اثر محلول‌پاشی اسید سالیسیلیک بر صفات مورفوفیزیولوژیک و میزان اسانس نعناع فلفلی (Mentha piperita L.) در شرایط تنش شوری

فصلنامه گیاه و زیست فناوری ایران

دوره 18، شماره 3، دی 1402، صفحه 67-79   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

علیرضا لادن‌مقدم^{* 1}؛ علیرضا قبادی²

¹کارشناس‌‌ارشد، گروه علوم باغبانی، واحد علی‌آباد کتول، دانشگاه آزاد اسلامی، علی‌آباد کتول، ایران

²دانشیار، گروه علوم باغبانی، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران

چکیده

به منظور بررسی اثر محلول‌پاشی اسید سالیسیلیک بر صفات رویشی، فیزیولوژیک و میزان اسانس گیاه نعناع فلفلی (Mentha piperita L.) در شرایط تنش شوری، آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی در سه تکرار در گلخانه‌ای واقع در شمال ایران انجام شد، تیمارها شامل محلول‌پاشی اسید سالیسیلیک (صفر، 50 و 100 میلی‌گرم در لیتر) و تنش شوری (صفر، 50، 100 و 150 میلی‌گرم در لیتر کلرید سدیم) بود که تنش شوری در مرحله شش برگی هفته‌ای دو بار به صورت آبیاری و محلول‌پاشی اسید سالیسیلیک نیز در سه مرحله از مرحله چهار برگی به فاصله زمانی 10 روز یکبار اعمال شد. نتایج نشان داد، افزایش تنش شوری کلیه صفات مورد ارزیابی به جز پرولین را کاهش داد و محلول‌پاشی اسید سالیسیلیک تاثیر مثبتی در بهبود این صفات تحت شرایط تنش داشت، بیشترین وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه، ارتفاع گیاه، محتوای کلروفیل کل و درصد اسانس در تیمار اسید سالیسیلیک 100 میلی‌گرم در لیتر و سطح شوری شاهد و بیشترین طول ریشه در تیمار اسید سالیسیلیک 100 میلی‌گرم در لیتر و سطح شوری 50 میلی‌گرم در لیتر به دست آمد. همچنین بیشترین محتوای فنل و فلاونوئید در تیمار اسید سالیسیلیک 50 میلی‌گرم در لیتر و سطح شوری 50 میلی‌گرم در لیتر بود و در تیمار اسید سالیسیلیک 100 میلی‌گرم در لیتر و سطح شوری 150 میلی‌گرم در لیتر نیز بیشترین محتوای پرولین مشاهده شد. لذا با توجه به نتایج حاصل از پژوهش حاضر می‌توان محلول‌پاشی اسید سالیسیلیک با غلظت 100 میلی‌گرم در لیتر را جهت کاهش اثرات منفی تنش شوری در گیاه نعناع فلفلی توصیه نمود.

