مقایسه ابعاد سرشت و منش، نظم جویی شناختی هیجان و سبک فرزندپروری در نوجوانان تیزهوش و عادی

فصلنامه مهارت های روانشناسی تربیتی

مقاله 2، دوره 14، شماره 3 - شماره پیاپی 55، آذر 1402، صفحه 11-23   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

محمدحسین حجتی¹؛ مجید برادران^{* 2}

¹دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه روانشناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

²استادیار، گروه روانشناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

چکیده

هدف این مطالعه مقایسه ابعاد سرشت و منش، نظم جویی شناختی هیجان و سبک فرزندپروری در نوجوانان تیزهوش و عادی بود. روش پژوهش علی- مقایسه ای بود و جامعه آماری پژوهش را تمامی دانش آموزان تیزهوش مقطع متوسطه دوم شهرستان همدان در سال تحصیلی 1402-1401 به تعداد 450 نفر تشکیل دادند که از اﯾﻦ ﺗﻌﺪاد 184ﻧﻔﺮ (92 داﻧﺶ آﻣﻮز ﺗﯿﺰﻫﻮش و 92 داﻧﺶ آﻣﻮز ﻋﺎدی) ﺑﺎ روش ﻧﻤﻮﻧﻪ گﯿﺮی در دسترس اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪﻧﺪ. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه نظم جویی شناختی هیجان (گارنفسکی و همکاران، 2006)، پرسشنامه ابعاد سرشت و منش (آدان و همکاران، 2009) و پرسشنامه اقتدار والدین (بوری، 1991) استفاده شد. فرضیه های پژوهش با استفاده از تحلیل واریانس چند متغیره تحلیل شدند. یافته های پژوهش نشان داد که در مولفه های تنظیم شناختی هیجان، میانگین نمره تنظیم سازگارانه هیجان در نوجوانان تیزهوش و میانگین نمره تنظیم ناسازگارانه هیجان در نوجوانان عادی بالاتر از گروه تیزهوش بوده است. در ابعاد سرشت و منش میانگین نمره مؤلفه های نوجویی، پشتکار، همکاری، خودراهبری و خودفراروی در نوجوانان تیزهوش و میانگین نمره مؤلفه های آسیب پرهیزی و وابستگی به پاداش در نوجوانان عادی بالاتر از گروه تیزهوش بوده است. در سبک های فرزندپروری ادراک شده، میانگین نمره مؤلفه سبک فرزندپروری منطقی در نوجوانان تیزهوش و میانگین نمره مؤلفه های سبک فرزندپروری مستبدانه و آسان گیر در نوجوانان عادی بالاتر از گروه مقابل بوده است (05/0 >P).

کلیدواژه‌ها

ابعاد سرشت و منش؛ نظم جویی شناختی هیجان؛ سبک فرزندپروری؛ تیزهوش

مراجع