تدوین مدل معادلات ساختاری پیش بینی کیفیت زندگی بازنشستگان سازمان تامین اجتماعی استان ایلام

مطالعات جامعه شناسی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 09 آذر 1402

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jss.2023.1993615.1580

نویسندگان

مجید بازی¹؛ سید سعید آقایی^{* 2}؛ طهمورث شیری³

¹دانشجوی دکتری گروه‌ جامعه‌شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

²استادیار گروه علوم اجتماعی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. (نویسنده مسئول) [e-mail]

³دانشیار گروه جامعه شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

مطالعه و تحلیل کیفیت زندگی یکی از مهمترین حوزه‌های مطالعات اجتماعی در کشورهای مختلف است و مطالعات گسترده‌ای در بخش‌های مختلف جوامع انجام شده است. بر همین اساس این پژوهش به دنبال تدوین مدل معادلات ساختاری پیش بینی کیفیت زندگی بازنشستگان تأمین اجتماعی استان ایلام است. روش تحقیق از نوع پیمایشی بود. جامعه آماری شامل تمام بازنشستگان استان ایلام بود که به کمک فرمول کوکران 374 نفر به عنوان نمونه با روش نمونه گیری سهمیه ای انتخاب و به کمک پرسشنامه، اطلاعات آماری از آنها جمع‌آوری شد. نتایج ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که رابطه همه مؤلفه‌های استخراجی بر کیفیت زندگی بازنشستگان معنادار بوده است و در بخش مدلسازی معادله ساختاری همه اثرها با ضرایب قابل قبولی معنادار شده‌اند. اثر بسترهای اثرگذار (آشفتگی هویت‌شغلی با هویت‌بازنشستگی، تحلیل استقلال و شایستگی و کاهش معنای زندگی) بر کیفیت زندگی نابسامان بازنشستگان با ضریب 49/0 بیشترین اثر را داشته و پس از آن شرایط علی اثر گذار با مؤلفه‌های (نابسامانی مالی، سلامت پایین و سیاست‌های دولتی ضعیف) بر کیفیت زندگی نابسامان بازنشستگان با ضریب 35/0 اثر مستقیم و معنی‌داری داشته و استراتژی‌های؛ عدم صیانت از حقوق بازنشستگان، تأمین مالی ضعیف، ضعف صندوق‌های بازنشستگی و برنامه غذایی نامنظم روی هم رفته توانسته‌اند با ضریب 30/0 بر کیفیت زندگی نابسامان بازنشستگان تأثیر داشته باشند. همزمان نیز اثر پیامدها و شرایط مداخله‌گر نیز با ضرایب 16/0 و 13/0 توانسته‌اند اثر معنی‌داری بر کیفیت زندگی نابسامان بازنشستگان داشته باشند.

کلیدواژه‌ها

کیفیت زندگی؛ بازنشستگان؛ تأمین اجتماعی؛ معادلات ساختاری

مراجع

اسمعیلی، رقیه؛ اسماعیلی، مهرداد. (۱۳۹۷). کیفیت زندگی سالمندان: مطالعه‌ فراترکیب، پژوهش در دین و سلامت، دوره ۴(۲): ۱۰۵- ۱۱۶.

جعفری‌ثانی، فاطمه؛ برخورداری‌شریف‌آباد، معصومه؛ سالاری، محمدمهدی. (1400). بررسی کیفیت زندگی مراقبین (خانواده) بیماران تحت همودیالیز. مجله پرستاری و مامایی، ۱۹ (۱۱):۹۲۹-۹۲۰.

حکیمی‌نیا، بهزاد؛ پورافکاری، نصرالله؛ غفاری، داریوش. (1396). عوامل مؤثر بر کیفیت زندگی با تأکید بر هوش اجتماعی و سلامت اجتماعی (مطالعة موردی: شهر کرمانشاه). جامعه شناسی کاربردی، 28(2): 163-178.

خوش فر، غلامرضا؛ خواجه شکوهی، غلامرضا؛ کرمی، شهاب و بارگاهی، رضا. (1392). بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی و کیفیت زندگی در نواحی شهری مطالعه موردی: نواحی شهری گرگان. فصلنامه آمایش جغرافیایی فضا، سال3، شماره9.

دشتی‌خویدکی، محمدحسن؛ کمالی‌زارچ، محمود؛ محمدی‌احمدابادی، ناصر؛ حسینی، حیدر. (1399). مقایسه کیفیت زندگی در بین کارگران فعال و غیرفعال. مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد، ۲۸ (۸):۲۹۶۰-۲۹۷۰.

ربانی خوراسگانی، علی؛ کیانپور، مسعود. (1386). «مدل پیشنهادی برای سنجش کیفیت زندگی : مطالعه اصفهان»، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی، ش4: 67-108.

رشیدی، معصومه؛ عبادی، عباس؛ فتحی‌آشتیانی، علی؛ نوبهار، منیر؛ حاجی‌امینی، زهرا. (1395). مقایسه کیفیت زندگی بازنشستگان در کارکنان درمانی و اداری یکی از مراکز آموزشی و درمانی تهران. فصلنامه مدیریت ارتقای سلامت. ۱۳۹۵; ۶ (۱) :۱-۷.

سلیم زاده، حمیده؛ افتخار، حسن؛ ابوالقاسم پور،  رضا و مقیم بیگی، عباس. (1386). اشتغال مجدد بازنشستگان و شاخص های کیفیت زندگی رفاه اجتماعی، دوره7، شماره 26، صص 287- 298.

