طراحی الگوی دانشگاه نوآور با استفاده از رویکرد کیفی

ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی

دوره 13، شماره 1 - شماره پیاپی 49، شهریور 1402، صفحه 35-70   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

مریم قلی پور¹؛ رویا افراسیابی^{* 2}؛ محمود قربانی³؛ مریم حافظیان²

¹دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی، گروه مدیریت آموزشی، واحد بجنورد، دانشگاه آزاد اسلامی، بجنورد، ایران.

²استادیار، گروه علوم تربیتی، واحد بجنورد، دانشگاه آزاد اسلامی، بجنورد، ایران

³دانشیار، گروه مدیریت آموزشی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران

چکیده

هدف:هدف از پژوهش حاضر ارائه مدل دانشگاه نوآور در دانشگاه های آزاد اسلامی خراسان شمالی است.
روش:در این تحقیق از رویکرد کیفی و تحلیل تِم جهت تحلیل اطلاعات استفاده شده است.اعضای گروه خبرگان شامل متخصصین حوزه مدیریت بودند که محقق 20 نفر از آنها را به عنوان پانل خبرگان برگزید.با استفاده از ابزار مصاحبه و بهره‌گیری از نرم افزار تحلیل اطلاعات کیفی Nvivo،اطلاعات مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.نتایج این تحقیق نشان دادکه بر اساس دیدگاه اعضای گروه خبرگان دانشگاه نوآور در دانشگاه‎های آزاد خراسان شمالی دارای 5 کد انتخابی،13 کد محوری و 59 کد آزاد می‎باشند.برای سنجش روایی مرحله کیفی پژوهش حاضر،از روش" ممیزی کردن از سوی داور"استفاده شده است که این روند توسط دو نفر از اساتید حوزه مدیریت انجام شده است.در ادامه با استفاده از آزمون فریدمن به رتبه‎بندی کدهای انتخابی شناسایی شده پرداخته شده است.
یافته ها:نتایج حاصله از این بخش نشان دادند که به ترتیب:ویژگی‌های شخصیتی،ساختار سازمانی و فناوری اطلاعات دارای بیشترین میزان اهمیت در ساخت دانشگاه نوآور می باشند.
نتیجه گیری:بر اساس نتایج حاصله از تحقیق،جهت پیاده‎سازی دانشگاه نوآور توجه به ویژگی‌های شخصیتی،ساختار سازمانی و فناوری اطلاعات باید در اولویت قرار گیرند.
 

کلیدواژه‌ها

دانشگاه نوآور؛ رویکرد کیفی؛ دانشگاه‌های آزاد خراسان شمالی

مراجع

ایرجی نقندر،رامین و پورجعفریان،مریم.(1402).بررسی ارتباط سبک رهبری با نوآوری سازمانی معلمان ورزش زن شهر مشهد.رویکرد فلسفه در مدارس و سازمان‌ها، 2(1)،43-57.

اسدی فرد،رضا و نوذری،مریم.(1401).الگوی توسعه زیست بوم نوآوری دانشگاه محور:مطالعه موردی ناحیه نوآوری شریف.مطالعات راهبردی سیاستگذاری عمومی، 12(45)،140-164.

اصلان زاده،حسن؛مرادی،مسعود و مجتبی زاده،محمد.(1401).طراحی و اعتباریابی الگوی نوآورانه رهبری تحول آفرین در مدارس موسطه با رویکرد کیفی(نمونه موردی:مدارس متوسطه شهرستان اردبیل).ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی،10( 4)، 1-24.

ایزدی شهنانی، فریده؛ شهلائی باقری، جواد و هنری، حبیب.(1400). ارزیابی عوامل تأثیرگذار بر نوآوری سازمانی در وزارت ورزش و جوانان. مطالعات راهبردی ورزش و جوانان،20(53)، 265-284.

