ارزیابی استراتژیک محیط زیست با تاکید برآلودگی هوا (نمونه موردی:شهر تهران)

علوم جغرافیایی (جغرافیای کاربردی)

دوره 19، شماره 44، مهر 1402، صفحه 146-168   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی (کاربردی)

شناسه دیجیتال (DOI): 1503

نویسندگان

محمد مولائی قلیچی^{* 1}؛ سیده الهام داوری²؛ مرضیه امینی³؛ یداله غلام پور⁴

¹استادیار گروه مطالعات میان رشته ای،پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی،تهران،ایران(نویسنده مسئول)

²دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی‌شهری،دانشگاه‌ فردوسی‌مشهد، مشهد، ایران

³دکتری جغرافیا وبرنامه‌ریزی‌ شهری، دانشگاه ‌فردوسی‌مشهد، مشهد، ایران

⁴دانشجوی دکتری گروه مهندسی شهرسازی، دانشکده هنر معماری و شهرسازی واحد کرمان دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران

چکیده

مشکلات محیط زیستی از اساسی ترین مسائل شهرهای بزرگ، کلانشهرها، حاصل تعارض و تقابل آنها با محیط طبیعی است زیرا توسعه شهری ضرورتاً با تسلط ساختمان ها، صنایع، حمل ونقل و فعالیت های اقتصادی بر فضاهای طبیعی همراه است. ارزیابی استراتژیک زیست محیطی­فرآیند جامع، فرمولبندی شده و سامانمند ارزیابی اثرات محیط زیستی سیاست ها، طرح ها، برنامه ها به همراه گزینه های آن ها مشتمل بر تهیه گزارش، با استفاده از یافته های ارزیابی و کاربرد آنها در فرآیند تصمیم سازی است. جهت بررسی و ارزیابی استراتژیک سیاست های طرح جامع تهران در خصوص آلودگی هوا ناشی از توسعه شهری از روش توصیفی و تحلیلی استفاده شده است. بر اساس مفاهیم روش ارزیابی محیط زیستی راهبردی SEA با بهره گیری ازفرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP )پرسشنامه پژوهش، جهت وزن دهی و ارزشگذاری مناسب، بین 15 نفراز کارشناسان متخصص مرتبط با مدیریت و محیطزیست شهری انتخاب­توزیع و تکمیل گردیده است، درنهایت نتایج حاصله توسط نرم افزار (Expert choice) توزیع، تجزیه وتحلیل گردیده است. نتایج حاصل از ارزیابی استراتژیک زیست محیطی، وضعیت سازگاری چشم اندازها و اهداف کلان توسعه فضایی شهر تهران را در سطح پایین و به ارزش 2.32 می باشد که کمتر از میانگین مطلوب می باشد.کمترین امتیاز طرح جامع شهری از چشم اندازها و اهداف توسعه شهر در این طرح، مربوط به محور حفاظت از محیط زیست می باشد. این بدان معناست که ساختار فضایی شهر تهران اثرات زیست محیطی فراوانی را به همراه داشته است.

کلیدواژه‌ها

آلودگی هوا؛ ارزیابی راهبردی محیطزیست" SEA"؛ توسعه ی فیزیکی شهر؛ طرح جامع؛ شهر تهران