پتانسل یابی موقعیت مناسب کشت محصولات کشاورزی با بهره گیری از یک سامانه GIS-AHP مبنا در دشت سیرجان

فصلنامه پژوهش های علوم کشاورزی پایدار

دوره 3، شماره 3 - شماره پیاپی 11، آذر 1402، صفحه 98-118   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/sarj.2023.2000781.1165

نویسندگان

حمید باقری^{* 1}؛ فرخنده رفیعی^{* 2}

¹عضو هیئت علمی, گروه مهندسی عمران, دانشگاه فنی و حرفه ای، تهران، ایران

²عضو هیئت علمی, گروه مهندسی معماری, دانشگاه فنی و حرفه ای، تهران، ایران

چکیده

ارزیابی کیفیت منابع آب زیرزمینی در مدیریت صنعت کشاورزی، از اهمیت خاصی برخوردار است. افت سطح آب زیرزمینی در دشت‌ها به علت بهره‌برداری بی‌رویه و خشکسالی، مشکلات زیست‌محیطی زیادی ایجاد می‌کند. یکی از مهم‌ترین این مشکلات، نامناسب بودن کیفیت آب زیرزمینی و تاثیر نامطلوب در مصرف آن می‌باشد. هدف از انجام این تحقیق، ارزیابی کیفیت آب زیرزمینی دشت سیرجان برای استفاده در مصارف کشاورزی می‌باشد. در این مطالعه، ابتدا آب زیرزمینی دشت سیرجان براساس 9 پارامتر سولفات، بی‌کربنات، کلسیم، منیزیم، کلر، سدیم، خاصیت اسیدی آب، مقدار کل مواد محلول در آب و هدایت الکتریکی آب پهنه‌بندی شده، سپس برای همگن ‌کردن هر کدام از لایه‌های تهیه ‌شده، روش فازی به‌ کار رفت. به ‌منظور تهیة نقشه‌های پهنه‌بندی، از روش میانگین عکس فاصله و برای وزن‌دهی به لایه‌ها و تهیة نقشة نهایی کیفیت آب، از روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی استفاده گردید. نتایج نشان داد که خشکسالی‌های اخیر، کاهش بارندگی و برداشت از منابع آب زیرزمینی باعث بالا رفتن مقدار EC از مقدار استاندارد با میانگین 6820/575 میکروزیمنس و بالا رفتن مقدار TDS از مقدار استاندارد با میانگین 3891/57 میلیگرم بر لیتر شده است. همچنین کیفیت آب حدود 55% منطقة مورد مطالعه برای کشاورزی مطلوب و با توجه به نمودارهای مقدار کل مواد محلول در آب و هدایت الکتریکی آب، غلظت آنها باعث نامناسب بودن کیفیت حدود 45 درصد از مساحت زمین‌های دشت در قسمت‌های شرقی و مرکزی شده است. به طور کلی نتایج، ارتباط عناصر بررسی شده را تایید می‌کند به نحوی که برخی از این عناصر تاثیر مهمی بر روی کیفیت آب زیرزمینی داشته‌اند.

کلیدواژه‌ها

زمین شناسی؛ کیفیت عناصر آب؛ تحلیل سلسله مراتبی؛ سیستم اطلاعات مکانی؛ روش فازی

مراجع