آملی،فرنیا؛ عباس زاده، ناصر و حسینی، محمدعلی.(1400). شناسایی عوامل مؤثر بر ایجاد رفتار نوآورانه در دانشجویان.(مطالعه موردی:دانشگاه‌های آزاد اسلامی استان مازندران).ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی،11(2)،151-180.

بشیری گودرزی ،ناصر؛آقاسی،سعید و آقا داوود،رسول.(1401). ارائه مدل بهبود خلاقیت فردی با رهیافت تعارض و یکپارچگی مورد مطالعه کارکنان آموزش و پرورش استان کهکلویه و بویر احمد.ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 12( 3)، 285-310.

برزگر،نادر؛قورچیان، نادر قلی وتقی پور ظهیر،علی.(1400).ارائه مدلی جهت خلق ظرفیت‌های نوآوری در مدیریت دانشگاهی ایران.مدیریت و برنامه ریزی در نظام های آموزشی، 14(1)، 43-70.

پاشا،غلامعلی؛خطیر پاشا،کیومرث و صفاریان همدانی،سعید.(1401).تأثیر مدیریت نوآوری بر عملکرد آموزشی در دانشگاه‌های علوم پزشکی مازندران.پژوهش‌های برنامه ریزی درسی و آموزشی، 12( 2)، 243-252.

پوررشیدی،زهرا.(1400).نقش میانجی مدیریت دانش و یادگیری سازمانی در تأثیر فعالیت‌های توسعه منابع انسانی بر نوآوری کارکنان(مورد کارکنان دانشگاه شهید باهنر کرمان).مدیریت و چشم انداز آموزش، 3(2)،49-76.

تجری، معصومه؛ زاهد بابلان، عادل؛ اکبری، تقی و معینی کیا، مهدی.(1401 الف).طراحی و اعتبارسنجی مدل دانشگاه باز بر اساس پارادایم نوآوری باز رویکردی آمیخته.پژوهش‌های مدیریت عمومی،15(57)،235-261.

تجری،معصومه؛زاهد بابلان،عادل؛اکبری،تقی و معینی کیا،مهدی.(1401 ب).طراحی مدل پارادایمی دانشگاه باز:بر اساس پارادایم نوآوری باز.نامه آموزش عالی، 15( 58)، 53-74.

تجری،معصومه و دمیرچیلی،فریبا.(1401).طراحی و اعتباریابی شرایط علی دانشگاه باز بر اساس پارادایم نوآوری،یک رویکرد آمیخته.پژوهش‌های رهبری و مدیریت آموزشی،6(23)،31-48.

ترکیان تبار، منصور و آسایش، فرزاد.(1401).بررسی رابطه خلاقیت کارکنان با نوآوری سازمانی در شرکت‌های دانش بنیان(مورد مطالعه:استان تهران).ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 12(2)، 173-190.

جوانمردی،شیوا و عباس پور،عباس.(1401).شناسایی عوامل مرتبط با دانشگاه نوآور.اندیشه‌های نوین تربیتی،18(2)،107-135.

جلیلیان،نگار؛زنجیرچی،محمود؛نقیبی زاده میبدی،مهدی و محسنی،محمدامین.(1400).طراحی مسیر توانمندسازی دانشگاه‌ها جهت نقش آفرینی در اکوسیستم نوآوری با استفاده از رویکرد تلفیقی تحلیل محتوا و نگاشت شناخت فازی.توسعه کارآفرینی،14(2)،201-220.

جوانمردی،شیوا؛عباس پور،عباس؛خورسندی طاسکوه،علی و غیاثی ندوشن،سعید.(1397).طراحی الگوی دانشگاه نوآور در چارچوب اکوسیستم نوآوری در ایران.آموزش عالی ایران،10(4)، 137-170.

چم آسمانی،معصومه؛فراستخواه، مقصود؛میرکمالی،محمد.(1402).ارائه‌ی الگوی مفهومی دانشگاه نوآور مبتنی بر روش فرا ترکیب(با تأکید بر تفاوت کارآفرینی و نوآوری).پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی،انتشار آنلاین.

