ارزیابی تأثیر تنش خشکی بر روی برخی ویژگی‌های جوانه‌زنی و بنیه بذر چهار رقم تجاری سویا تولید شده در شرایط کم آبیاری با آزمون جوانه‌زنی استاندارد

پژوهش های به زراعی

دوره 15، شماره 1، اردیبهشت 1402

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

زهرا سادات حسینی تهرانی¹؛ آیدین حمیدی^{* 2}؛ جهانفر دانشیان³

¹ارشد

²دانشیار

³استاد

چکیده

     به ­منظور ارزیابی تأثیر تنش‌خشکی بر روی برخی ویژگی‌های جوانه ­زنی و بنیه بذر ارقام تجاری تنش‌ کم ­آبیاری دیده سویا در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج ، آزمایشی در سال 1400 با استفاده از آزمون جوانه زنی استاندارد در آزمایشگاه تجزیه بذر مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال کرج به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک ­های کامل تصادفی با 4 تکرار اجرا شد. تیمارها شامل اعمال 4 سطح تنش‌خشکی پلی­اتیلن­گلیکول 6000 با پتانسیل­ های0 (بدون تنش) ، 3-، 6- ، 9- مگاپاسکال، بر بذرهای 4 رقم تجاری سویای ویلیامز، هامیلتون× ایسکس،  TMSو بانتی تولید شده در 3 سطح تنش کم آبیاری گیاه مادری، آبیاری پس از مقادیر50 (آبیاری مطلوب و شاهد)، 100(تنش خفیف) و 150(تنش شدید) میلی­ متر تبخیر از تشت تبخیر کلاس A) بودند . ویژگی­ های بررسی شده شامل : درصد جوانه ­زنی نهایی ، درصد گیاهچه­ های عادی ، درصد گیاهچه ­های غیر عادی ، درصد بذر سخت ، درصد بذر پوسیده ، متوسط جوانه­ زنی روزانه ، متوسط زمان جوانه زنی ، طول گیاهچه و شاخص­ های طولی و وزنی بنیه گیاهچه بودند . نتایج نشان داد ، اثر متقابل تنش‌خشکی ، تنش کم آبیاری و رقم تأثیر معنی‌داری بر تمامی ویژگی­ های بررسی شده داشت . در تیمار تنش خشکی 9- مگاپاسکال و بدون تنش کم آبیاری ، رقم ویلیامز نسبت به تیمار بدون تنش خشکی و بدون تنش کم آبیاری متوسط جوانه‌زنی 0/90 روز ، درصد بذر پوسیده ، بذرسخت و گیاهچه‌های غیرعادی به ­ترتیب 0/18 درصد، 5/750 درصد و 0/60 درصد افزایش و متوسط جوانه‌زنی روزانه 1/28 روز ، جوانه‌زنی نهایی و گیاهچه عادی به ­ترتیب 1/28 درصد  و 4/92 درصد کاهش یافت . به ­طورکلی در میان ارقام مورد بررسی ، رقم ویلیامز بهترین و رقم بانتی ضعیف‌ترین واکنش به تنش کم آبیاری و خشکی را نشان دادند .

کلیدواژه‌ها

بنیه بذر؛ تنش خشکی؛ سویا؛ کم آبیاری؛ قابلیت جوانه زنی

مراجع