تبیین جامعه‌شناختی سیاست گذاری های ﺗﻮﺳﻌﻪای دولت در بخش مسکن اقشار آسیب پذیر جامعۀ شهری و روستایی استان اردبیل

مطالعات جامعه شناختی شهری

دوره 13، شماره 47، شهریور 1402، صفحه 80-117   

نوع مقاله: علمی-پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/uss.2023.707581

نویسندگان

اکبر صفاری¹؛ مهرداد محمدیان^{* 2}؛ صمد رسول زاده اقدم³

¹دانشجوی دکتری گروه علوم اجتماعی، واحد خلخال، دانشگاه آزاد اسلامی، خلخال، ایران

²استادیار گروه علوم اجتماعی، واحد خلخال، دانشگاه آزاد اسلامی، خلخال، ایران(نویسنده مسئول)

³دانشیار گروه مطالعات خانواده، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر تبیین جامعه‌شناختی سیاست‌گذاری‌های توسعه‌ای دولت در بخش مسکن اقشار آسیب‌پذیر جامعۀ شهری و روستایی در استان اردبیل است. پژوهش از نوع پژوهش‌های کیفی و از نوع نظریه میدانی است. جامعۀ مورد مطالعه شامل مدیران، کارشناسان و صاحب‌نظران حوزۀ مسکن در استان اردبیل است که به صورت نمونه‌گیری هدفمند صورت گرفته است. تحلیل اطلاعات، در سه مرحلۀ کدگذاری (باز، محوری و گزینشی) با استفاده از نرم‌افزار (مکس کیو دی‌ای) انجام‌شده است. یافته‌ها نشان می‌دهد که شرایط علی تحقیق سیاست‌گذاری‌های موفق در حوزۀ مسکن اجتماعی شامل مدیریت مقرون‌به‌صرفگی، مکان‌یابی با محوریت برابری اجتماعی و بهره‌مندی عمومی، بهسازی شهری همراه با جلب مشارکت مدنی، سازگاری با شرایط اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و اقلیمی منطقه، رعایت استانداردهای علمی مقولۀ محوری شامل ایجاد هماهنگی با برنامه‌های توسعه شهری و روستایی، توجه به فرهنگ اقلیم و اقتصاد مناطق، مخاطب­شناسی، توجه به مسائل فرهنگی، اعتمادسازی قبل از اجرا، بستر و زمینه شامل مدیریت بهینه اراضی و تأکید بر بهره‌وری، انبوه‌سازی، ارتقای فنی، ایجاد حس تعلق به مکان هست. شرایط مداخله‌گر شامل ساخت خودیار و تدریجی، حمایت از تعاونی مسکن، سیستم تضمین کیفیت و ایجاد اطمینان است. راهبردها شامل کنترل شکاف عرضه و تقاضا، توجه به نمادهای فرهنگی و نشانه‌های اجتماعی، توجه به نمادهای فرهنگی و نشانه‌های اجتماعی، توجه به فرهنگ اقلیم و اقتصاد مناطق، کنترل قیمت اجاره و پیامدها شامل تعادل بازار، کاهش استهلاک، ارتقای شاخص‌های بهسازی مسکن روستایی، ایجاد حس تعلق به مکان با سبک‌های  معماری نوین، واگذاری امور به مردم در اجرای طرح است.
 

کلیدواژه‌ها

سیاست‌گذاری مسکن؛   توسعه مسکن؛   اقشار آسیب‌پذیر؛ مسکن اجتماعی

مراجع

 

- اطهاری، کمال. (1395)، میزگرد مسکن کم‌درآمدها و اسکان غیررسمی در ایران، www.isa.org.ir، انجمن جامعه‌شناسی ایران.

- بابیو، نوربرتو.(1384). چپ و راست؛ اهمیت یک تفکیک سیاسی، ترجمۀ علی‌اصغر سعیدی، تهران: علم و ادب.

- بلیک‌مور، کن. (1385). مقدمه‌ای بر سیاست‌گذاری اجتماعی، ترجمۀ علی‌اصغر سعیدی و سعید صادقی جقه، تهران: مؤسسه عالی پژوهش تأمین اجتماعی.

- حریری، نجلا. (1385). اصول و روش‌های پژوهش کیفی، تهران، دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات.

-زیاری، کرامت­الله؛ پوراحمد، احمد؛ حاتمی نژاد، حسین و اکبر، محمدی. (1395). برنامه ریزی مسکن گروه های کم درآمد شهری با تأکید بر توانمندی مالی و خط فقر مسکن (جمعیت شهری استان کردستان). پژوهش های جغرافیای انسانی، دوره 48، شماره 2، صص 211-226.

ارزیابی مسکن گروه­های درآمدی و ارائه برنامه تأمین مسکن اقشار کم‌درآمد، پژوهش­های جغرافیای انسانی،74، صص 1-21.

-روستایی، شهریور و شری­زاده، عادل.(1399). آینده نگاری برنامه‌ریزی مسکن اقشار کم‌درآمد شهری با رویکرد سناریونویسی (مطالعۀ موردی: کلانشهر تبریز). پژوهش‌های جغرافیایی برنامه‌ریزی شهری، دوره ۸، شماره ۴، 833 – 859.

-شیرعلی، ابراهیم. (1392). مطالعۀ تحولات سیاست‌های مسکن در ایران بعد از انقلاب اسلامی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته برنامه‌ریزی رفاه اجتماعی، دانشگاه تهران.

-ملکی، سعید؛ حسینی، سیدرضا؛ ویسی، الهام و مختاری، صادق (1394). سنجش رضایتمندی شهروندان از کیفیت سکونتی طرح مسکن مهر (مطالعۀ موردی؛ شیرین شهر اهواز)، پژوهش و برنامه­ریزی شهری، سال ششم، شماره 23، صص155-168.

- August. Martine (2016). “It's all about power and you have none:” The marginalization of tenant resistance to mixed-income social housing redevelopment in Toronto, Canada, Resistance to social housing transformation. Volume 57, September 2016, Pages 25–32.

- Copiello. Sergio (2016). Leveraging energy efficiency to finance public-private social housing projects. Energy Policy. Volume 96, September 2016, Pages 217–230.

- Mu, Szumien (2016). Community Building in Social-mix Public Housing: Participatory Planning of Ankang Redevelopment Plan. Procedia - Social and Behavioral Sciences. Volume 222, 23 June 2016, Pages 755–762.

- Mu, Szumien (2016). Community Building in Social-mix Public Housing: Participatory Planning of Ankang Redevelopment Plan. Procedia - Social and Behavioral Sciences. Volume 222, 23 June 2016, Pages 755–762.

- Thompson, C (2017) “I don't know how I'm still standing” a Bakhtinian analysis of social housing and health narratives in East London, Social Science & Medicine, Volume 177, March, Pages 27–34.

- Wonga, Tai-Chee. Goldblumb, Charles (2016). Social housing in France: A permanent and multifaceted challenge for public policies. Land Use Policy.Volume 54, July 2016, Pages 95–102.