تحلیل ساختاری حکمروایی محیط زیست شهری با رویکرد آینده پژوهی(مطالعه موردی: شهر تهران)

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

دوره 19، شماره 1 - شماره پیاپی 66، خرداد 1403

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

حسین حاتمی نژاد^{* 1}؛ رضا کانونی²؛ نوشا همقدم³

¹دانشیار دانشگاه تهران

²دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تهران، تهران

³دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تهران

چکیده

مسائل محیط زیستی در عصر حاضر که عصر عدم قطعیت هاست با پیچیدگی های مختلفی روبرو است که حل مسائل و مشکلات ناشی از محیط زیست شهری صرفاً با تکیه بر تفکرات مهندسی و تغییر در کالبد شهری قابل انجام نیست و در این بین رویکرد حکمروایی شایسته راهکارهای مختلفی را با تکیه بر مسئولیت پذیری مدیران و شهروندان و افزایش تعامل بین بخش دولتی، خصوصی و عمومی برای حل مشکلات محیط زیست شهری خارج از چهارچوب های سنتی را ارائه می دهد. به عبارت دیگر رویکرد حکمروایی شایسته شهری فراتر از نگاه کالبدی به محیط زیست و با یک رویکرد سیستماتیک موضوعات را مورد بررسی قرار می دهد. پژوهش حاضر با هدف تحلیل ساختاری حکمروایی محیط زیست شهری با رویکرد آینده پژوهی و شناسایی پیشران‌های آن در شهر تهران انجام شده است. این پژوهش از نظر ماهیت، بر اساس روش علم آینده‌پژوهی، تحلیلی و اکتشافی و بر اساس هدف کاربردی است. یافته‌ها بر اساس وضعیت صفحه پراکندگی عوامل بیانگر سیستم ناپایدار است و بیشتر عوامل در اطراف محور قطری صفحه پراکنده هستند. همچنین از بین 35 عامل در نظر گرفته شده، در نهایت با توجه به امتیاز بالای تأثیرگذار و تأثیرپذیری مستقیم 16 عامل به عنوان خروجی میک مک، در آینده حکمروایی محیط زیست شهری در تهران تأثیرگذار هستند. نتایج نشان می‌دهد از بین 16 عامل پیشران، پنج عامل بهبود نقش حکمروایی شهری در افزایش مشارکت مردم، سازمان‌های مردم نهاد، توجه مسولان به بهبود وضعیت محیط‌زیست شهری، ارتقاء فرهنگ زیست‌محیطی و مشارکت شهروندان و اجتماعات محلی بیشترین تأثیر را بر حکمروایی محیط زیست داشته‌اند و از اهمیت بیشتری برخوردار بودند.

کلیدواژه‌ها

"حکمروایی محیط زیست"؛ "حکمروایی پایدار"؛ "عوامل پیشران"؛ "تکنیک میک مک"؛ "شهر تهران"

مراجع