مقایسه اعلامیه جهانی حقوق بشر با آموزه های قرآنی

فصلنامه مطالعات قرآنی

دوره 14، شماره 55، بهمن 1402، صفحه 275-309   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/qsf.2023.1956331.2843

نویسندگان

حمید بذرپاچ^{* 1}؛ محسن بزرگی²

¹استادیار حقوق خصوصی، دانشگاه آزاد اسلامی، هشتگرد، ایران.

²دانشجوی دکترای حقوق عمومی ، دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد سمنان ، سمنان ، ایران

چکیده

اعلامیه‌های حقوق بشر کاملاً مربوط به جنبه‌های مادی حیات بشربوده و درقلمرو حقوق اخلاقی ومعنوی بشر دچارنقصان مشهودی است. بشر مطلوب تمدن مذکور درانسان محوری و هم‌عرض باخدا و حق‌مدار دربرابر الله تعریف شده و ازآن تعبیر به آزادی می‌شود. این بستر، حق و نظریه‌های مرتبط با آن تغییرات بنیادینی در بستر دینی پیدا کرده است. اما مکتب اسلام هویت اجتماعی بشررا در اخلاق واعتقادات او دانسته ومعتقد است که اگرقواعد اخلاقی و معنوی بعنوان حقوق حیات روحی درانسان تثبیت شود،حقوق مادی او را نیز به نحومطلوبی حفظ میگردد. «اومانیسم(انسان‌مداری)، هویت فرهنگی عصر جدید غرب است. انسان‌مدار و محورهمه اشیا وخالق ارزشها و ملاک تشخیص خیرو شر و در جای خدا می‌نشیند وقادر است بدون ارتباط با ماورای طبیعت و دین، مشکلات زندگی خود راحل‌وفصل کند. دیگر انسان با دو اهرم عقل و علم نیازی به دین ندارد و آنچه اصالت دارد، انسان است و خداوند صرفاً در جهت رفع آلام روحی می‌تواند مورد توجه قرار گیرد و از اصالت برخوردار نیست». درجهان کنونی، بنیان اومانیستی باشعار ارج نهادن به بشر،خودرا مبدأ حقوقی-انسانی وتنها مرجع آن می‌داند و در جهان‌بینی اسلامی، منابع قانون جهانی‌بشر مبدائیت آن کاملاً تعیین شده است. لذا جهان‌بینی، مبدائیت انسان هم‌عرض ربوبی قابل‌پذیرش نیست؛زیرا انسان برای اثبات علوم امروز محدود در زمان،قدرت و علم است و بسیاری از راه‌های درمانی او برای جوامع بشری در مسیر روحانی انسانی کارآیی ندارد.

کلیدواژه‌ها

حقوق بشر؛ منظر اسلام؛ انسان مداری؛ اومانیسم غربی؛ متفکران اسلامی

مراجع