خان احمدلو،رضا؛معزز،هاشم؛محمدی،مهدی؛یزدانی،حمیدرضا و زارعی متین، حسن (1399). فراترکیب عوامل مؤثر بر شکل گیری و توسعه اکوسیستم نوآوری مبتنی بر دانشگاه.مدیریت نوآوری در سازمان‌های دفاعی،3(3)، 97-130.

خانیان،الهام؛حسینی،محمدعلی و جمالی،اختر.(1398).طراحی مدل دانشگاه نوآور در دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات.علوم اجتماعی، انتشار آنلاین.

داورپناه،هدایت اله؛سیادت،علی؛باقریان فر،مصطفی و پویا،مهدی.(1401).نقش رهبری راهبردی در نوآوری‌های دانشگاهی با میانجی گری ظرفیت و فرهنگ کارآفرینانه(مورد مطالعه:اعضای هیئت علمی دانشگاه یاسوج).مدیریت استاندارد وکیفیت،12(2)، 38-76.

دهقان،مریم؛موقر،مرتضی و حسینی،ابوالحسن.(1400).بررسی تأثیر رهبری تحول گرا بر رفتار نوآورانه با تأکید بر نقش میانجی رفتار پیشاهنگی.ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی،10(4)، 87-112.

دلخوش،اسماعیل؛ تابان،محمد؛ مبارکی، محمد حسن و نصرالهی،کمال.(1393).شناسایی مؤلفه‌های سازمان نوآور در جهت دستیابی به اهداف چشم انداز ایران1404(مورد مطالعه:مراکز دانشگاهی استان ایلام). مدیریت دولتی،6( 2)، 249-264.

رسولی،حسین؛موسی خانی،مرتضی؛ الوانی،مهدی و عظیمی،پرهام.(1402).طراحی الگوی جامع منابع انسانی نوآور، مورد مطالعه سازمان‌های دولتی ایران. مدیریت نوآوری در سازمان‌های دفاعی، 6( 19)، 1-32.

روستا،علیرضا.(1401).نقش نوآوری بازاریابی و تبلیغات خلاقانه در قصد خرید مشتریان شرکت دیجی کالا.ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی،10(4)، 75-110.

رمضان نیا،فروغ؛ افکانه،صغری؛ آقاجانی،حسنعلی و چناری، علیرضا.(1401). شناسایی الگوهای فرهنگ نوآورانه سازمانی،سبک رهبری تحول گرا و کیفیت زندگی کاری: یک مطالعه کیفی.مدیریت نوآوری و رفتار سازمانی، 2(4)، 61-73.

رضاپور مسگریان فرد،آزاده و عنایتی،ترانه.(1400).رابطه جامعه یادگیرنده حرفه‌ای با نوآوری سازمانی به منظور ارائه مدل.توسعه آموزش جندی شاپور،12(2)، 532-542.

رئیسون،محمد رضا؛ عباس پور،عباس؛ رحیمیان،حمید؛ خورسندی طاسکوه، علی و برزویان شیروان، صمد(1397). واکاوی مؤلفه‌های ساختار سازمانی دانشگاه‌های علوم پزشکی در گذار به دانشگاه نسل سوم. علوم پزشکی بیرجند،25 ،1-15.

زرین چوبی،محمد؛ نعمتی،محمد علی و رشادت جو،حمیده.(1400).شناسایی نقش دانشگاه در ایجاد اکوسیستم نوآوری.پژوهش در نظام های آموزشی،15(52)،157-168.

زنجیرچی،محمود؛جلیلیان،نگار و معین زاده،محمد مهدی.(1397).ارائه مدل جامع از عوامل مؤثر بر موفقیت نوآوری باز با رویکرد مدل سازی ساختاری-تفسیری(مورد مطالعه:دانشگاه یزد).نامه آموزش عالی،11(41)،137-166.

