کند (7). بیشترین اجزای فعال زیستی در آغوز، عوامل رشد و عوامل ضد­میکروبی آن است. آنتی­بادی­های آغوز اولین حفاظت را در مقابل عوامل بیماری­زا فراهم می­کنند و عامل محدود­کننده مصرف آنتی­بیوتیک­ها خواهد شد. آغوز حاوی آنتی­بادی­هایی به نام ایمونوگلوبولین­ها از قبیل IgA, IgG, IgM در پستانداران است. IgA از طریق اپیتلیوم روده جذب می­شود، از طریق خون حرکت می­کند و به اندام­های مورد نظر می­رسد (8). بیش از 80 درصد ایمونوگلوبولین موجود در آغوز را IgG تشکیل می­دهد (9). لاکتوباسیلوس­ها از مهمترین جمعیت فلور مفید روده طیور محسوب می­شوند و برای سلامتی دستگاه گوارش پرندگان مفید هستند. افزایش لاکتوباسیلوس­ها می­تواند از طریق تولید آب اکسیژنه، از رشد پاتوژن­های گرم منفی، مثل اشریشیا کلی و سالمونلا جلوگیری کند (10). ثابت شده است حضور میکروفلور مفید، سبب افزایش طول پرز، کریپت و تکثیر سلولی روده می­گردد، اما باکتریهای بیماریزا با تولید ترکیبیات سمی مانند آمونیاک، باعث تخریب لایه اپیتلیوم می­شوند و با افزایش تبدیل سلولی برای نوسازی سلول­های آتروفی شده، ارتفاع پرز کاهش و عمق کریپت روده افزایش می­یابد (11). هدف از انجام این تحقیق، ارزیابی اثر آغوز در جیره غذایی بر فلور میکروبی روده بلدرچین بود.

مواد و روش­ها

این مطالعه با تعداد 120 قطعه بلدرچین ژاپنی تخمگذار در سن 7 ماهگی، برای دوره 42 روزه در قالب طرح کاملا" تصادفی با استفاده از جیره بدون آغوز، جیره با آغوز 2 درصد گاو و 4 درصد گاو در 3 تیمار و 4 تکرار و 10 قطعه بلدرچین ژاپنی در هر تکرار در مجتمع تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مراغه در بهار 1401 اجرا شد (از دمای 63 درجه سلسیوس به مدت 30 دقیقه برای پاستوریزاسیون آغوز گاو استفاده شد). نیازمندی­های مواد مغذی بلدرچین ژاپنی با توجه به کاتالوگ شرکت تولید کننده تامین شده و جیره­نویسی با استفاده از نرم افزار UFFDA انجام شد. پس از طی دوره 42 روزه، دو قطعه بلدرچین از هر تکرار انتخاب شد و پس از 12 ساعت گرسنگی دادن، کشتار شدند. سپس قطعه­ای از ایلئوم هر پرنده جهت شمارش جمعیت میکروبی (لاکتوباسیلوس و کلیفرم) در داخل نایلون استریل مجزا (با ثبت شماره) در کنار یخ قرار داده شد و نمونه­ها بلافاصله به آزمایشگاه میکروب­شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مراغه ارسال شد. 1 گرم از محتویات مدفوع داخل ایلئوم با 10 میلی­لیتر سرم فیزیولوژی مخلوط شد و در دو محیط ویولت رد بایل آگار (VRBA) و MRS آگار (شرکت Merck، کشور آلمان) پس از تهیه رقت مخلوط شده و محیط VRBA به گرمخانه 37 درجه سلسیوس و محیط MRS آگار پس از قرار گرفتن در جار بی­هوازی به گرمخانه 37 درجه سلسیوس منتقل شد. پس از 48 ساعت پلیت­ها از گرمخانه خارج شده و جهت شمارش کلونی در زیر دستگاه شمارشگر کلونی (شرکت Cole-Parmer، کشور انگلستان) قرار داده شدند و نتایج ثبت شد (12و 13).

- تحلیل آماری داده­ها

برای تحلیل نتایج از نرم افزار SPSS ویرایش 21 به روش تحلیل واریانس یک­طرفه (One way ANOVA) و آزمون چند­­دامنه­ای دانکن (Duncan) در سطح اطمینان 95 درصد استفاده شد. داده­ها به شکل میانگین ± انحراف معیار ارائه شد.

