ارزیابی خطر آتش‌سوزی در جنگل‌های زاگرس با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و روش بهترین-بدترین (BWM) (مطالعه موردی: شهرستان دوره چگنی، استان لرستان)

جغرافیا و مطالعات محیطی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 08 مهر 1402

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

رقیه جهدی^{* 1}؛ وحید بیرانوندی²؛ حامد امینی³

¹استادیار علوم و مهندسی جنگل، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

²دانشجوی دکترای مدیریت آبخیزداری از دانشگاه تربیت مدرس

³دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی نور، دانشگاه تربیت مدرس، نور، ایران

چکیده

به دلیل اثر تغییر اقلیم، فراوانی و شدت آتش‌سوزی‌ جنگل‌ها به طور مداوم در حال افزایش است. ارزیابی خطر آتش‌سوزی جنگل بخش مهمی از پیشگیری آتش است، زیرا برنامه‌ریزی قبل از آتش نیاز به ابزارهای پایش منطقه از نظر زمان و مکان که در آن وقوع آتش محتمل‌تر است، دارد. آتش جنگل از مهم‌ترین مخاطرات طبیعی در بوم‌سازگان‌های جنگلی زاگرس در غرب ایران است. این مطالعه به منظور تجزیه و تحلیل خطر آتش‌سوزی و بررسی عوامل موثر بر آتش‌سوزی در محدوده جنگلی شهرستان دوره چگنی انجام شد. هدف اصلی مطالعه حاضر تلاش برای تهیه نقشه پهنه‌بندی خطر آتش‌سوزی با ترکیب داده‌های توپوگرافی و سایر داده‌های کمکی از طریق سیستم اطلاعات جغرافیایی و استفاده از روش بهترین-بدترین برای منطقه مورد مطالعه است. نقشه خطر آتش‌سوزی از طریق نمره‌دهی و وزن‌دهی لایه‌های عوامل موثر آتش‌سوزی (پوشش گیاهی ، شیب، جهت، ارتفاع، اقلیم و فاصله از سکونت‌گاه‌ها و جاده‌ها) بدست آمد. بر اساس نتایج، منطقه مورد مطالعه به چهار کلاسه خطر آتش‌سوزی طبقه‌بندی شد. مناطق با خطر آتش خیلی زیاد (7 درصد) و زیاد (11 درصد) در منطقه مورد مطالعه شناسایی شد. همچنین به ترتیب 8 و 74 درصد از منطقه مورد مطالعه در کلاسه‌های خطر آتش متوسط و کم قرار گرفت. این تجزیه و تحلیل به مدیران زمین در درک الگوهای آسیب‌پذیری و خطر آتش در سیمای سرزمین کمک می‌کند. با استفاده از تجزیه و تحلیل نتایج، سرمایه‌گذاری‌ها در شرایط محدودیت منابع، بازسازی جنگل، تیمارهای ماده سوختنی و سایر اقدامات کاهش آسیب آتش می‌تواند در نواحی با خطر آتش‌سوزی زیاد هدف‌گذاری شود.

کلیدواژه‌ها

تغییر اقلیم؛ مخاطرات طبیعی؛ آتش‌سوزی جنگل؛ روش بهترین-بدترین؛ پوشش گیاهی