کلیدواژه‌ها

اسید سالیسیلیک؛ شوری؛ فنل؛ فلاونوئید؛ نعناع فلفلی

مراجع

1. اسکندری زنجانی، ک.، شیرانی راد، ا.، مرادی اقدم، ا. و ت، طاهرخانی. 1391. اثر کاربرد اسید سالیسیلیک در شرایط تنش شوری بر خصوصیات فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی گیاه دارویی درمنه ((Artemisia annua. اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی، 24 (6): 428-414.
2. آزادواری، ح.، نعیمی، م.، قلیزاده، ع. و ع، نخ زری مقدم. 1399. مطالعه کاربرد اسید سالیسیلیک بر پاسخ‌های فیزیولوژیکی گیاه دارویی سیاهدانه (Nigella sativa ) تحت شرایط آبیاری مختلف. تنش‌های محیطی در علوم زراعی، 13 (4): 1626-1904.
3. درویژه ح.، زاهدی، م. و ب، عباس زاده. 1398. تاثیر محلولپاشی اسید سالیسیلیک و اسپرمین بر رشد و خصوصیات ریشه گیاه سرخارگل (Echinacea purpurea) تحت تنش خشکی .مجله فرآیند و کارکرد گیاهی، 8 (30): ۲۴۲-۲۲۵.
4. رضایی نسب، ف.، پازکی، ع. و ر، منعم. 1397. اثر محلول‌پاشی اسید سالیسیلیک و اسید جاسمونیک بر قندهای محلول, پرولین و آنزیم‌های اسطوخودوس (Lavendula officinalis ) تحت تنش شوری. تنش‌های محیطی در علوم زراعی، 11(1): 159-169.
5. عندلیبی، ب.، محمدی آذر، م.، اسماعیل پور، ب. و ف، شکاری. 1400. بررسی تأثیر اسید سالیسیلیک و نانوسیلیکون بر برخی صفات مورفوفیزیولوژیکی و اسانسLallemantia iberica (M.B.) Fisch. & C.A. Mey. تحت تنش شوری، تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، 37(2): 364-380.
6. فیروزه، ر.، خاوری نژاد، ر.، نجفی، ف. و س، سعادتمند. 1397. اثرات جیبرلین بر محتوای رنگیزه‌های فتوسنتزی, پرولین, فنل و فلاونوئید در گیاه دارویی مرزه (Satureja hortensis ) تحت تنش شوری. پژوهش‌های گیاهی (زیست شناسی ایران)، 31(4): 889-901.
7. قاسمی، م.، قاسمی، ش.، حسینی نسب، ف. و رضایی، ن. 1398. بررسی اثر اسید سالیسیلیک بر برخی ویژگی‌های مورفوفیزیولوژی گیاه به لیمو (citriodora Lippia) تحت تنش شوری. پژوهش‌های تولید گیاهی (علوم کشاورزی و منابع طبیعی)، 26(4 ): 163-176.
8. قربانی، م.، موحدی، ز.، خیری، ع. و م، رستمی. 1397. تاثیر تنش شوری بر برخی از صفات مورفوفیزیولوژیک و کمیت و کیفیت اسانس نعناع فلفلی (Mentha piperita) تنش‌های محیطی در علوم زراعی، 11(2): 413-420.
9. Asgarian, H., Abdossi, V., Danaee, E. and A, Ladan Moghadam. 2021. Effects of using humic acid and selenium on some morphophysiological characteristics of Calendula officinalis L. under salinity stress. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants Research, 37(4): 596-611.
10. Belkhadi, A., Hediji, H., Abbes, Z., Nouairi, I., Barhoumi, Z., Zarrouk, M., Chaibi, W. and W, Djebali. 2010. Effects of exogenous salicylic acid pre-treatment on cadmium toxicity and leaf lipid content in Linum usitatissimum. Ecotoxicology and Environmental Safety, 73(5): 1004-1011.
11. Bistgani, Z. E., Hashemi, M., DaCosta, M., Craker, L., Maggi, F. & Morshedloo, M. R. 2019. Effect of salinity stress on the physiological characteristics, phenolic compounds and antioxidant activity of Thymus vulgaris and Thymus daenensis Celak. Industrial Crops and Products, 135: 311-320
12. Canellas, L. P., Silva, S. F., and F. L, Olivares. 2015. Foliar application of Herbaspirillum Seropedicae and humic acid increase maize yields. Journal of Food Agriculture and Environment, 13: 146-153.
13. Chang, C. C., Yang, M. H., Wen H. M. and J. C, Chern. 2002. Estimation of total flavonoid content in propolis by two complementary colorimetric methods. Journal of Food and Drug Analysis, 10(3):178-182.
14. Danaee, E. and V, Abdossi. 2019. Evaluation of the effect of foliar application of iron, potassium and zinc nanocholate on enzymatic activity and nutritional value of some leafy vegetables. Technology and Nutrition, 16(2): 45-53.
15. Eshghi, S., Moharami, S. and B, Jamali. 2017. Effect of salicylic acid on growth, yield and fruit quality of strawberry cv. ‘Paros’ under salinity conditions. Journal of Science and Technology of Greenhouse Culture, 7(4): 163-174.
16. Fazeli, A., Zarei, B. and Z, Tahmasebi. 2018. The effect of salinity stress and salicylic acid on some physiological and biochemical traits of black cumin (Nigella sativa). Iranian Journal of Plant Biology, 9(4): 68-83.
