جغرافیای تاریخی خوزستان تا پیش از ورود اسلام به ایران

فصلنامه تاریخ

دوره 18، شماره 69، مرداد 1402، صفحه 217-241   

نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

شریف مبادری¹؛ کیوان لولویی^{* 2}؛ امیر تیمور رفیعی³؛ حمیدرضا جدیدی⁴

¹دانشجوی دکتری تاریخ ، واحد محلات ، دانشگاه آزاد اسلامی ، محلات ، ایران

²استادیار گروه تاریخ ، واحد محلات ، دانشگاه آزاد اسلامی ، محلات ، ایران

³استادیار گروه تاریخ واحد محلات ،دانشگاه آزاد اسلامی ، محلات ، ایران

⁴استادیار ، دانشکده علوم انسانی ، واحد محلات ،دانشگاه آزاد اسلامی ،محلات ، ایران

چکیده

ولایت خوزستان از جمله ولایات با‌اهمیّت ایران بوده که چه بعد و چه قبل از ورود اسلام از اهمیّت ویژه‌ای برخوردار بوده است. در این میان موقعیّت ویژه آن در طی قرن‌ها مهاجرت اقوام گوناگون به آن را در پی داشته‌است. این ایالت که در عصر ساسانیان جزو قلمروی آنان بود در عصر خلیفه دوّم توسّط مسلمانان فتح گشت و به مثابه آن مهاجرت اعراب فاتح، سکونت و تغییرات اجتماعی ویژه‌ای را در این ایالت بدنبال داشت. نظر به موقعیّت استراتژیک، منابع، شرایط جغرافیایی، مرکزیت ویژه جایگاهی برای سکونت اقوام گوناگون در طی اعصار و قرون گشت و گذرگاهی برای حمل‌و‌نقل کالای بازرگانان و همچنین راهی برای عبور‌و‌ مرور مردم عادی به شمار می‌آمد. از جمله مصب، عراق، اصفهان ، فارس و لرستان بود. حضور اقوام با مذاهب و قومیّت‌های گوناگون نشان از اهمیّت ویژه و درخور این ایالت دارد که از نام‌های که در طی سالیان بر آن اطلاق می‌گردیده آشکار است. در این مقاله برآنیم تا با اشاره به موقعیّت اقلیمی خوزستان و اشاره به وجه تسمیه خوزستان به معرفی این ایالت تا پیش ورود اسلام و به ویژه جغرافیای تاریخی این ایالت مهم بپردازیم.

کلیدواژه‌ها

خوزستان؛ جغرافیا؛ وجه تسمیه؛ جغرافیای تاریخی

مراجع