منطق اثبات امامت و رویکردهای قابل طرح در مسأله امامت

نشریه پژوهشنامه معارف اهل بیت علیه السلام

دوره 2، شماره 4، شهریور 1402، صفحه 38-62   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

کاظم استادی^*

پژوهشگر علوم قرآن و حدیث، دانشگاه قرآن و حدیث، قم، ایران.

چکیده

از قرون نخسیتن اسلامی تا کنون، رسائل و کتاب‌های زیادی پیرامون مسأله جانشینی پیامبر(ص)، امامتِ اهل‌بیت(ع) و نیز مناقشات پیرامون آنها، مخصوصاً در میان فرق شیعیان، نوشته شده است. به نظر می‌رسد که بسیاری از ابهامات و مناقشات پیرامون مسأله امامت میان اهل‌سنت و شیعیان یا دیگر فرق اسلامی، جدای از برخی مبانی فقهی و کلامی متفاوت ایشان، به سبب نبود روش علمی درست، و روشن نبودن منطقیِ مفاهیم و مسائل پیرامون امامت و حواشی آن می‌باشد. بنابراین، مناسب است تا برخی از توجهات لازمِ روش‌شناسی برای مسائل امامت، مد نظر پژوهشگران و اندیشمندان قرار گیرند. از سوی دیگر، هر مسأله علمی و به تبع آن هر موضوع دینی، به فراخور زمان و گشوده شدن سپهرهای جدید اندیشه، نیاز به واکاوی تازه و تأملات نو دارد؛ که این تأملات در مسأله امامت نیز، می‌توانند برخی از پیش‌داوری‌ها و نیز ورود به مناقشات و نتایج آنها را در این مسأله، تحت‌ تأثیر خود قرار دهد. در نوشتار حاضر، برخی از مسائلِ روشی مورد نیاز در مسأله امامت و منطق اثبات امامت، با ذکر نمونه‌ای در آخر، مورد توجه و تبیین قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها

کلام شیعه؛ خلافت؛ جانشینی پیامبر(ص)؛ سقیفه؛ امامت خاصه

مراجع