دریچه‌ای از نقد اجتماعی به اشعار وحشی بافقی

پژوهش های نقد ادبی و سبک شناسی

دوره 13، شماره 3 - شماره پیاپی 49، مهر 1401، صفحه 51-66   

نوع مقاله: مروری

نویسنده

مهدی صادقی

استادیار گروه آموزش زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان، تهران. ایران.

چکیده

وحشی بافقی، به دلیل سبک خاصش در سخنوری و طرز واسوخت و واقع‌گرایی، اهمیت ویژه‌ای دارد و بیشتر از همه به سعدی و نظامی نظر داشته است. در این جستار با هدف نقد اجتماعی اشعار وحشی‌ بافقی به شیوۀ توصیفی، تحلیلی و استشهادی در شعر وی پرداخته می‌شود. اگرچه وحشی در اشعارش سراسر از عشق و عاشقی دم زده اما در عین حال به موضوعات گوناگونی همچون: «درد و رنج ناشی از اوضاع نابسامان جامعه، فقر اجتماعی، اوضاع طبقات مختلف، تأثیرات محیط و اقلیم بر روی او، وضعیت پدیده‌های اجتماعی»، به وضوح نمایان است. با بررسی اشعار وحشی، می‌توان با نگرش حکام صفوی به طبقات مختلف، دیدگاه وحشی و جامعه نسبت به این حکام، رواج صداقت یا ریا در جامعه، جو و فضای سیاسی که در آن دوره رواج داشته‌اند، آشنا شد. این شاعر پیوند بین شعر و آگاهی‌های جمعی اجتماعی را در حد اعتدال برقرار می‌کند و تصاویر ارائۀ شدۀ کلامش، رابطه‌ای مستقیم با واقعیت اجتماعی وی دارد و بدین شیوه، علت وجودی و هدف‌های خاص شعرش را آشکار می‌کند.

کلیدواژه‌ها

نقد اجتماعی؛ اشعار؛ وحشی‌ بافقی

مراجع