بررسی عوامل زمینه ساز بهبود سطح ادراک شده از خلاقیت تیم و تأثیر آن بر کارآفرینی سازمانی

ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی

دوره 13، شماره 1 - شماره پیاپی 49، شهریور 1402، صفحه 139-166   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

مهدی رشیدی¹؛ سیدعلی بنی هاشمی^{* 2}؛ بتول دنیائی³

¹استادیارگروه مدیریت دولتی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

²استادیار گروه مهندسی صنایع، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

³کارشناسی ارشد مدیریت دولتی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران .

چکیده

زمینه: کارآفرینی سازمانی، یکی از راه‌های پاسخ‌گویی سازمان‌ها و مؤسسات دولتی به الزامات محیطی می‌باشد. در سازمان‌های امروزی اکثر بخش‌های سازمان به مانند تیم در جهت تحقق اهداف سازمان عمل کرده و با هم همکاری می‌کنند.
هدف: هدف اصلی این پژوهش بررسی عوامل زمینه ساز بهبود سطح ادراک شده از خلاقیت تیم و تأثیر آن بر کارآفرینی سازمانی می‌باشد.
روش: مطالعه حاضر از نظر هدف جز تحقیقات کاربردی و از نظر روش گردآوری اطلاعات جز تحقیقات توصیفی- همبستگی می‌باشد. این پژوهش در ادارات دولتی شهرستان سرایان انجام گرفته ‌است. ابزار گردآوری داده‌های ابعاد خلاقیت تیم از پرسشنامه لیو و همکاران (2021) و متغیر کارآفرینی سازمانی از پرسشنامه هیل (2003) استفاده شده است. پایایی کلی پرسشنامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ 892/0 به دست آمد، داده‌های گردآوری شده با نرم‌افزار SPSS و AMOS و با استفاده از روش مدلسازی معادلات ساختاری تحلیل گردید.
یافته‌ها: نتایج حاصل از پژوهش نشان داد رفتارهای تعاملی تیمی، اعتماد سریع تیمی، تعارض تیمی و وابستگی متقابل وظیفه‌ای بر سطح ادراک شده از خلاقیت تیم تاثیر معناداری دارد. سطح ادراک شده از خلاقیت تیم نیز بر کارآفرینی سازمانی تاثیر معناداری دارد. همچنین تفاوت معناداری بین خلاقیت تیمی و کارآفرینی سازمانی در ادارات دولتی شهرستان سرایان مشاهده نشد.
نتیجه‌گیری: براساس یافته‌های بدست آمده از این تحقیق، به‌کارگیری تیم‌های کاری باعث بروز خلاقیت می‌شود. از طرفی خلاقیت عنصر اصلی کارآفرینی سازمانی است. سازمان‌هایی که ایده‌ها نو در آن-ها حمایت و پشتیبانی می‌شود مسیر پیشرفت و بهبود عملکرد را به سرعت طی می‌کنند و با تغییرات محیطی همراه می‌شوند، فرصت‌ها را بهتر شناسایی کرده و با بهره‌برداری از آن‌ها خود را از دیگر سازمان‌ها متمایز می‌کنند و به سازمان‌های کارآفرین تبدیل می‌شوند.

کلیدواژه‌ها

خلاقیت تیمی؛ کارآفرینی سازمانی؛ اعتماد سریع؛ تعارض تیمی؛ رفتارهای تعاملی

مراجع

ابارشی، احمد و حسینی، سید یعقوب. (1391). مدل­سازی معادلات ساختاری. تهران: انتشارات جامعه­شناسان.

الوانی، سیدمهدی، کهن­هوش­نژاد، رضا، صفری، سعید و خدامرادی، سعید. (1392). شناسایی و اولویت­بندی عوامل سازمانی مؤثر بر اجرایی کردن ابعاد کارآفرینی سازمانی با تبیین نقش نهادینه سازی کارآفرینی. مطالعات مدیریت بهبود و تحول. 22 (70) 24-1.

