تاب آوری شهر با تکیه بر حکمروایی خوب شهری (مطالعه موردی: شهر تهران)

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

دوره 19، شماره 2 - شماره پیاپی 67، شهریور 1403

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

جواد حاجی علی زاده^{* 1}؛ سیدچمران موسوی²

¹عضوهئیت علمی گروه آموزش جغرافیا، دانشگاه فرهنگیان، صندوق پستی888-56441تهران،ایران

²مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی

چکیده

مقدمه:در بیشترکشورهای درحال توسعه از جمله ایران، نظام برنامه‌ریزی و مدیریت توسعه شهری به صورت متمرکز است و نظارت و توسعه شهرها از طریق سازمان های دولتی و در سطح ملی و محلی انجام می پذیرد. مداخله‌ی قاطع دولت مرکزی در سیاست گذاری و برنامه ریزی های اجتماعی در این کشورها ضعف شدید مدیریت‌های محلی و نهادهای جامع مدنی را در شهرها به دنبال داشته است. علاوه بر آن آنچه امروزه به عنوان مفهومی دربرگیرنده و برنامه ریزی شده برای مواجهه پذیری شهر ها و ساختار های شهری در برابر تهدیدات انسانی و طبیعی مطرح می شود مقوله تاب آوری می باشد.
هدف:هدف این پژوهش ارزیابی نقش حکمروایی خوب شهری بر تاب آوری شهری در تهران می باشد.
روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع هدف کاربردی و از نظر گردآوری داده ها جز پژوهش‌های توصیفی- تحلیلی است.در این پژوهش از 36 سؤال برای متغیر حکمروایی خوب شهری (مشارکت، عدالت محوری، توافق و اجماع محوری، کارایی و اثربخشی، قانونمندی، شفافیت، مسئولیت پذیری و پاسخگویی) و تاب آوری شهری (اقتصادی، اجتماعی، نهادی - مدیریتی و زیرساختی -کالبدی) استفاده شده است. جامعه آماری شامل اساتید دانشگاهی ، مدیران و کارشناسان آشنا به موضوع پژوهش در شهر تهران می باشند که با استفاده از نمونه گیری هدفمند ٤٠ نفر به عنوان نمونه انتخاب گردید.
قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمروه جغرافیایی این پژوهش شهر تهران می باشد.
یافته های پژوهش:یافته‌های پژوهش نشان می‌دهند در شهر تهران شاخص‌های مشارکت، عدالت محوری، توافق و اجماع محوری، کارایی و اثربخشی، قانونمندی، شفافیت، مسئولیت پذیری و پاسخگویی که انعکاس دهنده حکمروایی خوب شهری می باشند بر ابعاد تاب آوری شهری تأثیر بالایی (ضریب تأثیر 69/0) دارند. بنابراین بهبود شاخص‌های حکمروایی خوب شهری در شهر تهران منجر به افزایش تاب آوری شهر و شهروندان می گردد.
نتایج پژوهش :نتایج این تحقیق نشان می دهد که در شهر تهران شاخص های مشارکت، عدالت محوری، توافق و اجماع محوری، کارایی و اثربخشی، قانونمندی، شفافیت، مسئولیت پذیری و پاسخگویی که انعکاس دهنده حکمروایی خوب شهری می باشند بر ابعاد تاب آوری شهری تأثیر زیادی دارند. در این تحقیق متغیر حکمروایی خوب شهری براساس ۸ بعد اصلی و ۲۴ شاخص مورد بررسی قرار گرفته است این ۲۴ شاخص نشان دهنده وضعیت حکمروایی خوب شهری در شهر تهران می باشند

کلیدواژه‌ها

تاب‌آوری‌؛ توسعه شهری؛ حکمروایی خوب شهری؛ شهر تهران

مراجع