بررسی آئین ‌آفتابخواهی و نمادهای آن در گیلان

گویش‌شناسی و فرهنگ عامّه

مقاله 5، دوره 1، شماره 1، شهریور 1402، صفحه 69-88   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

سیده زینب هاشمی^*

گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران.

چکیده

آئینها اغلب رفتاری نمادینی هستند که بر مبنای تفکری اسطوره‌ای شکل می‌گیرند و بعدها در اثر گذشت زمان، تغییر شکل می‌دهند. آسمان و پدیده‌های آسمانی همچون، ماه، خورشید، ستارگان و نزولات جوی، بخش عظیمی از اسطوره‌های و آیین‌ها را به خود اختصاص داده‌اند. بشر از روزی که پا به عرصه دانش و روشنگری گذاشته، از آیین‌های قدیمی‌اش کاسته شده است. با این حال هنوز هم در سراسر جهان آیین‌هایی هستند که تا حدودی خودشان را حفظ کرده‌اند و یا گزارش‌هایی از اجرای آنها در دهه‌های گذشته به دست آمده است. آیین آفتاب‌خواهی در گیلان و نواحی دیگری از ایران یکی از آیین‌های کهن است و اغلب زمانی اجرا می‌شده که باران بسیار روند زندگی عادی را برای انسان مختل می‌کرده‌است. از آفتاب‌خواهی گزارش‌هایی در سراسر ایران به‌ویژه شمال کشور در درست است. در این مقاله آفتاب‌خواهی در چند منطقه از گیلان بررسی خواهد شد. پرسش اصلی این مقاله آن است که «آیین آفتاب‌خواهی یا «خور دَتاوه» در شرق گیلان چگونه اجرا می‌شده و چه نمادهایی در آن به کار رفته است؟ داده‌های این تحقیق به روش میدانی جمع شده و موقع تحلیل از روش اسنادی استفاده شده است. نتیجۀ تحقیق نشان می‌دهد این آیین زمانی اجرا می‌شده که باران زیادی می‌باریده؛ صحن نمایش کوچه و بازار است و نمادهایی همچون عروسک‌ در آن به کار می‌رفته است.

کلیدواژه‌ها

آیین ها؛ آفتاب خواهی؛ خوردَتاوه؛ نمادشناسی؛ گیلان

مراجع