فرزانه، سیف الله و علیزاده، سمیه. (1392). بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت اجتماعی سالمندان شهر بابل. فصلنامه مطالعات توسعه اجتماعی و فرهنگی، دوره2، شماره1، صص 183- 202.

کریمیان‌آبدر، بتول؛ کریمی‌افشار، عشرت. (1400). بررسی رابطه بین تاب‌آوری با کیفیت زندگی و امید به زندگی مادران کودکان ناشنوا. مجله پرستاری و مامایی، ۱۹ (۱۱):۸۹۶-۸۸۸.

کسانی، عزیز؛ منتی، رستم؛ منتی، والیه؛ شجاع، محسن و میر بلوچ زهی، علی. (1393). بررسی عوامل موثر بر سرمایه اجتماعی و ارتباط آن با کیفیت زندگی در سالمندان شهر ایلام. مجله علوم پزشکی صدرا، دوره2، شماره3، صص 235- 244.

کشاورز، حسین؛ اسکندری، ناهید؛ قنبریان، الهه؛ انیسی، جعفر؛ راهنجات، امیرمحسن. (1396). نقش متغیرهای جمعیت شناختی و سلامت روان در کیفیت زندگی بازنشستگان نیروهای مسلح. پرستار و پزشک در رزم. ۱۳۹۶; ۵ (۱۷) :۴۶-۵۴.

مالک، معصومه، حسنخانی، هادی، درویش پور کاخکی، علی، اصغری جعفرآبادی، محمد، منصوری آرانی، محمدرضا، محمدنژاد سارا.(1395). کیفیت زندگی و ارتباط آن با ویژگی‌های فردی، اجتماعی، اقتصادی و سلامتی بازنشستگان شهر تبریز. نشریه پژوهش پرستاری ایران ۱۳۹۵; ۱۱ (۱) :۴۱-۳۴

معتمدی, عبدالله؛ اعظمی، یوسف؛ رستمی، مسعود و جلاوند، محمد. (1399). کیفیت زندگی در بازنشستگی: نقش ویژگی‌های شخصیتی، راهبردهای مقابله‌ای و نگرش مذهبی. فصلنامه روانشناسی پیری، دوره 6، شماره3، صص 205- 217.

موسوی، مرضیه و مصطفایی، اقدس. (1390). تحلیل کیفیت زندگی سالمندان بازنشسته شهر تهران (با تاکید بر حمایت‌های اجتماعی رسمی‌و غیررسمی)، فصلنامه برنامه ریزی و رفاه اجتماعی، دوره 2، شماره7، صص 137- 164.

Berninger, A., Webber, M. P., Weakley, J., Gustave, J., Zeig-Owens, R., Lee, R., ... & Prezant, D. J. (2010). Quality of life in relation to upper and lower respiratory conditions among retired 9/11-exposed firefighters with pulmonary disability. Quality of Life Research, 19, 1467-1476.

Fumincelli, L., Mazzo, A., Martins, J. C. A., & Mendes, I. A. C. (2019). Quality of life and ethics: A concept analysis. Nursing Ethics, 26(1), 61–70. https://doi.org/10.1177/0969733016689815

Gerasimoula, K., Lefkothea, L., Maria, L., Victoria, A., Paraskevi, T., & Maria, P. (2015). Quality of life in hemodialysis patients. Materia socio-medica, 27(5), 305.

Holopainen, A., Siltanen, H., Pohjanvuori, A., Mäkisalo-Ropponen, M., & Okkonen, E. (2019). Factors Associated with the Quality of Life of People with Dementia and with Quality of Life-Improving Interventions: Scoping Review. Dementia, 18(4), 1507–1537. https://doi.org/10.1177/1471301217716725

Jiménez-Aguilera, B; Baillet-Esquivel, L.E; Ávalos-Pérez, F; Campos- Aragón, L. (2016). Dependencia funcional y percepción de apoyo familiar en el adulto mayor, Atención Familiar, 23 (4) (2016), pp. 129-133

Moradi, F., Tourani, S., Ziapour, A., Abbas, J., hematti, M., Moghadam, E. J., Aghili, A., & Soroush, A. (2020). Emotional Intelligence and Quality of Life in Elderly Diabetic Patients. International Quarterly of Community Health Education. https://doi.org/10.1177/0272684X20965811

Santana-Berlanga, N.R; Porcel-Gálvez, A. M; Botello-Hermosa, A; Barrientos-Trigo, S. (2020). Instruments to measure quality of life in institutionalised older adults: Systematic review, Geriatric Nursing, https://doi.org/10.1016/j.gerinurse.2020.01.018.

Sun, R; Karaca, Z; Wong, HS. (2018). Trends in Hospital Emergency Department Visits by Age and Payer, 2006-2015. HCUP Statistical Brief 238. Agency for Healthcare Research and Quality, Rockville, MD. Retrieved from; www.hcup-us.ahrq.gov/reports/statbriefs/sb238-Emergency-Department-Age-Payer-2006-2015.pdf.

World Health Organization, WHO Interim report. (2015). People-centred and integrated health services: an overview of the evidence (WHO/HIS/SDS/2015.7). Retrieved from: http://www.who.int/servicedeliverysafety/areas/people-centred-care/evidence-overview/en/