تبیین اثرات تغییرات کاربری اراضی روستایی در شهرستان آستانه شرفیه

جغرافیای طبیعی

دوره 16، شماره 62، آذر 1402، صفحه 31-44   

نوع مقاله: مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

رحیم شوقی چهارده¹؛ نصرالله مولائی هشجین^{* 2}؛ تیمور آمار³

¹دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، واحد رشت ،دانشگاه آزاد اسلامی ،رشت، ایران

²استاد گروه جغرافیا ، واحد رشت ،دانشگاه آزاد اسلامی ،رشت، ایران

³دانشیار گروه جغرافیا ، واحد رشت ،دانشگاه آزاد اسلامی ،رشت، ایران

چکیده

امروزه بحث ها و نگرانی در مورد تغییرات کاربری زمین در جامعه روستایی به طور جدی مورد توجه قرار گرفته است. هدف اصلی از انجام این پژوهش شناسایی عوامل تأثیرگذار بر تغییرات کاربری اراضی روستاهای شهرستان آستانه اشرفیه است. در بخش اول از پژوهش جهت بررسی تغییرات کاربری اراضی در شهرستان ، از تصاویر ماهواره ای لندست استفاده شد. در بخش دوم با استفاده از تحلیل های آماری عوامل مؤثر بر تغییرات کاربری اراضی تحلیل شد. بر این اساس 28 روستای شهرستان به عنوان نمونه موردی مطالعه گردید. روش انجام پژوهش توصیفی ـ تحلیلی بود. برای گردآوری اطلاعات از تکنیک پرسشنامه و برای تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز از روش‌های آماری استفاده شد. نتایج نشان داد در بین شاخص‌های مستقل اقتصادی ، منافع حاصل از سرمایه گذارن در بخش زمین و مسکن بیشترین شدت همبستگی و ارتباط را با تغییرات کاربری اراضی داشت. در بین شاخص‌های مستقل اجتماعی، شاخص های نقش صاحبان خانه دوم در روستا و افزایش جمعیت گردشگران اقامتی و نیاز به زمین برای ساخت و ساز بیشترین شدت همبستگی و ارتباط را با تغییرات کاربری اراضی داشت. در بین شاخص‌های مستقل کالبدی، گردشگری بودن محدوده مورد مطالعه بیشترین شدت همبستگی و ارتباط را با تغییرات کاربری اراضی داشت. بررسی همبستگی میان شاخص‌های مستقل نهادی- مدیریتی و تغییرات کاربری اراضی نشان داد که شاخص‌های ضعف دستگاهای اجرایی در اطلاع رسانی به مالکان زمینهای کشاورزی در مورد نوع کاربری و ممنوعیت تغییر کاربری بیشترین همبستگی و رابطه بسیار قوی با تغییرات کاربری اراضی روستا داشتند.

کلیدواژه‌ها

تغییر کاربری؛ کاربری زمین؛ برنامه ریزی روستایی؛ شهرستان آستانه اشرفیه

مراجع