تعریف سرمایه گذاری در قراردادهای خارجی و رویه قضایی بین المللی با تاکید بر آرای ایکسید

تحقیقات حقوقی بین المللی

مقاله 1، دوره 16، شماره 61، آبان 1402، صفحه 1-22   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/alr.2023.1972751.2483

نویسندگان

امیرحسین بقایی¹؛ لیلا رئیسی^{* 2}

¹دانشجوی دکتری حقوق بین‌الملل عمومی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران. رایانامه: [e-mail]

²دانشیار گروه حقوق عمومی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران. (نویسنده مسئول). رایانامه: [e-mail]

چکیده

زمینه و هدف: اساس استقرار داشتن و تداوم هر قاعده حقوقی، حفظ شدن پویایی آن در گذر زمان می‌باشد و هر قاعده‌ای که توان منطبق شدن با واقعیتهای درونی و پیرامونی خویش را دارا نباشد، به ناچار دچار رکود می‌گردد. مفهوم سرمایه‌گذاری خارجی یکی از فرصتهای مهم در زمینه حاصل شدن پیشرفت در زمینه‌های متعدد در ارتباط با پروژه‎های کشورها در ابعاد مختلف بوده و در قوانین بین‌المللی و قوانین داخلی هر کشور، سازوکارهای قانونی مشخصی برای این موضوع تعیین شده است. این مفهوم با گذشت زمان، ابتدا در چارچوب ادبیات مختلف و متنوع معاهده‌های بین‌المللی که بر تعداد آنها افزوده می‌گردد، مورد تعریف و تبیین واقع گردیده است. افزایش روزانه معاهده‌های بین‌المللی در زمینه سرمایه‌گذاری خارجی منتج به گسترده‌تر شدن روابط بین دولتها و به تبع آن، حادث شدن اختلافهای بیشتر بین آن‌ها می‌گردد. در همین زمینه، این سؤال مطرح می‌گردد که سرمایه‌گذاری خارجی دارای چه تعریفی است و رویه قضایی با تاکید بر آرای ایکسید، چگونه بر سرمایه‌گذاری خارجی اثر می‌گذارد؟
 روش: این پژوهش با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی انجام شده است.
یافته‌ها و نتایج: داوری به عنوان یک شیوه مناسب برای حل‌وفصل اختلافات تجاری به شمار می‌آید. کنوانسیون واشنگتن به عنوان سند مؤسس مرجع داوری ایکسید، هیچگونه تعریفی از مفهوم سرمایه‌گذاری بیان ننموده و این مرجع با اتکای بر تکنیکهای تفسیر متفاوت، تلاش در زمینه احراز نمودن معنای سرمایه‌گذاری داشته و این موضوع سبب اختلافات‌نظر بسیاری حول موضوع سرمایه‌گذاری شده است.

کلیدواژه‌ها

سرمایه گذاری؛ معاهده های خارجی؛ حقوق تجارت بین الملل؛ رویه قضایی بین المللی؛ کنوانسیون داوری(ایکسید)

مراجع

- آتشی گلستان، مرجان. (1388). شرکت‌های خارجی در حقوق ایران. تهران: نشر بهنامی.

- ابراهیمی، سید نصرالله؛ سلطان­زاده، سجاد. (1393). مفهوم سرمایه­گذاری در رویه­ی داوری مرکز حل‌وفصل اختلافات سرمایه­گذاری خارجی. حقوقی بین­المللی، (44)، 140-99.

- ابراهیم گل، علیرضا؛ حقیقیان، مهدی. (1397). شرط تعیین مرجع رسیدگی در رویه داوری تجاری بین‌المللی با تکیه بر آرای ایکسید. پژوهش حقوق خصوصی، (7)، 110-98.

- احمدپور، بهاره؛ الهویی نظری، حمید؛ شکیب، محمدرضا. (1398). بررسی امکان تجدیدنظر در داوری‌های سرمایه‌گذاری بین‌المللی. مطالعات حقوق عمومی، (49)، 69-11.

- اسکیل، استفان. (1391). سیستم‌سازی در داوری معاهدات سرمایه‌گذاری. ترجمه رضا اسلامی و حمیدرضا سیاوش. حقوقی بین‌المللی، (46)، 36-13.

- اکبری نسب، نیما. (1401). تفسیر معاهدات سرمایه‌گذاری در رویه داوری ایکسید. [پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری. تهران].

- ایرانشاهی، علیرضا. (1393). اعتراض به رأی داوری در داوری­های تجاری بین‌المللی. تهران: انتشارات شهر دانش.

- بروشه، آرون. (1398). قانون حاکم و اجرای احکام در داوریهای موضوع کنوانسیون حل‌وفصل اختلافات ناشی از سرمایه‌گذاری بین دولتها و اتباع دول دیگر. ترجمه محسن محبی. تهران: دفتر خدمات حقوقی بین‌الملل.

