دسته‌بندی صناعات ادبی

پژوهش های نقد ادبی و سبک شناسی

دوره 13، شماره 3 - شماره پیاپی 49، مهر 1401، صفحه 103-118   

نوع مقاله: مروری

نویسنده

امین یعقوبی

دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه لرستان.

چکیده

بلاغت در ادبیات فارسی همواره مرهون سه دانش بیان، بدیع و معانی بوده است. بر همه آشکار است که بهره بردن از این صناعات ادبی است که زبان را تبدیل به ادبیات می‌کند. با این حال نمی‌توان از این دقیقه غافل بود که تمامی صناعات ادبی مسطور در متون بلاغی کهن، کیفیت یکسانی ندارند. بسیاری از این صناعات، از ارزش ادبی به دور هستند و نمی‌توان بر همان مبنای نگرش بلاغیون کهن، آن‌ها را دارای ادبیت خواند. این پژوهش بر آن است تا مشخص کند که کدام‌یک از صناعات ادبی می‌توانند از نظر کیفی ارزش ادبی داشته باشند و کدام فاقد ارزش هستند. روش این پژوهش به صورت تحلیلی توصیفی است و جامعه آماری آن، به طور کلی سه کتاب: ترجمان‌البلاغه، حدائق‌السحر فی‌دقایق‌الشعر و المعجم فی معاییر اشعار العجم است. بر اساس این پژوهش عناصر ادبی به چهار دسته: درجه یک، درجه دو، عناصر بینابین و صناعات عاطل تقسیم‌بندی شده‌اند.

کلیدواژه‌ها

دسته‌بندی؛ صناعات ادبی؛ المعجم؛ ترجمان‌البلاغه؛ حدائق‌السحر

مراجع