نتایج

بلدرچین­های تغذیه شده با آغوز 4 درصد، بیشترین شمارش کلی لاکتوباسیلوس (05/0p<) و کمترین شمارش کلی باکتریهای کلیفرم را در بین گروه­های آزمایشی به خود اختصاص دادند (05/0p>). همچنین گروه تیمار تغذیه شده با آغوز گاوی 2 درصد نیز بترتیب افزایش و کاهش کلی جمعیت لاکتوباسیلوس­ها و باکتریهای کلیفرم را نسبت به گروه شاهد از خود نشان داد (05/0p>) (جدول1).

 

      

جدول 1- شمارش کلی باکتریهای کلی­فرم و لاکتوباسیلوس به تفکیک گروه­های آزمایشی

گروه	کلی­فرم(cfu/ml106)	لاکتوباسیلوس(cfu/ml106)
جیره بدون آغوز	a04/27±3/76	a24/51±3/82
جیره با 2 درصد آغوز	a19/26±3/63	a64/71±73/105
جیره با 4 درصد آغوز	a27/31±59/61	b97/64±48/119

   :a, bحروف متفاوت در هر ستون نشان دهنده اختلاف آماری معنی­دار می­باشد(05/0p<).   

 

بحث  

در مطالعه اخیر، گروه­های تغذیه شده با جیره 4 درصد و 2 درصد آغوز، به ترتیب بیشترین و کمترین میزان را در شمارش کلی لاکتوباسیلوس­ها و باکتریهای کلیفرم در بین گروه­های مورد آزمایش نشان دادند و این تفاوت در بین گروه­ تغذیه شده با جیره 4 درصد آغوز در شمارش کلی لاکتوباسیلوس­ها معنی­دار بود(05/0p<). آغوز در بیشتر موارد دارای شمار زیادی از عوامل پاتوژن می­باشد که سبب بیماری شده و روند جذب ایمنوگلوبولین­ها را مختل می­کند (14). به این منظور، پاستوریزاسیون آغوز به عنوان روشی برای کاهش شمار باکتریایی پیشنهاد شده است. پاستوریزاسیون آغوز سبب کاهش اسهال ناشی از کلی­فرم­های مدفوعی می­گردد (15). در تحقیقی نشان داده شده است که پاستوریزاسیون آغوز در از بین بردن پاتوژن­های آن موثر است (16). تاکنون دماهای مختلفی برای حرارت دادن آغوز بررسی شده است. دماهای رایج برای پاستوریزاسیون شامل دمای 60 درجه سلسیوس به مدت 60 دقیقه و دمای 63 درجه سلسیوس به مدت 30 دقیقه می­باشند (17). با اینکه برخی عوامل پاتوژن مثل سالمونلا، اشریشیا کلی، لیستریا مونوسیتوژنز و مایکوباکتریوم بویس در دمای 60 درجه سلسیوس نابود می­شوند ولی عوامل بیماریزایی همچون استافیلوکوک­های کواگولاز منفی، برخی خانواده­های استرپتوکوک، کورینه باکتریوم و برخی باکتریهای میله­ای شکل گرم منفی در این دما از بین نمی­روند و تنها افزایش دما، این عوامل را از بین می­برد، به همین دلیل دمای 63 درجه سلسیوس توسط برخی از محققین توصیه شده است (17) که در این مطالعه نیز از دمای 63 درجه سلسیوس به مدت 30 دقیقه برای پاستوریزاسیون آغوز گاو استفاده شد. در تحقیقی نشان داده شده است که حرارت دادن آغوز باعث کاهش غلظت ایمنوگلوبولین می­گردد اما این کاهش بر عملکرد و یا سلامتی دام­ها تاثیری ندارد (18). این تحقیق برای اولین بار اثر آغوز در جیره غذایی روی فلور میکروبی روده بلدرچین ژاپنی را مورد بررسی قرار داده است و تاکنون مطالعه­ای در مورد اثر این ماده غذایی برروی فلور میکروبی روده سایر پرندگان نیز انجام نشده است. در این تحقیق،  با افزایش درصد آغوز در جیره غذایی بلدرچین ژاپنی، کاهش تعداد کلی باکتریهای کلی­فرم مشاهده شد که این امر احتمالا به دلیل حضور ترکیبات ضدمیکروبی موجود در آغوز می­باشد. از این ترکیبات ایمنی­زا می­توان به لاکتوفرین، لیزوزوم، لاکتوپراکسیداز، مکمل­ها و پرولین اشاره کرد (8). گزارش شده است آغوز گاوی تا 2 درصد جیره جوجه­های گوشتی باعث افزایش وزن آنها، کاهش تلفات و کاهش هزینه­های اقتصادی خوراک می­شود و در بلدرچین­های گوشتی استفاده از آغوز گاوی تا 5 درصد جیره، باعث