بهینه‌سازی الگوی کشت محصولات زراعی مهم در دشت میاندوآب

پژوهش های به زراعی

دوره 15، شماره 1، اردیبهشت 1402

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

معراج فلاحی¹؛ سعید صوفی زاده^{* 2}؛ علی اکبر باغستانی²

¹ارشد

²استادیار

چکیده

انتخاب الگوی بهینه کشت که هم از نظر محیط زیستی پایدار و هم مناسب برای شرایط خاص اقلیمی در هر منطقه جغرافیایی باشد ، می‌تواند به عنوان یکی از راهکارهای کارآمد برای رفع چالش‌ها و افزایش سوددهی فعالیت‌های کشاورزی در نظر گرفته شود . بدین منظور در این مطالعه تلاش شده است تا الگوی بهینه کشت محصولات زراعی در دشت میاندوآب به عنوان چهارمین دشت مهم کشور واقع در استان آذربایجان غربی طراحی شود . بهینه‌سازی الگوی کشت در قالب دو هدف جداگانه حداکثرسازی سود و حداقل‌سازی مصرف آب صورت پذیرفت . بدین منظور داده‌های مورد نیاز برای سه سال 1396 الی 1398 از دستگاه‌های مختلف استانی و ملی جمع‌‌آوری شد و از میانگین داده‌های سه سال ذکر شده برای پیشنهاد الگوی بهینه کشت محصولات زراعی در قالب هر یک از اهداف مورد اشاره ، استفاده شد . در این پژوهش از 12 محصول مهم زراعی تحت کشت در این دشت استفاده شده است . نتایج نشان داد که دو محصول نخود دیم و آفتابگردان آجیلی با زیر کشت رفتن کل زمین­ های زراعی دشت به ترتیب حدوداً با 57 هزار هکتار و 5500 هکتار  و سود ناخالص 1614 میلیارد ریالی به عنوان الگوی بهینه پیشنهادی با هدف حداکثر­سازی سود ناخالص معرفی شد . در الگوی کشت پیشنهادی با هدف حداقل سازی مصرف آب نیز دوباره کشت نخود دیم و آفتابگردان آجیلی در سطحی معادل57/600 هکتار و 5300 هکتار سبب بهینه‌سازی مصرف آب می‌شود . به عبارت دیگر با زیرکشت بردن نخود دیم و آفتابگردان آجیلی دو هدف حدکثرسازی سود و حداقل سازی مصرف آب تحقق می‌یابد .

کلیدواژه‌ها

بهینه سازی؛ الگوی کشت؛ برنامه ریزی خطی؛ کشاورزی پایدار

مراجع