سلیلی، فاطمه؛ احمدپور، امیر و شهرکی، محمد رضا.(1401).واکاوی رفتار نوآورانه دانشجویان آموزشکده کشاورزی شهرستان ساری.مطالعات کارآفرینی و توسعه پایدار کشاورزی،9(2)،95-112.

سیفی رسولیان،بهنوش؛نادری،نادر و رضایی،بیژن.(1401).واکاوی موانع فراروی حرکت دانشگاه‌ها به سوی نوآوری باز(مورد مطالعه:دانشگاه رازی).پژوهش‌های کارآفرینی،1(1)،47-66.

سعدآبادی،علی اصغر.(1400).تبیین تحلیلی-منطقی(تعریف،مدل‌ها،گسترش،مفهوم،پیشینه،چیستی و ادراکات)نوآوری اجتماعی.ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی،11( 1)، 67-104.

سلیمی،قاسم؛ محمدی،مهدی؛همراهی، فرهاد و رئیسی،لاله.(1397).نقش هویت سازمانی اعضای هیات علمی در ادراک آنان از نوآوری دانشگاهی(یک مدل تجربی). نامه آموزش عالی،11(41)، 7-33.

سعودی،منصور؛ نظری،فریبا و امیرنژاد،قنبر.(1395). بررسی تأثیر راهبردهای کدگذاری و شخصی سازی دانش بر نوآوری و عملکرد ادارات ستادی شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب.مدیریت اطلاعات و دانش شناسی،3( 4)،33-50.

عبدی،علی؛محمدی،میترا و رستمی،نیلوفر.(1401).بررسی رابطه بین تدریس تحول آفرین و نوآوری کاری با نقش واسطه‌ای مشارکت کاری در دبیران دوره متوسطه اول.ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی،12(1)، 127-146.

عالی پور،علیرضا.(1401).دانشگاه نوآور ارزشی،حرکت به سمت نسل فناوری‌های نرم دانشگاهی. مطالعات الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی،10( 2)، 113-134.

عربشاهی،معصومه؛کبیری،عالمه و بهبودی،امید.(1401).تأثیر ارزش دانش مدیران عالی بر شیوه‌های اشتراک دانش،نوآوری باز و عملکرد سازمان.مدیریت دانش سازمانی،5(16)، 165-191.

عبدی،علی و رستمی،نیلوفر.(1400).مدل علی نوآوری کاری بر اساس میزان آگاهی از ابعاد شهروند الکترونیک با نقش واسطه‌ای خود کارآمدی خلاق و رایانه در معلمان دوره متوسطه اول.ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی،11(2)،181-206.

فاضلی کبریا،حامد؛چکین،میثم؛بابایی سمیرمی،محمد رضا و عزیز آبادی فراهانی، پوریا. (1400). بررسی تأثیر نوآوری،خلاقیت و سرمایه فکری بر عملکرد مالی،مطالعه گروه صنعتی مپنا.ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی،11(1)، 1-44.

قنبری، سیروس و معجونی، حسین.(1401). نقش رهبری تحول آفرین و هوش موفق در عملکرد خلاقانه با میانجیگری مدیریت دانش و خودکارآمدی معلمان.ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 12( 2)،85-108.

قنبری،سیروس و احمدی،محسن.(1401).نقش رفتار شهروندی فردی در نوآوری سازمانی مدارس با میانجیگری تسهیم دانش در معلمان دوره ابتدایی.مدیریت و چشم انداز آموزش،4(3)،140-164.

قبادی،لیلا؛ حبیبی کلیبر، رامین؛ فرید،ابوالفضل و مصر آبادی،جواد.(1400).تأثیر آموزش مؤلفه‌های هوش موفق بر خلاقیت و عملکرد تحصیلی دانش آموزان دوره ابتدایی.ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی،11(1)، 45-66.

