اثر بارش‌های اسیدی بر میزان نفوذپذیری خاک‌های تشکیل شده در سازند گچساران

فصلنامه علمی تخصصی مهندسی آب

دوره 11، شماره 1، خرداد 1402، صفحه 80-98   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسنده

حمزه سعیدیان^*

استادیار پژوهشی بخش تحقیقات حافظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات، آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کرمان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج

چکیده

هر توده خاک از دانه‌های جامد با اندازه‌های مختلف و فضاهای خالی بهم پیوسته تشکیل شده است که فضاهای خالی بهم پیوسته به آب این اجازه را می‌دهند که از یک نقطه با انرژی بالا به سمت نقطه‌ای دیگر با انرژی پایین حرکت کند که نفوذپذیری خاک را بوجود می‌آورد. در این پژوهش به منظور تعیین مهمترین عوامل موثر بر میزان نفوذپذیری خاک نسبت به بارش‌های اسیدی در جهت‌های اصلی دامنه در نهشته‌های سازند گچساران، بخشی از حوزه آبخیز کوه گچ شهرستان ایذه با مساحت 1202 هکتار انتخاب گردید. این پژوهش به منظور تعیین رابطه بین میزان نفوذپذیری با برخی ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاک مانند درصد شن، رس، سیلت، ماسه، اسیدیته، قابلیت هدایت الکتریکی، رطوبت، کربنات کلسیم و ماده آلی و سدیم در جهت‌های مختلف دامنه در سازند گچساران بوسیله باران‌ساز انجام گرفت. به منظور بررسی عوامل موثر بر میزان نفوذ، نمونه برداری از خاک در لایه 20-0 سانتی‌متری انجام شد. مدل‌های رگرسیونی به دست آمده نشان دادند که به‌طور کلی در همه جهت‌های اصلی دامنه در سازند گچساران در بارش با آب مقطر خصوصیات شیمیایی خاک بیتشرین نقش را در افزایش و کاهش میزان نفوذپذیری خاک دارند و در بارش با اسیدیته پنج نیز خصوصیات شیمیایی خاک بیشترین نقش را در افزایش و کاهش میزان نفوذ پذیری خاک بازی می‌کنند ولی با افزایش اسیدیته به چهار، خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک دارای نقش مساوی در افزایش و کاهش میزان نفوذپذیری خاک می-باشند.

کلیدواژه‌ها

واژه‌های کلیدی: باران ساز؛ باران اسیدی؛ سازند گچساران؛ میزان نفوذ

مراجع