تحلیل کهن الگوی سفر کودکی معجزه آسای قهرمان در اسطورۀ زال براساس الگوی جوزف کمپبل

پژوهش های نقد ادبی و سبک شناسی

دوره 12، شماره 4 - شماره پیاپی 46، اسفند 1400، صفحه 45-62   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسنده

شهرزاد بهمنی^*

دانش‌آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی

چکیده

جوزف کمپبل با تأثیرپذیری از آرای یونگ و فروید، کهن الگوی سفر قهرمان را ارائه داد تا نشان دهد، سفر قهرمان در داستان‌های روایی- حماسی ملت‌های مختلف معمولاً از الگوی ثابتی پیروی می‌کند. به عقیده او این الگو از سه مرحله جدایی، تشرف و بازگشت تشکیل شده که هسته تک اسطوره نامیده می‌شود. هدف پژوهش حاضر، میزان تطابق سفر کودکی معجزه آسای زال در شاهنامه فردوسی با این الگو است. برای دستیابی به این هدف با روش توصیفی- تحلیلی و بر پایه منابع کتابخانه‌ای، کهن الگوهای اسطوره زال با تمرکز بر نظریه سفرقهرمان جوزف کمپبل بررسی شد. نتایج این بررسی بیانگر تطابق این سفر بر الگوی یاد شده است، هر چند بخش‌های اندکی از الگوی کمپبل در این اسطوره به دلیل سفر کودکی معجزه آسای قهرمان، جابه‌جا شده و یا وجود ندارد، اما در نهایت با انتهای چرخه کودکی و غلبه بر مشکلات به مرحله ارباب دو جهان و جاودانگی می‌رسد.

کلیدواژه‌ها

داستان زال؛ کهن الگوی سفر قهرمان؛ عزیمت؛ تشرف؛ بازگشت

مراجع