- ﺑﯿﺪآﺑﺎد، ﺑﯿﮋن. (1398). ﺳﺎزﻣﺎن ﺗﺠﺎرت ﺟﻬﺎﻧﯽ و اﻟﺤﺎق اﯾﺮان. ﺗﻬﺮان: گیتی هنر.

- باغبان، رحیم؛ یکتا، حدیثه. (1400). معیارهای تشخیص معاهده سرمایه‌گذاری در داوری سرمایه‌گذاری خارجی. دانش حقوق اقتصادی، (28)، 69-52.

- بذار، وحید. (1399). مکانیزم رد اولیه دعوا در داوری سرمایه‌گذاری. پژوهش حقوق خصوصی. (09)، 174-159.

- بیگ زاده، ابراهیم؛ مخبر، محمد. (1396). امکان‌سنجی ایجاد نهاد تجدیدنظر در پرتو ارزیابی انتقادی نظام ابطال آرای ایکسید (ICSID) و تجربة موفق هیئت تجدیدنظر سازمان تجارت جهانی. تحقیقات حقوقی، (80)، 41-11.

- بهمئی، محمدعلی؛ نریمانی زمان آبادی، محمدرضا. (1400). دعاوی خسارات انعکاسی در داوری سرمایه‌گذاری بین‌المللی؛ امکان‌سنجی و مبانی. حقوقی بین‌المللی، (38)، 263-229.

- پیران، حسین. (1398). مسائل حقوقی سرمایه‌گذاری بین‌المللی. تهران: گنج دانش.

- دالزر. رودلف و شروئر، کریستف. (1393). اصول حقوق بین‌المللی سرمایه‌گذاری. ترجمه سید قاسم زمانی و آذین حسیبی. تهران: انتشارات شهر دانش.

- رضایی زاده، محمدجواد. (1390). ویژگی معاهده‌های داوری. فصلنامه حقوق.(38)، 36-21.

- شیروی، عبدالحسین. (1397). تنظیم معاهده‌های داوری با توجه به قانون داوری تجاری بین‌المللی ایران. آموزش عالی قم، (20)، 110-98.

- طباطبایی نژاد، سید محمد. (1392). اعمال قواعد آمره تحت نظام داوری سرمایه‌گذاری بین‌المللی ایکسید. اندیشه‌های حقوق خصوصی، (55)، 69-54.

- صفایی، سید حسین. (1393). حقوق بین‌الملل و داوری های بین‌المللی. چاپ بیست و نهم. تهران: میزان.

- طهماسبی، مرضیه؛ رییسی، لیلا. (1400). رابطه حقوق بشر و حقوق بین‌الملل سرمایه‌گذاری در پرتو رویه ایکسید. حقوقی بین‌المللی، (22)، 98-64.

- عابدیان، میرحسین. (1395). اختیار دیوان داوری برای بازنگری و تجدیدنظر در رأی داوری. تهران: انتشارات شهر دانش.

- علیدوستی شهرکی، ناصر. (1398). حقوق سرمایه‌گذاری خارجی. چاپ دهم. تهران: نشر خرسندی.

- کرم زاده. سیامک؛ روزگاری آقبلاغ، خلیل. (1398). ارزیابی قانونی بودن سرمایه‌گذاری در رویه ایکسید. حقوق خصوصی، (16)، 44-21.

- کوهپائی، طناز؛ محبی، محسن؛ منصوری، سعید. (1401). بازنگری آرای داوری بین‌المللی در عرصه حقوق سرمایه‌گذاری خارجی. پژوهشهای حقوقی، (21)، 215-199.

- فلدرن، زایدل هومن. (1391). حقوق بین‌الملل اقتصادی. ترجمه سید قاسم زمانی. تهران: انتشارات شهر دانش.

- لوونفلد،آدریاش. (1390). حقوق بین‌الملل سرمایه‌گذاری. ترجمه محمد جعفری قنبری جهرمی. تهران: انتشارات جنگل.

- مجتهدی، محمدرضا. (1390). درآمدی بر حقوق حل‌و فصل اختلافات سرمایه‌گذاری بین‌المللی بر مبنای کنوانسیون داوری اکسید. فقه و حقوق اسلامی، (02)، 199-175.

- مرادی پور، سلمان؛ محمدی، مهرداد. (1401). اختلافات سرمایه‌گذاری در رویه داوری اکسید؛ الزامات و چالشها. پژوهش و مطالعات علوم اسلامی، (04)، 258-247.

- مهرابی، مهرناز. (1390). شناسایی و اجرای احکام داوری در کنوانسیون 1965واشنگتن. پژوهشهای حقوقی، (33)، 98-66.

- نیکبخت، محمدرضا. (1388). داوری تجاری بین‌المللی-آیین داوری. تهران: موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی.