بهبود عملکرد و کاهش اکسیداسیون لیپیدهای سرم در خون بلدرچین­ها شد (19). بر اساس گزارش­ها، استفاده از سطوح مختلف پودر آغوز در جیره جوجه­های گوشتی تحت شرایط استرس گرمایی اثرات مثبتی بر عملکرد، صفات لاشه، پارامترهای خونی، مورفولوژی روده و وضعیت آنتی­اکسیدانی جوجه­ها دارد (20). در تحقیقی گزارش شده است که مکمل­های افزودنی از طریق تغییر در میکروفلور روده، افزایش رشد باکتری­های مفید، تولید اسیدلاکتیک و هضم و جذب مواد مغذی باعث بهبود در ضریب تبدیل خوراک می­شوند (21). افزایش شمارش کلی لاکتوباسیلوس­ها در گروه­های تغذیه شده با آغوز نسبت به گروه شاهد می­تواند به دلیل ترکیبات محرک رشد موجود در آغوز و ایجاد شرایط pH بهینه برای این دسته از باکتریها باشد. الیگوساکاریدهای موجود در آغوز ممکن است به عنوان یک پری­بیوتیک و محرک رشد باکتری­های مفید در مجرای روده، به محافظت در برابر عوامل بیماری­زا کمک کنند. علاوه بر این، ممکن است با تقلید از کربوهیدرات­های سطحی سلول­های اپیتلیال، به­عنوان مهارکننده­های رقابتی در برابر باکتری­های سمی، برای مکان­های اتصال بر روی سلول­های اپیتلیال روده عمل کنند (22و 23). لاکتوپراکسیداز موجود در آغوز یک عامل ضد میکروبی مؤثر است و از طریق اعمالی از جمله تولید گونه­های اکسیژن فعال، برای چندین باکتری گرم مثبت و گرم منفی سمی است. گونه­های اکسیژن فعال می­توانند با اسیدهای­آمینه خاصی در پروتئین­های میکروبی تداخل داشته باشند که منجر به مهار متابولیسم و تکثیر میکروبی می­شوند(24). لیزوزم موجود در آغوز دارای فعالیت ضد­ باکتریایی است که باعث لیز سلولی باکتری­های گرم منفی و همچنین مهار رشد باکتری­های گرم مثبت می­شود (25). لاکتوفرین موجود در آغوز، فعالیت ضد باکتریایی لیزوزم را در برابر اشریشیا کلی افزایش می­دهد (26). لاکتوفرین اثرات متعددی از جمله، افزایش جذب آهن و همچنین داشتن فعالیت ضد­میکروبی (27)، اتصال لیپو­پلی­ساکارید، تحریک رشد سلول­­های اپیتلیال روده و فیبروبلاست­ها را القاء می­کنند (28). در تحقیقی مشخص شد افزودن آغوز در جیره بلدرچین­های ژاپنی، باعث بهبود افزایش وزن، ضریب تبدیل غذایی، وزن لاشه سرد و بازده لاشه در مقایسه با جیره شاهد شده بود ولی سطح مالون­دی­آلدئید و سرولوپلاسمین پایین­تر بود، اما سطح سوپراکسید­دیسموتاز به طور معنی­داری افزایش داشت. در نهایت، این محققین بیان کردند که تنش­هایی از قبیل اکسیداتیو، حمل و نقل و غیره، می­توانند با استفاده از 4 درصد آغوز مایع در جیره بلدرچین­ها کاهش یابند(29). King  و همکاران (2005) نشان دادند که افزودن آغوز به جیره جوجه­های گوشتی باعث بهبود فراسنجه­های مورفولوژی روده اعم از ارتفاع پرز و عمق کریپت می­گردد(30). الیگوساکاریدهای غذایی در آغوز تقریباً به ­اندازه یک گرم در لیتر وجود دارند که تقریباً دو برابر این سطح در شیر بالغ است (31)، و می­توانند به عنوان پری­بیوتیک عمل کنند، زیرا بسیاری از آن­ها در قسمت فوقانی روده هضم نمی­شوند و به­طور دست نخورده به روده بزرگ منتقل می­شوند، جایی که به عنوان یک بستر متابولیک برای باکتری­های روده بزرگ عمل می­کنند (32). علاوه بر الیگوساکاریدها، آغوز سرشار از پروتئین­های گلیکوزیله (افزوده شدن مولکول گلوکز به زنجیره­های اسید آمینه) است، که ممکن است با عمل به عنوان پری­بیوتیک به دلیل جدا شدن جزء ساخارین توسط گلیکوزیدازهای باکتریایی، ارتباط عملکردی داشته باشند و در نتیجه بر میکروبیوم روده تأثیر می­گذارند (33).

