تحلیل اثرگذاری اشکال مختلف مالیات بر تولید و تورم، با تاکید بر مالیات بر ارزش‌افزوده و مالیات بر درآمد

مطالعات اخلاق و رفتار در حسابداری و حسابرسی

مقاله 5، دوره 3، شماره 3، مهر 1402، صفحه 123-146   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/sebaa.2023.706866

نویسندگان

امید احمدی¹؛ آرش جهانگیری بابادی^{* 2}؛ خاطره عالمی³

¹کارشناسی ارشد، گروه حسابداری، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.

²دانشجوی دکتری، گروه حسابداری، واحد علوم و تحقیقات خوزستان، دانشگاه آزاد اسلامی، خوزستان، ایران

³کارشناسی ارشد، گروه حسابداری، واحد علوم و تحقیقات خوزستان، دانشگاه آزاد اسلامی، خوزستان، ایران

چکیده

هدف: هدف پژوهش حاضر شناسایی و تحلیل اثرگذاری در دوره‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت دو شکل مالیات بر درآمد و مالیات بر ارزش‌افزوده، بر روی این دو شاخص اقتصاد کلان برای دوره 1370 تا 1400 می‌باشد. در این مطالعه برای برآورد ضرایب، با توجه به نتیجه آزمون ریشه واحد و ایستایی متغیرها در سطح و با یک وقفه‌گیری از روش خودتوضیحی با وقفه‌های گسترده (ARDL)، استفاده شده است.
یافته‌ها: نتایج نشان می‌دهد که هر دو مدل (متغیر وابسته مدل اول: تورم، و متغیر وابسته مدل دوم: تولید ناخالص داخلی) دارای روابط بلندمدت می‌باشند. در مدل نخست، نتایج نشان می‌دهد که در بلندمدت، مالیات‌ها دارای اثرات تورمی بوده، و از سوی دیگر، برخلاف انتظار گروهی از کارشناسان، تحمیل مالیات‌ها در بلندمدت، تولید ناخالص را بهبود خواهد بخشید. همچنین مقدار ECT(-1) برای هر دو مدل به صورت مورد انتظار و برابر 775/0- و 901/0- می‌باشد که به معنای بازگشت به تعادل بلندمدت در کمتر از دو دوره، پس از ورود شوک می‌باشد.
نتیجه‌گیری: پیشنهاد می‌شود با بررسی سایر متغیرهای مالی کلان، نسبت به ارزیابی سایر متغیرها و اثرگذاری آنها بر متغیرهای اقتصاد کلان توجه بیشتری مبذول گردد.

کلیدواژه‌ها

تورم؛ مالیات بر ارزش‌افزوده؛ مالیات بر درآمد؛ تولید ناخالص داخلی؛ روش خود توضیحی با وقفه‌های گسترده؛ مالیات بر تولید

مراجع

احتشامی، صادق؛ جعفری، سیده محبوبه؛ خسروی‌پور، نگار (1399). بررسی اثرات قیمتی و تاثیر یکپارچگی مالیات و اعمال معافیت‌های صادراتی بر مالیات بر ارزش‌افزوده بر بخش‌های تولیدی. دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 9(36)، ص271-284.

اسدزاده، احمد؛ تسلیمی بابلی، امین؛ جلیلی، بتول (1393). بررسی اثرات تورمی و توزیعی مالیات بر ارزش‌افزوده بر بخش‌های مختلف اقتصاد ایران. پژوهشنامه مالیات، ۲۲(۲۴).

چهره‌قانی، احمد؛ زراءنژاد، منصور؛ خداپناه، مسعود (1398). یک تحلیل تعادل عمومی از اثرات تورمی، تولیدی و مصرفی مالیات بر ارزش‌افزوده در ایران. اقتصاد مقداری، 16(4)، ص1-41.  DOI: 10.22055/jqe.2019.26229.1894

حیاتی، یوسف؛ سهیلی، کیومرث؛ عرفانی، علیرضا (1398). نقش پویایی‌های نرخ تورم در سیاست پولی ایران: یک مدل .DSGE اقتصاد مالی، 13(49)، ص213-236.

خلیلی، فرزانه؛ یوسفی‌زاده‌فرد، حسین؛ ندری، کامران (1401). بررسی تاثیر أخذ مالیات از سود سپرده‌های بانکی بر شاخص‌های کلان اقتصادی با استفاده از یک مدل تعادل عمومی پویای تصادفی. نظریه‌های کاربردی اقتصاد، 10(1)، ص59-88. DOI: 10.22034/ecoj.2022.50216.3014

غروی، سیدفرشید؛ نقی‌لو، احمد؛ رحیم‌زاده، اشکان (1402). اثرات اوراق قرضه اسلامی (صکوک) بر رشد اقتصادی براساس یک مدل تعادل عمومی پویای تصادفی .DSGE اقتصاد مالی (اقتصاد مالی و توسعه)، 17(63)، ص273-312.

کاویانی‌فرد، هاشم؛ خواجوی، شکراله؛ عوض‌زاده فتح، فریبرز (1400). بررسی تأثیر عدم اطمینان متغیرهای کلان اقتصادی بر مدیریت مالیاتی با استفاده از رگرسیون دو مرحله‌ای مدل فاما مکبث. مدیریت توسعه و تحول، 13(ویژه نامه)،
ص 163-176.

کرمی، غلامرضا؛ مرشدزاده، مهناز (1400). بررسی اثر تورم بر مالیات بر درآمد شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. تحقیقات حسابداری و حسابرسی (تحقیقات حسابداری)، 13(52).