کریم زاده،صادق؛ همایون فر،مهدی و رضایی کلیدبری،حمیدرضا.(1402).ارائه مدل اندازه‌گیری ظرفیت نوآوری سازمانی با به کارگیری سیستم استنتاج فازی.مدیریت نوآوری در سازمان‌های دفاعی،6(19)، 109-130.

کمری،افسانه و شریعتی،فرهاد و شاهمحمدی،انور.(1401).مدل علی تعالی سازمانی بر اساس مدیریت دانش و نوآوری سازمانی با نقش واسطه‌ای اشتیاق شغلی.رهبری آموزشی کاربردی، 3(3)،101-120.

کریمی،زهرا؛صمدی،لاله و اسدی،سعید.(1400).اعتبارسنجی شاخص های نوآوری در دانشگاه‌های ایران بر اساس شاخص های نوآوری دانشگاه‌های جهان.پژوهش نامه علم سنجی،7(1)، 256-235.

گل زاده،هدی و الوداری،حسن.(1400).تأثیر ویژگی‌های کارآفرینانه مدیران بر رفتار نوآورانه از طریق ارزیابی عملکرد خدمات پستی(مورد مطالعه:منطقه 13پستی تهران).ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی،10(4)، 225-240.

لهراسبی نیچکوهی،گلچهره؛صدوقی،میترا؛تقی پور،حسینعلی و کاظم پور،اسماعیل.(1401).واکاوی ابعاد و مؤلفه‌های نوآوری رفتاری منابع انسانی در سازمان کودکان استثنایی. ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی،12(3)، 75-112.

محمدی حسینی، احمد؛ باقری نیا، حسن و موسوی امیری،طیبه.(1401).رابطه قابلیت‌های یادگیری سازمانی با میزان نوآوری سازمانی در دانشگاه‌های شهر سبزوار: آزمون نقش میانجی تسهیم دانش.نوآوری و ارزش آفرینی، 11(21)، 13-28.

محمدپور،سمانه و سالارزهی، حبیب الله.(1400).مطالعه اکوسیستم کارآفرینی دانشگاه‌های نوآور جهان.زیست بوم نوآوری،1(3)، 39-59.

مندعلی زاده،زینب و نقش جواهری،صدف.(1400).تأثیر ابعاد شایستگی فناوری اطلاعات بر نوآوری سازمانی ادارات کل ورزش و جوانان ایران. کارافن، 18(2)، 153-164.

مصطفوی،زینب.(1399).شناسایی و رتبه بندی عوامل مؤثر بر نوآوری در دانشگاه‌ها از نظر اعضای هیأت علمی(مورد مطالعه دانشگاه امیر کبیر).اندیشه مدیریت راهبردی، 14(1)،317-358.

نیکخواه، مریم و حیدری، مرضیه.(1402).الگوی ساختاری رهبری تحولی با خلاقیت کارکنان و نوآوری سازمانی با توجه به نقش میانجی خود کارآمدی خلاق.نوآوری‌های مدیریت آموزشی، 18(2)،16-34.

نماینده،پویا؛زارعی،بهروز و خمسه،عباس.(1400).شناسایی و اولویت بندی عوامل مؤثر بر اکوسیستم نوآوری صنعت فناوری اطلاعات.ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 11(3)،113-138.

هنری،حبیب؛ هاشم،کمند و کشگر،سارا. (1402).ارتباط مهارت‌های هفتگانه کوانتومی بر نوآوری آموزشی اساتید علوم ورزشی با متغیر میانجی تعهد سازمانی. پژوهش‌های کارآفرینی و نوآوری، 1(2)،61-73.

هادیان،حامد و رحیمی،حمید.(1401).تأثیر رهبری اصیل بر نوآوری سازمانی:نقش میانجی تسهیم دانش و سرمایه اجتماعی(مورد مطالعه:کارکنان دانشگاه کاشان).کارافن،19 ،181-208.                   

