طبقه‌بندی آسایش سکونتی و گردشگری با استفاده از شاخص‌های اقلیمی(منطقه مورد مطالعه استان ایلام)

اکوسیستم های طبیعی ایران

دوره 14، شماره 2 - شماره پیاپی 52، شهریور 1402، صفحه 54-72   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

علی عارفی^{* 1}؛ محسن رنجبر²؛ رضا برنا³

¹گروه آموزشی جغرافیا دانشکده علوم انسانی ،دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران ،ایران

²دانشیار گروه آب و هواشناسی (اقلیم شناسی)، دانشکده ادبیات وعلوم انسانی و علوم اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات

³دانشیار گروه جغرافیا، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

چکیده

شناسایی مناطق مستعد آسایش سکونتی و گردشگری بر مبنای پارامترهای اقلیمی یکی از موضوعات پر کاربرد پژوهشگران اقلیم، جغرافیا و گردشگری است. به منظور شناسایی مناطق مستعد آسایش سکونتی و گردشگری باید مشخص شود که هر منطقه بر اساس تغییرات اقلیمی در چه طبقه­ای از آسایش قرار می­گیرد. با توجه به اهمیت موضوع، هدف از تحقیق حاضر طبقه­بندی آسایش سکونتی و گردشگری با استفاده از شاخص­های اقلیمی در استان ایلام است. ابتدا با استفاده از داده­های اقلیمی بارش، دما، رطوبت نسبی و سرعت از شش ایستگاه سینوپتیک، به تحلیل شاخص­های آماری توصیفی پرداخته شد. سپس با استفاده از شاخص­های اقلیمی بیکر، دمای موثر و توزیع احتمالاتی، برای هر ماه درجه آسایش اقلیمی مشخص شد. این تحقیق از نظر قلمرو جغرافیایی به تحلیل پیامدهای تغییرات دما و بارش بر آسایش اقلیمی در استان ایلام می‌پردازد. نتایج برآیند شاخص­های اقلیمی بیکر، دمای موثر و توزیع احتمالاتی نشان داد که ماه­های فروردین، اردیبهشت، مهر، آبان و اسفند مستعد آسایش اقلیمی هستند. طبق نتایج، شهرهای دره شهر و لومار در ماه‌های گذار از گرما به سرما (مهر و آبان) و سرما به گرما (فروردین و اردیبهشت) بیشترین پتانسیل آسایش اقلیمی را داشته باشند. به طور کلی در فصل بهار و پاییز شهرهای شمالی و شرقی استان ایلام از آسایش اقلیمی بالاتری برخوردارند؛ در عوض در فصل زمستان شهرهای جنوبی و مرزی (مهران و دهلران) از آسایش اقلیمی مناسبی برخوردارند.