کلانی مهابادی، مهرنوش؛ صامتی، مجید؛ شریفی رنانی، حسین (1400). برآورد نرخ‌های بهینه مالیات بر مصرف و تورم در اقتصاد ایران: کاربردی از الگوریتم ژنتیک. پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، 11(44)، ص163-137.

DOI: 10.30473/egdr.2020.51133.5650

محمدی، تیمور؛ مظهری موسوی، سعیده سادات؛ شاکری، عباس؛ ارباب، حمیدرضا (1398). اثرات کلان تکانه‌های مالیاتی در ایران: رویکرد شناسایی ترکیبی الگوی خودرگرسیون‌برداری ساختاری با تأکید بر زمان‌بندی اثرات. راهبرد اقتصادی، 8(31)، ص43-77.

مرادزاده، مهتاب (1402). تحلیلی بر آثار مالیات بر عایدی سرمایه در اقتصاد ایران. امنیت اقتصادی، 11(2)، ص69-88.

مکیان، سید نظام‌الدین؛ توکلیان، حسین؛ نجفی فراشاه، سید محمدصالح (1398). بررسی اثر شوک مالیات‌های مستقیم بر تولید ناخالص داخلی و تورم در ایران، در چارچوب یک مدل تعادل عمومی پویای تصادفی. اقتصاد مالی، 13(49)، ص1-46.

ملااسمعیلی دهشیری، حسن؛ پژویان، جمشید؛ غفاری، فرهاد؛ حسینی، سید شمس‌الدین (1401). تحلیل اثر سیاست مالی (مالیات بر مجموع درآمد) بر توزیع درآمد کشورهای منتخب OECD. اقتصاد مالی، 16(58)، ص93-108.

DOI: 10.30495/fed.2022.691502

یوسفی‌زاده‌فرد، حسین؛ خلیلی، فرزانه؛ ندری، کامران (1402). بررسی تاثیر أخذ مالیات از سود سپرده‌های بانکی بر شاخص‌های کلان اقتصادی، با استفاده از یک مدل تعادل عمومی پویای تصادفی. نظریه‌های کاربردی اقتصاد، 10(1)، ص88-59. DOI: 10.22034/ecoj.2022.50216.3014

Agarwal, S., Marwell, N. & McGranahan, L. (2017). Consumption responses to temporary tax incentives: Evidence from state sales tax holidays. American Economic Journal: Economic Policy, 9(4), p.1-27.

Brennan, G. & Auld, D.A. (1968). The Tax Cut as an Anti‐Inflationary Measure. Economic Record, 44(4), p.520-525.

Büşra, A.Ğ.A.N. (2022). The impact of technological achievement on economic growth: evidence from a panel ARDL approach. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 17(66), p.367-386.

Das, D. (2019). GST Pass-through Across Indian Sates: Evidence from Difference-in-Differences. The Indian Economic Journal, 66(1-2), p.42-49.

Huynh, C.M. & Nguyen, T.L. (2020). Fiscal policy and shadow economy in Asian developing countries: does corruption matter? Empirical Economics, 59(4), p.1745-1761.

Ivanov, V. & Kilian, L. (2005). A practitioner's guide to lag order selection for VAR impulse response analysis. Studies in Nonlinear Dynamics & Econometrics, 9(1).

Jaravel, X. (2021). Inflation inequality: Measurement, causes, and policy implications. Annual Review of Economics, 13, p.599-629.

Lamotte, O., Porcher, T., Schalck, C. & Silvestre, S. (2013). Asymmetric gasoline price responses in France. Applied Economics Letters, 20(5), p. 457-461.

Li, Y. & Guo, J. (2022). The asymmetric impacts of oil price and shocks on inflation in BRICS: a multiple threshold nonlinear ARDL model. Applied Economics, 54(12), p.1377-1395.

Markerink, K. (2023). The benefits, antecedents, and the impact of inflation on preferred customer status: A case study at a tourism company and two of its key suppliers. Bachelor's thesis, University of Twente.

Muttaqin, F. & Halim, R.E. (2020). The effect of economic growth and inflation on tax revenue: Analysis on areas with dominant economic activities in agriculture, plantation, and fisheries sectors. In: 3rd Asia Pacific International Conference of Management and Business Science (AICMBS 2019) (pp. 27-33). Atlantis Press.

Olatunji, O.C. (2013). Value added tax (VAT) and inflation in Nigeria (1990 to 2003). Asian Journal of Humanities and Social Sciences, 1(1), p.123-135.

Pesaran, H.M. & Pesaran, B. (1997). Microflt 4.0. Oxford University Press.

Phillips, P.C. & Ploberger, W. (1994). Posterior odds testing for a unit root with data-based model selection. Econometric Theory, 10(3-4), p. 774-808.

Reda, A.M. & Nourhan, E. (2020). Using the ARDL bound testing approach to study the inflation rate in Egypt. Economic consultant, 3(31), p.24-41.

Usman, A., Ozturk, I., Naqvi, S.M.M.A., Ullah, S. & Javed, M.I. (2022). Revealing the nexus between nuclear energy and ecological footprint in STIRPAT model of advanced economies: Fresh evidence from novel CS-ARDL model. Progress in Nuclear Energy, 148.

Whalley, J. & Zhao, X. (2013). The contribution of human capital to China's economic growth. China Economic Policy Review, 2(01).