بررسی تأثیرات شهرنشینی برگذر رودخانه قره‌سو در شهر کرمانشاه با استفاده از مدل SWOT

آمایش محیط

دوره 16، شماره 62، آبان 1402، صفحه 141-158   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

سیروس رضایی¹؛ بیژن رحمانی^{* 2}

¹دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد ملایر، دانشگاه آزاد اسلامی، ملایر، ایران

²دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد ملایر، دانشگاه آزاد اسلامی، ملایر، ایران

چکیده

رودخانه‌های درون‌شهری از سرمایه‌های محیط زیست شهرها محسوب می‌شوند و در فراهم کردن منابع زیست محیطی شهر، تنوع زیستی و شادابی و سرزندگی محیطی نقش مؤثری دارند. این پژوهش، با هدف تأثیرات شهرنشینی بر سیستم رودخانه قره­سو و سپس اثرات فعالیت­های انسانی و گسترش شهرنشینی بر الگوی زهکشی شهر، تغییرات کانال رود و مخاطرات مرتبط با آن از جنبه ژئومورفولوژیکی در شهر کرمانشاه می­باشد؛ و با استفاده از آزمون کای اسکوائر در 2بازه زمانی اصلی و 5بازه فرعی و تأثیرات شهرنشینی بر رودخانه قره­سو در طی 4دهه مورد بررسی قرار داده است. نتایج این پژوهش نمایانگر این موضوع است که، با ارزیابی سریع ژئومورفیک تغییرات کاهشی و افزایشی عرض کانال رودخانه قره­سو این تغییرات با کاربری اراضی اطراف رودخانه ارتباط معناداری داشته است.

کلیدواژه‌ها

شهرنشینی؛ شهرکرمانشاه؛ رودخانه قره سو؛ آزمون کای اسکوائر

مراجع

 

1. اسماعیلی، ر، لرستانی، ق، 1394، ارزیابی اثرات شهرنشینی بر ویژگی­های ژئومورفیک رودخانه­ها، مطالعه موردی شهر نور، استان مازندران، فصلنامه پژوهش­های دانش زمین، (6) 24، : 78-93.
2. حیاتی، ح، فردین، ف، 1394، ارزیابی متقابل رودخانه و شهر در شکل­گیری منظر پایدار شهری، اولین همایش ملی توسعه پایدار شهری، تهران.67-51
3. ساشورپور، ا، مهدی، ا، 1394طراحی شهری آبکنار با رویکرد توسعه پایدار(مطالعه موردی: رودخانه مهاباد)، فصلنامه پژوهشهای منظرشهر، (2)4: 22-77
4. سازمان آب منطقه­ای غرب، مرکز تحقیقات آب، 1399، مدیریت منابع و شبکه آب­های سطحی.
5. سازمان محیط زیست استان کرمانشاه، 1399
6. شکیبا مقدم، م، 1384، مدیریت سازمان­های محلی و شهرداری­ها برای دانشجویان رشته مدیریت دولتی، چاپ دوم، انتشارات میر، تهران.300
7. علی خانی زاده، م، محمدی دوست، س، 1395، ارزیابی کاربری اراضی شهری زرقان با رویکرد کیفیت محیط، 43(11):21-46
8. فکوهی، ن، 1386، دایاسپوری علمی ایرانی و نقش آن در بومی­سازی علوم اجتماعی در ایران، همایش علم بومی و علم جهانی امکان یا امتناع، مطالعات اجتماعی ایران، (3) 11: 89-71
9. قنبرزاده، ه، بهینافر، ا، ثروتی، م، موسوی، م، 1394، نقش متغییرهای ژئومورفیکی  رودخانه‌ای در مخاطرات سیلاب شهرهای کوهستانی(مطالعه موردی: شهرطرقبه، استان خراسان رضوی)، فصل نامه آمایش محیط31 (8) :77-98
10. کامیابی، س، 1397، نقش رودخانه ماسوله در توسعه و برنامه­ریزی شهر ماکلوان، فصلنامه علمی – پژوهشی جغرافیا(برنامه­ریزی منطقه­ای)، (3) 8: 129-115.
11. کشورپرست، س، پارسایی، ج، 1394، ساماندهی رودخانه­های شهری با رویکرد توسعه پایدار محیطی (مطالعه موردی: شهر محمودآباد)، کنفرانس بین­المللی پژوهش­های نوین در علوم کشاورزی و محیط زیست، 24 آذر ماه 1394، کوالالامپور- مالزی. https://civilica.com/doc/436007
12. مشکینی، ا، تیموری، ا، 1395، سنجش گستردگی شهری و تأثیر آن بر تغییرات کاربری اراضی با استفاده از RS و GIS، نمونه موردی: شهر کرج طی دوره 1391 -1363، معماری و شهرسازی آرمان­شهر(17) :387-375.
13. مدرسی حسینی، س، مداحی، ر، جمالی، ع، مهدوی نجف آبادی، ر، 1397، ارزیابی گسترش کمی شهر و مدل سازی توسعه فیزیکی در نوار ساحلی شهر بندرعباس فصلنامه آمایش محیط، 49(13):45-56
14. مطهری، م، 1384، ساماندهی جداره شرقی رودخانه چالوس(با رویکرد مجموعه اوقات فراغت)، پایاننامه کارشناسی ارشد، با راهنمایی دکتر سید رحمان اقبالی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی، دانشکده معماری.250