بررسی برخی فرایندهای واجی در لهجۀ مردم مزایجان در شهرستان بوانات

فصلنامۀ ادبیات و زبان های محلی ایران زمین

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 06 مرداد 1402

نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/irll.2023.1988280.1568

نویسندگان

محمود کمالی^{* 1}؛ علی اصغر غفوری²

¹استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

²استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران

چکیده

این پژوهش به بررسی برخی فرایندهای واجی همانند تضعیف، تقویت، همگونی، ناهمگونی، قلب و ابدال در لهجۀ مردم مزایجان بوانات می‌پردازد. در جمع‌آوری داده‌ها و اطلاعات این لهجه، به صورت میدانی از گویشوران بومی استفاده شد. روش پژوهش نیز، کیفی و از نوع هم‌زمانی است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که همگونی پیش‌رو و پس‌رو؛ ناهمگونی‌های مختلف؛ قلب دور و نزدیک؛ فرایند تضعیف و انواع آن همانند ناسوده‌شدگی، واک‌داری، سایشی‌شدگی و حذف؛ تقویت و اضافه و انواع آن همانند پیش‌هشت، میان‌هشت و پس‌هشت؛ ابدال واکه‌ای و انواع آن و ابدال همخوان‌ها از فرایندهای پرکاربرد در گونۀ مزایجانی است. همچنین در حالی که در این گونه در موارد متعدد در یک واژه، زنجیره‌ای از فرایندها مشاهده می‌شود که باعث تغییر اساسی آن واژه می‌شود، برخی از فرایندهای واجی همانند حذف آغازین وجود ندارد. فرایند ابدال واکه‌ای نیز با وجود انواع مختلف و فراوانی بسیار بالای آن در این لهجه می‌تواند به عنوان شاخص مهم تشخیص لهجه به حساب آید.

کلیدواژه‌ها

لهجۀ مزایجانی؛ تضعیف؛ تقویت؛ همگونی؛ ناهمگونی

مراجع