نتیجه­گیری

استفاده از آغوز پاستوریزه گاو به مقدار2 درصد و 4 درصد در جیره غذایی بلدرچین ژاپنی باعث افزایش شمارش کلی لاکتوباسیلوس­ها و کاهش کلی جمعیت باکتریهای کلیفرم می­شود که می­تواند بعنوان ماده غذایی جدید برای بهبود فلور میکروبی روده در جیره غذایی طیور پرورشی مورد استفاده قرار گیرد.      

تشکر و قدردانی

تامین هزینه اجرای این تحقیق، توسط نویسندگان مقاله انجام شده است.

تعارض منافع

نویسندگان اعلام می­دارند که هیچ­گونه تعارض منافعی ندارند.

مراجع

1. Lotfipour MS, Shakeri F. A complete guide to quail breeding. 1st ed. Karaj: Moalefin Publication. 2011. p. 35-40. (Persian)
2. Kaur S, Abu-Asab MS, Singla S, Yeo SY, Ramchandran R. Expression pattern for unc5b, and axon guidance gene in embryonic zebra fish development. Gene Expression. 2007; 13(6): 321- 327.
3. Arunachalam K, Gill HS, Chandra RK. Enhancement of neutral immune function by dietary consumption of Bifidobacterium lactis. European Journal of Clinical Nutrition. 2000; 54: 263-267.
4. Panda A, Reddy MR, Praharaj NK. Dietary supplementation of probiotic on growth, serum cholesterol and gut microflora of broilers. Indian Journal Animal Sciences. 2001; 71(5):488-490.
5. Godhia ML, Patel N. Colostrum- its composition, benefits as a nutraceutical: a review. Current Nutrition and Food Science. 2013; 1(1): 37-47.
6. Reber AJ, Donovan DC, Marshall DJ. Transfer of maternal colostral leukocytes promotes development of the neonatal immune system. Part II. Effects on neonatal lymphocytes. Veterinary Immunology and Immunopathology. 2008; 123(3-4): 305-313.
7. Playford RJ, Macdonald CE, Johnson WS. Colostrum and milk-derived peptide growth factors for the treatment of gastrointestial disordes. American Journal of Clinical Nutrition. 2000; 72(1): 5-14.
8. Xiao X, Xiong A, Chen X, Mao X, Zhou X. Epidermal growth factor concentrtions in human milk, cows milk and cows milk-based infant formulas. Chinese Medical Sciences Journal. 2002; 115(30): 451-456.
9. Kehoe SI, Jayarao BM. A survey of bovine colostrum composition and colostrum management practices on Pennsylvania dairy farms. Journal of Dairy Science. 2007; 90(9): 4108- 4116.
10. Patten LD, Waldroup PW. Use of organic acids in broiler diets. Poultry Science. 1988; 67: 1178- 1182.
11. Bakkali F, Averbeck S, Averbeck D, Idaomar M. Biological effects of essential oils. Food and Chemical Toxicology. 2008; 46: 446-475.
12. Hashemi SR, Zulkifli I, Davoodi H, Zunita Z, Ebrahimi M. Growth performance, intestinal microflora, plasma fatty acid profile in broiler chickens fed herbal plant (Euphorbia hirta) and mix of acidifiers. Animal Feed Science and Technology. 2012; 178: 167-174.
13. Mahdavi S, Nobakht A. Evaluation of the effect of Thyme (Thymus vulgaris L.) and Ziziphora (Ziziphora tenuior L.) essential oils on intestinal microflora of broilers. Veterinary Clinical Pathology. 2018; 11(44): 305-312. (Persian)
14. Steele M. Survey of Ontario bulk tank raw milk for food-borne pathogens. Journal of Food Protection. 1997; 60: 1341-1346.
15. Jamaluddin AA, Carpenter TE, Hird DW. Economics of feeding pasteurized colostrum and pasteurized waste milk to dairy calves. Journal of American Veterinary Medical Association. 1996; 209(4): 75l-756.
16. Rebilin TW. The effect of heat treatment on microbiological qualities of bovine colostrum, passive immune transfer of neonatal calves, and future animal performance. PhD Thesis, University of Miinchen, 2010.