آینه، معصومه، حسین­پور، مهدی، مختاری، محمدعلی و اعظمی، محسن. (1401). ارائه مدل کارآفرینی سازمانی براساس قابلیت­های فناورانه اینترنت اشیاء با رویکرد داده بنیاد در نظام آموزش عالی. ترویج علم، 13(23)، 257-243.

ترکیان­تبار، منصور و آسایش، فرزاد. (1401). بررسی رابطه خلاقیت کارکنان با نوآوری سازمانی در شرکت­های دانش بنیان (مورد مطالعه: استان تهران). ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 12 (2)، 190-173.

تیموری، هادی، شائمی، علی و زارعی، مریم. (1396). رابطه ابعاد هوش سازمانی و کارآفرینی سازمانی. مطالعات مدیریت (بهبود و تحول)، 25 (83). 134-115.

خواجوئی­نسب­کرانی، محمدرضا. (1396). بررسی اهمیت نقش مدیران کارآفرین در ایجاد خلاقیت و نوآوری در کارکنان سازمان­ها. چهارمین کنفرانس بین­المللی مدیریت، کارآفرینی و توسعه اقتصادی. تاکستان.

ریحانی­نیا، جلیل و زردشتیان، شیرین. (1400). اثر فرهنگ سازمانی بر بهره­وری با نقش میانجی خلاقیت و نوآوری در وزارت ورزش و جوانان ایران. مطالعات مدیریت ورزشی، 13(67)، 316-288.

زارع­مهرجردی، محلا، رضایی، محسن، عربیون، ابوالقاسم و اکبری، سیدمحمدرضا. (1389). کارآفرینی سازمانی (مدیران نسل سوم)، مفاهیم، راهبردها و مدل­ها. ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی. 1 (1). 84-75.

سپهوند، رضا، عارف­نژاد، محسن و فتحی چگنی، فریبرز. (1400). نقش میانجی خستگی عاطفی در رابطه بین رهبری ماکیاولیستی و خلاقیت کارکنان. ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 11 (3)، 54-25.

شاهنازیان، ناصر، صلاحی­راد، کاظم، بذلی، محمدرضا و صالحی­پورمهر، فرشته. (1394). نقش تیم مدیریت در ایجاد خلاقیت و کارآفرینی سازمانی، دومین همایش علمی پژوهشی یافته­های نوین علوم مدیریت، کارآفرینی و آموزش ایران، تهران.

شرافت، ابوالفضل، کریمی، فرحناز و داودی، سید محمدرضا. (1401). طراحی مدل چهارسطحی خلاقیت سازمانی در صنعت برق. کیفیت و بهره­وری در صنعت برق ایران، 11(26)، 29-10.

صادقی، احمد، رستگاری­مهر، بابک، محمدی، مسعود، قربانی­کلخواجه، ساسان، منصوریان، مرتضی و حسینی، سیدحمید. (1394). عوامل مؤثر بر خلاقیت و نوآوری کارکنان از دیدگاه پرسنل شاغل در بیمارستان شهید هاشمی نژاد تهران. مجله دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی. 7 (1). 91-81.

طاهری، عبدالمحمد، جهرمی­امین، شایان و ترابی، سهیلا. (1389). بررسی رابطه کارآفرینی سازمانی با خلاقیت در سازمان فنی­وحرفه­ای شهرستان گچساران. رهیافتی نو در مدیریت آموزشی. 1 (4). 61-45.

عربشاهی، سمانه و فیض­بخش، سیدعلیرضا. (1397). بررسی ابعاد کارآفرینی سازمانی در شرکت­های بزرگ خصوصی ایرانی. دومین کنفرانس ملی کارآفرینی دانشگاه صنعتی شریف. تهران.

عزیزی­زاده، سهیلا. (1386). بررسی اثربخشـی آمـوزش خلاقیـت بر افـزایش نگـرش کارآفرینانه بیکاران شهر تهران. پایان­نامه کارشناسی­ارشد رشته مشـاوره شـغلی، دانشگاه علامه طباطبایی. دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی.

