تحلیل جامعه‌شناختی رمان«أدرکهاالنسیان» بر اساس نظریه ساختارگرایی زایشی

فصلیة دراسات الادب المعاصر

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 11 آذر 1402

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/cls.2023.1996198.1450

نویسندگان

سمانه موسی پور^{* 1}؛ یوسف هادی پور نهزمی²؛ سید ابراهیم آرمن³؛ فرهاد دیوسالار⁴

¹دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج

²ادبیات عرب. آزاد کرج

³دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی واحد کرج

⁴أستاذ مساعد، قسم اللغة العربیة وآدابها، فرع کرج، جامعة آزاد الإسلامية، کرج، إیران

چکیده

تحلیل‌گران جامعه‌شناسی از گذشته تاکنون نظریات گوناگونی را در مورد نقد جامعه‌شناختی آثار ادبی بیان کرده‌اند. گلدمن فرانسوی، یکی از نظریه‌پردازان ساختارگراست که به ارتباط میان جامعه و اثر ادبی پرداخته است. او با نظریه ساختارگرای زایشی در نقد جامعه‌شناختی ادبیات را به وجود آورد. وی این نظریه را برپایه‌ی آرای مارکسیست و جورج لوکاچ مطرح کرد. در دوره معاصر جهان عرب، آثار ادبی بسیاری مشاهده می‌شود که مسائل اجتماعی، فرهنگی و سیاسی را در قالب رمان بیان کرده است. یکی از این رمان‌ها«أدرکهاالنسیان» اثر سناءالشعلان نویسنده اردنی بوده که در مورد سرگذشت دختری سرخ‌رو می‌باشد که از ابتدای زندگی خود در پرورشگاه حضور داشته و ضمن بیان سرگذشت پیچیده این شخصیت، موضوعات اجتماعی و فرهنگی در این رمان قابل مشاهده است. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیل و تکیه بر نظریه ساختارگرای زایشی گلدمن در تلاش است تا رویکردهای اجتماعی اثرگذار بر جهان‌بینی نویسنده رمان«أدرکهاالنسیان»را مورد بررسی قرار داده و با گذر از ساختار ادبی، به تفسیر موضوعات اجتماعی رمان مذکور بپردازد. نتایج بدست آمده نشان می‌دهد نویسنده در مرحله دریافت، به ارائه عناصر داستانی اثرگذار در موضوع اجتماعی پرداخته است که عنصر شخصیّت از مهمترین عناصر آن بشمار می‌رود. همچنین در سطح تفسیر، نویسنده موضوعات اجتماعی، فرهنگی و سیاسی را با استفاده از ساختار ادبی بیان کرده و در این زمینه مسائلی همچون وضعیت اجتماعی زنان، فقر، تضاد طبقاتی، ناعدالتی، تن‌فروشی، مهاجرت و مقاومت را بیان کرده است.

کلیدواژه‌ها

رمان معاصرعربی، نقد جامعه‌شناختی، لوسین‌گلدمن، «؛ أدرکها‌النسیان»؛ ، «؛ سناء‌الشعلان»