ارزیابی استراتژیک محیط زیست با تاکید برآلودگی هوا (نمونه موردی:شهر تهران)

علوم جغرافیایی (جغرافیای کاربردی)

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 26 مهر 1402

نوع مقاله: مقاله پژوهشی (کاربردی)

نویسندگان

یداله غلام پور^{* 1}؛ محمد مولائی قلیچی²؛ سیده الهام داوری³؛ مرضیه امینی⁴

¹دکتری شهرسازی دانشگاه ازاد کرمان

²استادیار گروه مطالعات میان رشته ای،پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی،تهران،ایران

³دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه فردوسی مشهد

⁴دکتری جغرافیاوبرنامه ریزی شهری، دانشگاه فردوسی مشهد.

چکیده

مشکلات محیط زیستی از اساسی ترین مسائل شهرهای بزرگ، کلانشهرها، حاصل تعارض و تقابل آنها با محیط طبیعی است زیرا توسعه شهری ضرورتاً با تسلط ساختمان ها، صنایع، حمل ونقل و فعالیت های اقتصادی بر فضاهای طبیعی همراه است. ارزیابی استراتژیک زیست محیطی‌فرآیند جامع، فرمولبندی شده و سامانمند ارزیابی اثرات محیط زیستی سیاست ها، طرح ها، برنامه ها به همراه گزینه های آن ها مشتمل بر تهیه گزارش، با استفاده از یافته های ارزیابی و کاربرد آنها در فرآیند تصمیم سازی است. جهت بررسی و ارزیابی استراتژیک سیاست های طرح جامع تهران در خصوص آلودگی هوا ناشی از توسعه شهری از روش توصیفی و تحلیلی استفاده شده است. بر اساس مفاهیم روش ارزیابی محیط زیستی راهبردی SEA با بهره گیری ازفرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP )پرسشنامه پژوهش، جهت وزن دهی و ارزشگذاری مناسب، بین 15 نفراز کارشناسان متخصص مرتبط با مدیریت و محیطزیست شهری انتخاب‌توزیع و تکمیل گردیده است، درنهایت نتایج حاصله توسط نرمافزار (Expert choice) توزیع، تجزیه وتحلیل گردیده است. نتایج حاصل از ارزیابی استراتژیک زیست محیطی، وضعیت سازگاری چشم اندازها و اهداف کلان توسعه فضایی شهر تهران را در سطح پایین و به ارزش 2.32 می باشد که کمتر از میانگین مطلوب می باشد.کمترین امتیاز طرح جامع شهری از چشم اندازها و اهداف توسعه شهر در این طرح، مربوط به محور حفاظت از محیط زیست می باشد. این بدان معناست که ساختار فضایی شهر تهران اثرات زیست محیطی فراوانی را به همراه داشته است.

کلیدواژه‌ها

آلودگی هوا؛ ارزیابی راهبردی محیطزیست" SEA"؛ توسعه ی فیزیکی شهر؛ طرح جامع؛ شهر تهران