کاظم­پور، نسرین، پاغر، مرجان و ناصری، مینا. (1392). نظام پذیرش و بررسی پیشنهادها ابزاری مناسب جهت رشد نوآوری و خلاقیت در سازمان. یازدهمین همایش و پنجمین جشنواره ملی نظام پیشنهادها. تهران.

متولی جعفرآبادی، فاطمه، یزدخواستی، علی و صادقی آرانی، زهرا. (1400). محرک­ها و بازدارنده­های فردی خلاقیت در سازمان: فراتحلیل مطالعات ایرانی. ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 11 (3)، 222-189.

محمودی­فراهانی، مریم و داودی­نصر، مجید. (1396). بررسی نقش میانجی اطمینان محیطی بین مدیریت دانش تیم و خلاقیت. کنفرانس ملی پژوهش­های نوین در مدیریت و حسابداری. اصفهان.

Antoncic, B., & Hisrich, R. D. (2001). Intrapreneurship: Construct refinement and cross-cultural validation. Journal of business venturing, 16(5), 495-527.

Baden‐Fuller, C. (1995). Strategic Innovation, Corporate Entrepreneurship and Matching Outside‐in to Inside‐out Approaches to Strategy Research 1. British Journal of Management, 6, S3-S16.

Berthold, J. (2015). Stimulating team creativity: The influence of swift-trust on the team creativity process. Journal of Sustainability Management (JSM), 3(1), 19-28.

Bharadwaj, S., & Menon, A. (2000). Making innovation happen in organizations: individual creativity mechanisms, organizational creativity mechanisms or both? Journal of Product Innovation Management: An International Publication of the Product Development & Management Association, 17(6), 424-434.

Buekens, W. (2014). Fostering intrapreneurship: The challenge for a new game leadership. Procedia Economics and Finance, 16, 580-586.

Byron, K., Keem, S., Darden, T., Shalley, C. E., & Zhou, J. (2023). Building blocks of idea generation and implementation in teams: A meta‐analysis of team design and team creativity and innovation. Personnel Psychology, 76(1), 249-278.

Covin, J. G. & Slevin, D. P. (1991). A conceptual model of entrepreneurship as firm behavior. Entrepreneurship: Theory & Practice, 16(1), 7-25.

Dackert, I. (2016). Creativity in teams: The impact of team members' affective well-being and diversity. Open Journal of Social Sciences, 4, 19-28.

Dalal, R. S., & Sheng, Z. (2019). When is helping behavior unhelpful? A conceptual analysis and research agenda. Journal of Vocational Behavior, 110, 272-285.

De Dreu, C. K. (2006). When too little or too much hurts: Evidence for a curvilinear relationship between task conflict and innovation in teams. Journal of management, 32(1), 83-107.

Demir, Y. (2011). Institutionalization and corporate entrepreneurship in family firms. African Journal of Business Management. 5(2), 416-422.

Derdowski, L., Øgaard, T., Marnburg, E., & Mathisen, G. E. (2018). Creative and innovative behaviours of corporate dire ctors: An elusive role of task-related conflict. Journal of Management and Governance, 22(4), 1045 – 1069.

Dess, G. G., Lumpkin, G. T., & McGee, J. E. (1999). Linking corporate entrepreneurship to strategy, structure, and process: Suggested research directions. Entrepreneurship theory and practice, 23(3), 85-102.

Dong, Y., Bartol, K. M., Zhang, Z. X., & Li, C. (2017). Enhancing employee creativity via individual skill development and team knowledge sharing: Influences of dual‐focused transformational leadership. Journal of Organizational Behavior, 38(3), 439-458.

Duan, J., Xu, Y., & Frazier, M. L. (2019). Voice climate, TMX, and task interdependence: A team-level study. Small Group Research, 50(2), 199-226.

Eichbaum, Q. (2018). Collaboration and teamwork in the health professions: rethinking the role of conflict. Academic Medicine, 93(4), 574-580.

Hersey, P., Blanchard, K. H., & Johnson, D. E. (1998). Management of organizational behavior: Utilizing human resources. Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall.

Hill, M. E. (2003). The development of an instrument to measure Intrapreneurship: Entrepreneurship eithin the corporate setting. Master of Arts (MA) in Industrial Psychology; Rhodes University, South of Africa.