- نیک جاه، جواد. (1393). اصول حاکم بر جبران خسات در پرتو آرای داوری ایکسید با تأکید بر خسارت معنوی. [پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس، تهران].

 

-Alexandrov S. (2010). Breach of Treaty Claims And Breach of Contract Claims: Is It Still Unknown Territory, Arbitration Under International Investment Agreements. Oxford University Press.

-Boyle A, Chin kin C. (2019). The Making of International Law. Oxford.

-Douglas Z. (2016). The International Law of Investment Claims. Cambridge: Cambridge University Press.

-Broches A. (2014).The Convention on the Settlement of Investment Disputes between States and Nationals of Other States.

-Andrea K, Bjorklund S. (2012). Investment Treaty Arbitral Decisions as Jurisprudence constant. Legal studies Research Papers, (158), 193-214.

Bernardini P.(2017). Development Agreements with Host Governments, Economic Development,  Foreign Investment and the Law, 654-698.

-Coppens G.(2019). Treaty Definitions of Investment and the Role of Economic Development: A Critical Analysis of the Malaysian Historical Salvers cases, in: Foreign Investment and Dispute Resolution Law and Practice in Asia, Rutledge, (114), 60-71

-Cotula L.(2017). Foreign investment contracts. Strengthening Citizens’ Oversight of Foreign Investment: Investment Law and Sustainable Development, International Institute for Environment and Development, (58), 147-198.

-D'Agostino M I, Mike M and Deborah W.(2019). A Discussion on the Use of Precedents in International Investment Arbitration and its Consequences.

-D`Alessio N. A.(2018). comment on ICSID`s jurisdictional issues: Problems Solutions and Recommendations for a Better Understanding in International Commercial Relations. Research paper, Vrije Universiteit Amsterdam,100-130.

-Fadlallah M.(2006). La notion divertissement: vers une restriction à la competence du CIRDI?, in Emmanuel Gaillard, 410-436.

-Ghanbari Jahromi M. J.(2011). International Investment Law. Jungle Publishing.

-Jeffery P.(2007). Commission, Precedent in Investment Treaty Arbitration. Kluwer Law International, (24), 32-85.

-Juillard P.(2017). Max Planck Encyclopedia of Public International Law. Oxford University Press.

-Krishan D.(2015). A notion of ICSID Investment, (Draft) and Transnational Dispute Management, Kluwer Law International, 585-610.

-Happ R, Robins N. (2021). Digest of ICSID Awards and Decisions 2003–2007, Oxford University Press.

-Mirveisi A. (2014). The Foreign Investment Law in the Framework of Bilateral Investment Treaties. Pardis Publishing. (In Persian).

-Kaufmann-Kohler G.(2007). Arbitral Precedent: Dream, Necessity or Excuse?, Arbitration International, (23), 100-120.

-Kaufmann-Kohler G.(2018). Is Consistency a Myth? Precedent in International Arbitration, Juries Publishing Inc, (58), 144-165.

-Lauterbach H.(2015). The Development of International Law by the International Court, Cambridge.

-Macglashan L M.(2015). Iran-United States Claims Tribunal Reports, The Research Center for International Law, (58), 198-214.

-Orellana M.(2011). Investment Agreements & Sustainable Development: The Non-Discrimination Standards. Sustainable Development Law & Policy, (11), 36-70.

-Peters P.(2019).Dispute Settlement Arrangements in Investment Treaties, Netherlands Yearbook of International Law, (22), 99-165.

-Rosengren J. (2013). Contract Interpretation in International Arbitration. Journal of International Arbitration. (30), 147-158.

-Rovetta D and Riviera A S.(2011). The Ad Hoc Committee Annulment Decision in Malaysian Historical Salvors: The Meaning of 'Investment, Global Trade and Customs Journal, (6), 345-381.

-Rubins N.(2014). The Notion of Investment. In Horn, International Investment Arbitration Foreign Investment Dispute, Information of economy, (54), 87-110.

-Stevens M. (2015). International Business Lawyer. Thirty-sixth Annual Symposium on Private Investment Abroad-problems and Solutions in International Business.

-Shihata I. (2011). The Experience of the International Center for the Settlement of Investment Disputes (ICSID), The Arbitral Process and the Independence of Arbitrations, ICC Publication, (472), 114-136.

-Schreuder C.(2016). Diversity and Harmonization of Treaty Interpretation in Investment Arbitration, Transnational Dispute Management. (2), 60-78.

-Vargiu P. (2019).Beyond Hallmarks and Formal Requirements: A Jurisprudence Constant on the Notion of Investment in the ICSID Convention, Journal of World Investment and Trade, (10), 98-147.

-Williams D R, Foote, S.(2011).Recent developments in the approach to identifying an investment. Cambridge: Cambridge University Press

-Yannaca-Small K.(2010). Arbitration under International Investment Agreements. Oxford University Press. New York.