هاشمی‌دهقی،زهرا و محمدی،فرزاد.(1396).کاربرد مدل ساختاری-تفسیری برای سطح بندی زنجیره نوآوری و فناوری در دانشگاه علوم پزشکی تهران.مدیریت توسعه و تحول،28 ،23-30.

یاری زنگنه،مرضیه و الهایی،هادی.(1401).کاربست راهبرد ابعاد مدیریت دانش بر نوآوری سازمانی و توانمندسازی کارکنان(مطالعه موردی:شرکت آب جنوب شرق خوزستان).مدیریت نوآفرینی، 2( 1)، 1-10.

یار احمدی خراسانی،علیرضا؛قربانی،محمود و فریبرزی،الهام.(1401).تبیین ابعاد و مؤلفه‌های ارتقای قابلیت‌های نوآوری سازمان با رویکرد تاب آوری سازمانی در شرکت‌های دانش بنیان.ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 12(1)،29-56.

Azeem, M., Ahmad, M., Haider, S., & Sajjad, M. (2020).  Expanding competitive advantage through organizational culture, knowledge sharing and organizational innovation. Technology in Society, 66,101635.

Braun, V. & Clarke, V. (2006). Usin thematice analysis in psychology, Qualitative Research in Psychology, 3(2),77-101.

Dong, P., & Tu, C.C. (2021). Research on the Impact of University Innovation and Entreoreneurship Education on University   Students’ Entrepreneurship Willingness Based on Virtual Reality Technology, Mathematical Problems in Engineering,

     <htts://doi.org/10.1155/2021/9730705>.

Dacey, j., & Lennon, K.  (2020). Understanding Innovation: the interplay of biological, psychological and social factors, Creative Education Foundation, Buffalo, NY.

Eyni, A. (2020). The effect of meritodracy on organizational innovation in A Campus. Management and Educational Perspective, 2(1), 87-101.

Feher, K. Gering, Z., & K, G. (2021). Promoting the future of innovative higher education through thousands of master’s programmes STEM, interdisciplinary and business programmes in a chaning labour market. Society and Economy,

     <Doi:10.1556/204.2021.00019>, [2022/6/3].

Hall, Randolph W. (2020). Creating The Innovative University. Technology and Innovation,21,1-14.

 

Jena, L.  K., & Goyal, S. (2022).  Emotional intelligence and employee innovation:  Sequential mediating effect of person-group fit and adaptive performance. European Review of Applied Psychology, 72(1),100729.

Kazemi, A., Rousta, A., & Na’ami, A. (2021). Analyzing the Impact of Export Orientations on Export Performance through Innovation and Internationalization: The Mediation-Moderation Model. Iranian journal of Management Studies (IjMS), 14(4),761-776.

Kianto, A, Saenz, & Aramburu, N. (2020). Knowledge-based human resource management practices, intellectual capital and innovation. Journal of Business Research.8,11-20.

Muhayo, B., & Rakhmatillaqizi, A.S(2022). Innovative Development of a Modern University in The Conditions of the Digitalization of Education. Eurasian journal of Learning and Academic Teaching, 4:103-100

Ribeiro, C Varum, AD Daniel. (2020). Role of Universities on the Level of Regional Growth in Portugal, https://www.igi-global.com/chapter/role-of-universities-on-the-level-of-regional-growth-in-portugal/238511.

Sung, W., & Kim, C. (2021). A study on the effect of change management on organizational Innovation Focusing on the mediating effect of members ‘innovative behavior. Sustainability, 13(4),2079.

Teixeira. A.A.C, Olivira. A., Daniel, (2020). The Impact of Universities on Regional Competitiveness: A Review of the Main Theoretical and Methodological Approaches. Examining the Role of Entrepreneurial Universities in Regional Develop, ant, Publisher: IGI Global,.67-92.

Yordanova, Z., (2019). A model for evaluation of Innovative universities. Educational Innovations and Applications-Tijus, Meen, Chang, <http://www.researchgate.net/publication/335424052>,[2019/8/27].