17. Gondor, O. K., Janda, T., Soos, V., Pal, M., Majlath, I., Adak, M. K., Balazs, E. and G, Szalai. 2016. Salicylic acid induction of flavonoid biosynthesis pathways in wheat varies by treatment. Frontiers in Plant Science, 7: 1447.
18. Hajiboland, R. and L, Cheraghvareh. 2014. Influence of Si supplementation on growth and some physiological and biochemical parameters in saltstressed tobacco (Nicotiana rustica) plants. Journal of Sciences, 25(3):205-217
19. Heidari, M. and A, Minaei. 2014. The effect of drought stress and humic acid on flower yield and concentration of high nutrients in borage (Borago officinalis L). Journal of Plant Production Research, 21(1): 167-182.
20. Islam, M.M., Hoque, M.A., Okuma, E., Banu, M.N., Shimoishi, Y., Nakamura, Y. and Y, Murata. 2009. Exogenous proline and glycinebetaine increase antioxidant enzyme activities and confer tolerance to cadmium stress in cultured tobacco cells. Journal of Plant Physiology, 166(15): 1587-1597.
21. Kumar, P.A. and D. A Bandhu. 2005. Tolerance Salt and salinity effects on plants: a review. Ecotoxicology and Environmental Safety, 60: 324- 349.
22. McDonald, S., Prenzler, PD., Autolovich, M. and K, Robards. 2001. Phenolic content and antioxidant activity of olive extracts. Food Chemistry, 73: 73-84.
23. Momeni, A. 2010. Geoghephical distrbiotion and salinity level of Iranian soils. Irannian Journal of Siol Re- seach, 24(3):1-5.
24. Momeni, S., fahmideh, L., Emamjomeh, A., Solouki, M. and J, Zahiri. 2021. Effect of drought stress on morphological and physiological traits of sesame (Sesamum indicum). Journal of Iranian Plant Ecophysiological Research, 15(60): 61-78.
25. Munns, R. and M, Tester. 2008. Mechanisms of salinity tolerance. Annu Rev Plant Biol, 59: 651-81
26. Najjarzadeh, S., Panahandeh, J., Salteh, S. and F, Zaare-Nahandi. 2017. Effect of salicylic acid and putrescine on some physiological characters and essential oil of peppermint (Mentha piperita). Iranian Journal of Horticultural Science, 47(4): 655-667.
27. Neumann, K. H., Kumar, A. and J, Imani. 2009. Plant cell and tissue culture. A tool in biotechnology. Springer, Verlag Berlin Heidelberg. 333pp.
28. Rita, P. and D.K Animesh. (2011). An updated overview on peppermint (Mentha piperita L.). International Research Journal of Pharmacy, 2(8): 1-10.
29. Sadeghian, F., Hadian, J., Hadavi, M., Mohamadi, A., Ghorbanpour, M. and R, Ghafarzadegan. 2013. Effects of Exogenous Salicylic Acid Application on Growth, Metabolic Activities and Essential Oil Composition of Satureja khuzistanica Jamzad. J. Med. Plants, 12 (47): 70-82
30. Saqib, M., Akhtar, J. and R.H, Qureshi. 2004. Pot study on wheat growth in saline and waterlogged compacted soil: II. Root growth and leaf ionic relations. Soil and Tillage Research, 77(2): 179-187.
31. Shakirova, F.M., Sakhabutdinova, A.R., Bozrutkova, M.V., Fatkhutdinova, R.A. and D.R, Fatkhutdinova. 2003. Changes in the hormonal status of wheat seedlings induced by salicylic acid and salinity. Plant Sci, 164:317.
32. Soroori, S., Danaee, E., hemmati, K. and A ladanmoghadam. 2022. Effect of spermidine foliar application on some morphophysiological traits and secondary metabolites of marigold (Calendula officinalis) under drought stress. Journal of Iranian Plant Ecophysiological Research, 17(66): 108-125.
33. Tattini, M., Galardi, C., Pinelli, P., Massai, R., Remorini, D. and G, Agati. 2004. Differential accumulation of flavonoids and hydroxycinnamates in leaves of Ligustrum vulgare under excess light and drought stress. New Phytologist, 163: 547-561.
34. Yoshiba, Y., Yamada, M., Morishita, H., Uran, K., Shiozaki, N., Yamaguchi, K. and K, Shinozaki. 2005. Effects of free proline accumulation in petunias under drought stress. Experimental Botany, 56 (417): 1975-1986.