بازخوانی هویت و شکل‌گیری فضای سوم در نقاشی معاصر اصفهان با تأکید بر نظریه‌ی فضای سوم هومی بابا (مورد پژوهشی: آثار حسین تحویلیان، محمد خلیلی، سید محمود حسینی، مهدی حامدی)

بنیان های حکمی-فلسفی هنر ایرانی

دوره 2، شماره 2 - شماره پیاپی 4، شهریور 1402، صفحه 183-204   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30486/pia.2023.1989643.1043

نویسندگان

سید محمود حسینی ده میری^{* 1}؛ حسین تحویلیان²؛ محمد خلیلی³

¹مدرس دانشگاه فرهنگیان اصفهان، پردیس شهید باهنر، اصفهان، ایران (نویسنده مسئول)

²هیات علمی دانشگاه فرهنگیان اصفهان، پردیس شهید باهنر، اصفهان، ایران

³کارشناس ارشد نقاشی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

قرارگیری موقعیت مکانی اصفهان به عنوان شهری واقع در مرکز ایران، به هنرمندان اصفهانی این امکان را داده است تا با تحولات شرق و غرب همراه شوند. این ویژگی به همراه مهاجرپذیری و شکل‌گیری دانشگاه‌های هنر در ایران، تأثیر بیشتری بر روابط فرهنگی و هنری گذاشته است تا جایی که باعث ایجاد حرکت‌های نوینی در نقاشی معاصر اصفهان شده است. هومی بابا با طرح مسئله دو رگه بودگی و فضای سوم به مسئله شکل‌گیری این فضا در نقد پسااستعماری می‌پردازد. هدف این مقاله بازخوانی هویت و شکل‌گیری فضای سوم در نقاشی معاصر اصفهان با تأکید بر نظریه‌ی فضای سوم هومی‌بابا است. سوال اصلی این پژوهش این است که هنرمندان مهاجر چه تأثیری در بازخوانی هویت و شکل‌گیری فضای سوم نقاشی معاصر اصفهان داشته‌اند؟ روش پژوهش، از نظر هدف، بنیادی – کاربردی و از نظر نوع توصیفی- تحلیلی است و روش نمونه‌گیری در این مقاله به صورت هدفمند با انتخاب چهار هنرمند که همه در تهران تحصیل نموده‌اند، انتخاب شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که هنرمندان مهاجر اصفهان در شکل‌گیری فضای بینافرهنگی جدید در شهر اصفهان موفق بوده‌اند و این فضای جدید با تعریف فضای سومی که هومی‌بابا از آن یاد می‌کند، بسیار نزدیک است.

کلیدواژه‌ها

فضای سوم؛ نقاشی معاصر؛ نقاشان معاصر اصفهان؛ هومی بابا

مراجع

احمدزاده، رشید،1391،  مهاجرت در ادبیات و هنر؛ مجموعه مقالات نقدهای ادبی –هنری، تهران، نشر سخن.

آیتون، جان،1386،  فرهنگ  ریشه­شناسی انگلیسی. ترجمه حمید کاشانیان. فرهنگ نشر نو، تهران، معین.

بابا، هومی،1392،  فضای سوم؛ مصاحبه با هومی­بابا، ترجمه­ی شیما کاشی. دوماهنامه سیاسی چشم­انداز ایران. تهران (77) :82 87.

پورمختار، صدیقه، مراثی، محسن،1399، تحلیل امکان تحقق فضای سوم در نقاشی معاصر ایران بر مبنای اندیشه های هومی­بابا، نگره، شماره 56، صفحات: 109  تا 120.

ترنر، برایان .اس، 1390 ، رویکردی جامعه­شناختی به شرق­شناسی، پست­مدرنیسم و جهانی­شدن. ترجمه محمد علی محمدی. تهران، شرکت بین­المللی پژوهش و نشر یادآوران.

تفرشی مطلق، لیلا، 1389، مطالعات پسااستعماری در ادبیات مهاجرت، فصلنامه  تخصصی علوم سیاسی، شماره­ی  دهم، صفحات 208  223.

حیدری، فاطمه، ربیع­زاده، رویا، 1395، نقد پسااستعماری آثار روح­انگیز شریفیان، فصل­نامه تخصصی تحلیل و نقد متون زبان ادبیات فارسی، شماره 27، بهار 95، صفحات: 29 تا 52.  

خورشیدیان، رانیکا، زاهدی، حیدر، 1396، مکتب سقاخانه، نگاهی پسااستعماری یا شرق­شناسانه، سال چهاردهم، شماره 53، صفحات: 41 تا 52.

دلوز، ژیل، 1389، فرانسیس بیکن؛ منطق احساس، ترجمه حامد علی آقایی، تهران، نشر حرفه هنرمند.

سوجا، ادوارد، 1396، نظریه­ی انتقادی اجتماعی(تاریخ، جغرافیا، مدرنیته)در کتاب مجموعه مقالات مطالعات فرهنگی با سر­ویراستاری سایمون دیورینگ، ترجمه­ی نیما ملک محمدی و شهریار وقفی­پور، تهران، انتشارات علمی فرهنگی.

سعید، ادوارد،1386، شرق شناسی، ترجمه­ی  لطفعلی خنجی، تهران، انتشارات امیرکبیر.

سمیعی، امیر، خدابخشی، سحر، فروتن، منوچهر، 1395،  مطالعه­ی تطبیقی بازنمایی فضای معماری سنتی در آثار نقاشی و معماری معاصر ایران، نمونه موردی آثار نقاشی پرویز کلانتری و آثار معماری هادی میرمیران، نشریه معماری و شهرسازی آرمانی، شماره 17، صحات: 63 تا78.

شاهمیری، آزاده،  1389. نظریه و نقد پسااستعماری.تهران، نشر علم.

شیرزادیان، رضا، 1388، مطالعات پسااستعماری، نقد و ارزیابی دیدگاههای فرانتس فانون، ادوارد سعید و هومی بابا، نشریه مطالعات سیاسی، دوره 2 شماره 5، صفحات: 149 تا 174.

کاپور، ایلان؛ 1399، سیاست­های پسااستعماری توسعه (نقد پسااستعماری توسعه)، ترجمه رشید احمدرش، مصطفی احمدزاده، تهران، انتشارات اندیشه احسان.

کورونول، الیزابت، 1383، مکتب پسااستعماری، مترجم، عباس مخبر، دایره­المعارف زیبایی­شناسی، تهران، مرکز تحقیقات هنری وزارت ارشاد اسلامی.

Bahabha, Homik. (1990) Nation and Narration. London: Routledge.           

Bhabha, H. K, (1994) The Location of Culture. London & New York: Routledge.

Castle, Gregory. (2001) Postcolonial Discourses an Anthology. UK: Blackwell

Huddart, David. (2006). Homik.Bhabha, London and New York: Routledge.

Meredith, Paul. (1998).Hibridity in the Third Space. Rethinking Bi Cultural Politics in Aotearoa/ New Zealand. The our Rangahau Maori Reserch and Development Conference, Massey University.