سادات و نقش میانجیگرانه آنان بین طبقات فرادست و فرودست در دوره تیموری

پژوهش نامه تاریخ

دوره 18، شماره 72، آذر 1402

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/hstr.2023.1994433.1870

نویسندگان

ربابه السادات جذبی^{* 1}؛ رضا دهقانی²؛ محمود سید³

¹دانشجوی دکتری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی،تهران، ایران

²دانشیار دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران

³استادیار گروه تاریخ، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

سادات به جهت انتساب به پیامبر اکرم، از همان بدو طلوع اسلام مورد احترام عموم مردم بوده و از موقعیت ویژه ای برخوردار بودند. فروپاشی خلافت عباسی و حاکمیت مغولان یک فضای آزاداندیشی دینی در سراسر جهان اسلام به وجود آورد و مذاهب ، طریقت ها و جریانهای فکری فرصت پیدا کردند که آزادانه به تبلیغ اندیشه های خود بپردازند. سادات هم از این فضای آزاد بی بهره نماندند و برخی خاندان های سرشناس این شانس را یافتند که قدم در راه سیاست و کسب قدرت بگذارند و حکومت هایی هرچند کوچک و محلی مانند مرعشیان تشکیل دهند. سوای حکومت هایی که سادات تشکیل دادند؛ تیمور و جانشینان او ارادت زیادی نسبت به سادات داشتند و در ساختار اداری دولت تیموری آنها را به مناصب بالا می گماردند. سادات هم به سبب موقعیت اجتماعی و نسب سیادت خود، نقشی میانجی در بین صاحبان قدرت به مثابه فرادستان و توده مردم به مثابه فرودستان داشتند و همین نقش میانجی و ارتباط و احترام دوسویه از جانب فرادستان و فرودستان باعث می شد در عرصه های سیاسی ـ اجتماعی کنشگری فعالی داشته باشند و در مواقع بحران مانند جنگ ها یگانه ملجأ توده مردم باشند. با این اوصاف هدف پژوهش حاضر مطالعه نقش سادات در عصر تیموری به مثابه یک گروه میانجی بین طبقات فرادست و فرودست است و سوالی که مطرح می شود این است که سادات در دوره فرمانروایی تیموریان به عنوان میانجی در بین طبقه فرادست و فرودست چگونه عمل می کردند ?

کلیدواژه‌ها

تیموریان؛ طبقه فرادست؛ طبقه فرودست؛ سادات؛ طبقه میانجی

مراجع