پدیدارشناسیِ ساختارِ صوری سوژه در نظام‌های ساختار باور

 پژوهشهای معرفت شناختی

دوره 12، شماره 25، شهریور 1402، صفحه 87-108   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

مجتبی جعفری¹؛ محمد رعایت جهرمی^{* 2}

¹دانشجوی دکترای فلسفه، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران،

²دانشیار گروه فلسفه، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران

چکیده

ساختار صوری سوژه در سطح گسترده‌ای قابل بحث است، چرا که اساس «سوژه» در تمایز «من/ جهان» شکل گرفته و چگونه ساختار صوری می‌تواند بدون جدایی افکندن میان «این و آن» و افزودن امور انضمامیِ متکثر پایدار بماند؟ سوژه در ابتدای امر تنها فضایی خالی است که به غیر، مجالِ ورود می‌دهد، نمی‌توان مشخص کرد که این «نفوذ سوژه است یا نفوذ شیء» اما به هر صورت ساختاری است که پای غیر را به «امر نفسانی» باز می‌کند و مرحله‌ی بیگانگی را رقم می‌زند مرحله ای که برای «ظهورِ صوریِ سوژه» ضروری است. سوژه تداومِ تحلیلیِ این تصور است که مبنای آگاهی از هیچ بستری برنخواسته و گاه آغازی کاملا تهی دارد، ما این را پذیرفتیم، چرا که سوژه هرچند در مقام خیال، اما نقشی بسیار پررنگ دارد و از طرف دیگر اگر برای ظهورِ سوژه عقیده به بستری داشته‌باشیم، امکانِ دریافت طبیعیِ آگاهی را به صورتی که سوژه آن را تنها با پدید آمدن و ناپدید شدن ایجاد می‌کند، از دست می‌دهیم (نقشِ کاتالیزوریِ سوژه). پس «سوژه نه تاریخی است و نه زبانی، زیرا اساسِ پیوند طبیعی و ارجاع‌های طبیعی ربطی به تاریخ و زبان ندارد» اما نکته‌ی مهم اینجاست که سوژه جهان را به ورطه‌ی ساحتِ نمادین و قابل ادراک می‌کشد و این یعنی نشانه‌ها را به صورتِ گسترده واردِ سطح آگاهی می‌کند و آنجا که چیزی نمادین نشود ناخودآگاه باقی می‌ماند.

کلیدواژه‌ها

صورت؛ خیال؛ ناخودآگاهی؛ تجربه؛ نماد

مراجع

Eliade, M. (1959). The Sacred and the Profane: The Nature of Religion, Houghton Mifflin Harcourt. 

Husserl, E., & Dahlstrom, D. O. (2014). Ideas for a Pure Phenomenology and Phenomenological Philosophy: First Book: General Introduction to Pure Phenomenology (Hackett Classics). Hackett Publishing Company, Inc.

Keck, F., & Debaene, V. (2009). Claude Lévi-Strauss: L’homme au regard éloigné (Littératures) (French Edition) (1 ed.). GALLIMARD.

Lacan, J., & Miller, J. A. (2004). The Four Fundamental Concepts of Psycho-Analysis. Routledge.

Lévi-Strauss, C. (1964). Le cru et le cuit (Mythologiques, v.1) (French Edition). Plon.

Lévi-Strauss, C. (2014). L’origine des manières de table (Mythologiques, v.3) (French Edition). Plon.

Lévi-Strauss, C. (2019). Anthropologie structurale (French Edition). Wentworth Press.   

Roffe, J. (2020). The Works of Gilles Deleuze I: 1953–1969. re. press.

Welton, D. (1999). The Essential Husserl: Basic Writings in Transcendental Phenomenology (Studies in Continental Thought) (Illustrated ed.). Indiana University Press.