روند معیارسازی در زبان مازندرانی

گویش‌شناسی و فرهنگ عامّه

مقاله 4، دوره 1، شماره 1، شهریور 1402، صفحه 39-67   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

محمدصالح ذاکری^*

گروه زبان شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

چکیده

روند تبدیل گونه‌ای از یک زبان به زبان معیار را در اصطلاح جامعه‌شناسی زبان، «معیارسازی» می‌نامند. یکی از راه‌های بالا بردن جایگاه و اعتبار یک زبان، ایجاد گونه معیار در آن است؛ به طوری که وجود آن را یکی از ملاک‌ها برای تشخیص زبان از گویش دانسته‌اند. در این نوشته، قصد داریم روند رسیدن به گونه معیار در زبان مازندرانی را مورد بررسی قرار دهیم؛ اینکه: چه ضرورتی برای رسیدن به زبان معیار در زبان مازندرانی وجود دارد و مراحل و راه‌های رسیدن به آن بر اساس دیدگاه زبان‌شناس نروژی «آینار هاگن» کدام است. در ابتدا به این موضوع پرداختیم که معیارسازی چیست و زبان معیار چه ویژگی‌هائی دارد؛ سپس ضرورت‌های معیارسازی زبان مازندرانی مطرح شده که عبارتند از: استفاده از زبان محلی در رادیو و تلویزیون، چاپ کتاب و روزنامه به زبان مازندرانی، کاربرد زبان مازندرانی در فضای مجازی و آموزش زبان مازندرانی در سطح مدارس و دانشگاه‌ها؛ در پایان، وضعیت زبان مازندرانی از نظر معیارسازی در چهار مرحله: انتخاب گونه معیار، تدوین و تثبیت، گسترش نقش‌ها و بالاخره پذیرش آن از طرف جامعه تشریح شده است.

کلیدواژه‌ها

برنامه ریزی زبانی؛ معیارسازی؛ زبان معیار؛ زبان مازندرانی؛ لهجه های مازندرانی

مراجع