کلیدواژه‌ها

آسایش سکونتی و گردشگری؛ بارش و دما؛ شاخص‌های اقلیمی؛ استان ایلام

مراجع

1. AghaKouchak, A., Chiang, F., Huning, L.S., Love, C.A., Mallakpour, I., Mazdiyasni, O., Moftakhari, H., Papalexiou, S.M., Ragno, E. & Sadegh, M. (2020). Climate extremes and compound hazards in a warming world. Annual Review of Earth and Planetary Sciences, 48, pp 519-548.
2. Amiri, M.J. & Eslamian, S.S. (2010). Investigation of climate change in Iran. Journal of Environmental Science and Technology, 3(4), pp 208-216.
3. Anđelković, G., Pavlović, S., Đurđić, S., Belij, M. & Stojković, S. (2016). Tourism climate comfort index (TCCI)-an attempt to evaluate the climate comfort for tourism purposes: the example of Serbia. Global NEST Journal, 18(3), pp 482-493.
4. Bastanfard, M. & Sanagar Darbani, E. (2020). Cooling the urban environments and its impact on climate change in informal settlements through outdoor thermal comfort (case studies: Aa’ melli, Ghaleh Sakhteman and Hojjat neighborhoods of Mashhad). Journal of Environmental Studies, 46(2), pp 261-279.
5. Fallah Ghalhari, G. A., Shakeri, F., Abbasinia, M., Ghanadzadeh, M. J., Tajik, R. & Asghari, M. (2019). Use of Becker and neurotic pressure bioclimatic indices in the assessment of thermal comfort in outdoor environments based on meteorological data: case study in three different climates of Iran. Iran Occupational Health Journal, 16(1), pp 33-46.
6. Ganesh, G.A., Sinha, S.L., Verma, T.N. & Dewangan, S.K. (2021). Investigation of indoor environment quality and factors affecting human comfort: A critical review. Building and Environment, 204, pp 108146.
7. Goldberg, L., Lagomasino, D., Thomas, N. & Fatoyinbo, T. (2020). Global declines in human‐driven mangrove loss. Global change biology, 26(10), pp 5844-5855.
8. Hasanah, N.A.I., Maryetnowati, D., Edelweis, F.N., Indriyani, F. & Nugrahayu, Q. (2020). The climate comfort assessment for tourism purposes in Borobudur Temple Indonesia. Heliyon, 6(12), p e05828.
9. Hondula, D.M., Balling, R.C., Vanos, J.K. & Georgescu, M. (2015). Rising temperatures, human health, and the role of adaptation. Current Climate Change Reports, 1, pp 144-154.
10. Hughes, T.P., Baird, A.H., Bellwood, D.R., Card, M., Connolly, S.R., Folke, C., Grosberg, R., Hoegh-Guldberg, O., Jackson, J.B., Kleypas, J. & Lough, J.M. (2003). Climate change, human impacts, and the resilience of coral reefs. science, 301(5635), pp 929-933.
11. Kalankesh, L.R., Rodriguez-Couto, S., Alami, A., Khosravan, S., Meshki, M., Ahmadov, E., Mohammadpour, A. & Bahri, N. (2022). Socio-Environmental Determinants and Human Health Exposures in Arid and Semi-Arid Zones of Iran—Narrative Review. Environmental Health Insights, 16, p 11786302221089738.
12. Kousari, M.R., Dastorani, M.T., Niazi, Y., Soheili, E., Hayatzadeh, M. & Chezgi, J. (2014). Trend detection of drought in arid and semi-arid regions of Iran based on implementation of reconnaissance drought index (RDI) and application of non-parametrical statistical method. Water resources management, 28, pp 1857-1872.
13. Makowski, M., (2002). Multi object decision support including sensitivity analysis, Encyclopedia of life support, EOLSS publishers, 3, 17 p.
14. Masson-Delmotte, V., Zhai, P., Pörtner, H.O., Roberts, D., Skea, J., Shukla, P.R., Pirani, A., Moufouma-Okia, W., Péan, C., Pidcock, R. & Connors, S. (2018). Global warming of 1.5 C. An IPCC Special Report on the impacts of global warming of, 1(5), pp 43-50.
15. McMichael, A.J., Woodruff, R.E. & Hales, S. (2006). Climate change and human health: present and future risks. The Lancet, 367(9513), pp 859-869.
16. Mehdinasab, M. (2018). Analysis Time of Comfort Environmental Bio Climate Based on Wetland Hshylan Models Bio Climate. Geographical Journal of Tourism Space, 6(23), pp 85-97.
17. Modarres, R. & da Silva, V.D.P.R. (2007). Rainfall trends in arid and semi-arid regions of Iran. Journal of arid environments, 70(2), pp 344-355.
18. Pathak, T., Maskey, M., Dahlberg, J., Kearns, F., Bali, K. and Zaccaria, D., (2018). Climate change trends and impacts on California agriculture: a detailed review. Agronomy, 8(3), 25.
19. Patz, J.A., Campbell-Lendrum, D., Holloway, T. & Foley, J.A. (2005). Impact of regional climate change on human health. Nature, 438(7066), pp 310-317.
20. Rahimi, J., Ebrahimpour, M. & Khalili, A. (2013). Spatial changes of extended De Martonne climatic zones affected by climate change in Iran. Theoretical and applied climatology, 112, pp 409-418.
21. Ramezani, B. (2010). Potentials of Human Bioclimatic Comfort in Anzali Wetland. Journal of Physical Geography, 2(6), pp 49-56.
22. Saatsaz, M., (2020). A historical investigation on water resources management in Iran. Environment, Development and Sustainability, 22(3), pp 1749-1785.
23. Safaee pour, M., Shabankari, M. & Taghavi, T. (2013). The Effective Bioclimatic Indices on Evaluating Human Comfort (ACase Study: Shiraz City), Geography and Environmental Planning, 24(2), pp 193-210.
24. Sanagar Darbani, E., Rafieian, M., Hanaee, T., & Monsefi Parapari, D. (2018). Climate Change Impact Assessment on Outdoor Thermal Comfort Changes Using Physiological Equivalent Temperature (PET) Index in Mashhad. Geographical Researches, 33(3), pp 38-57.
25. Santos, M. & Fragoso, M. (2012). April. Seasonal trends in extreme daily precipitation indices in Northern of Portugal. In EGU General Assembly Conference Abstracts,14, pp 8292.
26. Servati, Z. & Latifi, G.R. (2021). Evaluating the impacts of climatic factors, especially quality and direction of the prevailing wind on thermal comfort using geographical models of a town square Case study: Nabovat Square in East of Tehran. Geographical Data, 30(117), pp 251-265.
27. Sodhro, A.H., Pirbhulal, S., Luo, Z. & De Albuquerque, V.H.C. (2019). Towards an optimal resource management for IoT based Green and sustainable smart cities. Journal of Cleaner Production, 220, pp 1167-1179.
28. Toure, A., Diekkrüger, B., Mariko, A. & Cissé, A. (2017). Assessment of groundwater resources in the context of climate change and population growth: case of the Klela Basin in Southern Mali. Climate, 5(3), pp 45.
29. Vicente-Serrano, S.M., Quiring, S.M., Pena-Gallardo, M., Yuan, S. & Dominguez-Castro, F. (2020). A review of environmental droughts: Increased risk under global warming? Earth-Science Reviews, 201, p 102953.
30. Wang, S., Guo, L., He, B. & Li, T. (2020). The stability of Qinghai-Tibet Plateau ecosystem to climate change. Physics and Chemistry of the Earth, Parts A/b/c, 115, p 102827.
31. Worby, C.J. & Chang, H.H. (2020). Face mask use in the general population and optimal resource allocation during the COVID-19 pandemic. Nature communications, 11(1), p 4049.
32. Yilmaz A.G. (2014). The effects of climate change on historical and future extreme rainfall in Antalya, Turkey. Hydrological Sciences Journal, 22, p 2014.945455.
33. Zandi R, Nasiri A. & Salehi J. (2023). Evaluating the Effectiveness of Ackerman's Algorithm in Monitoring Dust Storms: A Case Study of Ilam Province, Iran. Desert Ecosystem Engineering Journal, 4(2), pp 27-36.

Zoghi, M., Ehsani, A.H., Sadat, M., javad Amiri, M. & Karimi, S. (2017). Optimization solar site selection by fuzzy logic model and weighted linear combination method in arid and semi-arid region: A case study Isfahan-IRAN. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 68, pp 986-996.