17. Green L, Godden S, Feirtag J. Pasteurization effects on Mycobacterium paratuberculosis, E. coli O157:H7, Salmonella sp., Listeria monocytogenes, and Staphylococcus aureus. 35th annual international congress of american association of bovine practitioners. 2002. Salt Lake city. US.
18. Loste A, Ramos JJ, Fernandez A, Ferrer LM, Lacasta D, Verde MT. Effect of colostrum treated by heat on immunological parameters in newborn lambs. Livestock Science. 2008; 117: 176- 183.
19. Akdemir F, Bayril T, Kahraman M. The effect of dietary colostrum powder on performance, carcass yields and serum lipidperoxidation levels in japanese quails (Coturnix coturnix japonica). Journal of Applied Animal Research. 2017; 46: 39-43.
20. Parapary MHG, Nobakht A, Mehmannavaz Y. Co-supplementation of colostrum powder on performance, intestinal morphology, blood biochemical parameters and antioxidant status of broilers in heat stress. Semina: Ciencias Agrarias. 2020; 41: 3419-3427.
21. Midilli M, Alp M, Kocabağlı N, Muğlalı OH, Turan N, Yılmaz H. et al. Effect of dietary probiotic and prebiotic supplementation on growth performance and serum lgG concentration of broilers. South African Journal of Animal Science. 2008; 38(1): 21-27.
22. Godden SM, Lombard JE, Woolums AR. Colostrum Management for Dairy Calves. Veterinary Clinics of North America: Food Animal Practice. 2019; 35: 535-556.
23. Morrin ST, Lane JA, Marotta M, Bode L, Carrington SD, Irwin JA. et al. Bovine colostrum-driven modulation of intestinal epithelial cells for increased commensal colonisation. Applied Microbiology and Biotechnology. 2019; 103: 2745-2758.
24. Seifu E, Buys EM, Donkin EF. Significance of the lactoperoxidase system in the dairy industry and its potential applications: A review. Trends Food Science Technology. 2005; 16: 137-145.
25. Wheeler TT, Hodgkinson AJ, Prosser CG, Davis SR. Immune components of colostrum and milk-A historical perspective. Journal of Mammary Gland Biology and Neoplasia. 2007; 12: 237-247.
26. Pakkanen R, Aalto JG. Growth factors and antimicrobial factors of bovine colostrum. International Dairy Journal. 1997; 7: 285-297.
27. Arnold RR, Brewer M, Gauthier JJ. Bactericidal activity of human lactoferrin: Sensitivity of a variety of microorganisms. Infection and Immunity Journal. 1980; 28: 893-898.
28. Zhao X, Xu XX, Liu Y, Xi EZ, An JJ, Tabys D. et al. The in vitro protective role of bovine lactoferrin on intestinal epithelial barrier. Molecules. 2019; 24(1): 148.
29. Baran MS, Bayril T, Akdemir F, Aksit H, Kahraman M. Effect of supplementary liquid colostrum on growth performance. Kafkas Universitesi Veteriner Fakultesi Dergisi. 2017; 23(5): 729-734.
30. King MR, Ravindran V, Morel PCH, Thomas DV, Birtles MJ, Pluske JR. Effects of spray-dried colostrum and plasmas on the performance and gut morphology of broiler chickens. Australian Journal of Agricultural Research Society. 2005; 56: 811-817.
31. Ten Bruggencate SJ, Bovee-Oudenhoven IM, Feitsma AL, Van Hoffen E, Schoterman MH. Functional role and mechanisms of sialyllactose and other sialylated milk oligosaccharides. Nutrition Reviews. 2014; 72: 377-389.
32. Zivkovic AM, Barile D. Bovine milk as a source of functional oligosaccharides for improving human health. Advances in Nutrition. 2011; 2: 284-289.
33. O’Riordan N, O’Callaghan J, Buttò LF, Kilcoyne M, Joshi L, Hickey RM. Bovine glycomacropeptide promotes the growth of Bifidobacterium longum spp. infantis and modulates its gene expression. Journal Dairy Science. 2018; 101: 6730-6741.