Kuratko. D. F., Ireland, R. D., Covin, J. G. & Hornsby, J. S. (2009). Conceptualizing corporate entrepreneurship strategy. Academy of Management Executive, 16(4), 5–20.

Lázaro, S. M., Del Barco, B. L., Polo-Del-Río, M. I., & Rasskin-Gutman, I. (2019). Predictive factors of task interdependence in the university context. Sustainability, 12(1), 1-11.

Lee, E. K., Avgar, A. C., Park, W. W., & Choi, D. (2019). The dual effects of task conflict on team creativity: Focusing on the role of team-focused transformational leadership. International Journal of Conflict Management. 30(1), 132–154.

Lin, M., Zhang, X., Ng, B. C. S., & Zhong, L. (2022). The dual influences of team cooperative and competitive orientations on the relationship between empowering leadership and team innovative behaviors. International Journal of Hospitality Management, 102, 103160.

Liu, H. Y., & Wang, I. (2019). Creative teaching behaviors of health care school teachers in Taiwan: mediating and moderating effects. BMC Medical Education, 19(1), 1-10.

Liu, H. Y., Chen, N. H., Wang, I. T., Wu, S. M., Han, C. Y., Hsu, D. Y., ... & Huang, D. H. (2021). Predictors of individually perceived levels of team creativity for teams of nursing students in Taiwan: A cross-sectional study. Journal of Professional Nursing, 37(2), 272-280.

McAlpine, K.  L. (2018).  Flexible  Work  and  The  Effect  of  Informal Communication  on  Idea  Generation  and  Innovation.  Academy of Management Proceedings, 2018(1), 15092.

Mehmood, M. S., Jian, Z., Akram, U., Akram, Z., & Tanveer, Y. (2022). Entrepreneurial leadership and team creativity: the roles of team psychological safety and knowledge sharing. Personnel Review, 51(9), 2404-2425.

Meinel, M., Maier, L., Wagner, T., & Voigt, K. I. (2017). Designing creativity-enhancing workspaces: A critical look at empirical evidence. Journal of technology and innovation management, 1(1), 1-12.

Meyerson, D., Weick, K. E., & Kramer, R. M. (1996). Swift trust and temporary groups. Trust in organizations: Frontiers of theory and research, 166, 195.

Moser, K. S., Dawson, J. F., & West, M. A. (2019). Antecedents of team innovation in health care teams. Creativity and Innovation Management, 28(1), 72-81.

Oedzes, J. J., Rink, F. A., Walter, F., & Van Der Vegt, G. S. (2019). Informal hierarchy and team creativity: The moderating role of empowering leadership. Applied Psychology, 68(1), 3-25.

Ratasuk, A., & Charoensukmongkol, P. (2019). The role of team trust and team conflict on innovative performance of multicultural teams in the restaurant. Thammasat Review, 22(2), 1-18.

Rego, A., Sousa, F., Pina e Cunha, M., Correia, A., & Saur‐Amaral, I. (2007). Leader self‐reported emotional intelligence and perceived employee creativity: An exploratory study. Creativity and innovation management, 16(3), 250-264.

Saravanabawan, A., & Long, L. (2014). How task interdependence moderate the effect of team member collectivism on team creativity: An empirical study in Sri Lankan context. International Journal of Current Advanced Research, 2, 144-156.

Schaeffer, V. (2015). Corporate entrepreneurship and creativity in large firms: the practice of start-up contests. Journal of Innovation Economics Management, (3), 25-51.

Wong, S., & Pang, L. (2003). Motivators to creativity in the hotel industry—perspectives of managers and supervisors. Tourism management, 24(5), 551-559.

Zahra SA, Korri JS, Yu J. (2005). Cognition and international entrepreneurship: Implications for research on international opportunity recognition and exploitation. International Business Review 14(3), 129-146.

Zenovia‚ C. P. & Maier‚ V. (2011). Entrepreneurship versus Intrapreneurship. Review of International Comparative Management‚ 12(5), 971-976.