بررسی مؤلفه های حماسی در رسالۀ عقل سرخ سهروردی

ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 02 دی 1402

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/mmlq.2023.708638

نویسندگان

عسکر سیادت^{* 1}؛ سودابه کشاورزی²؛ زرین تاج واردی²

¹دانشگاه خوارزمی

²دانشگاه شیراز

چکیده

علاوه بر انواع سه‌گانۀ حماسه؛ یعنی حماسۀ ملی، تاریخی و دینی نوع چهارمی نیز برای حماسه در نظر گرفته شده است و آن، «حماسۀ عرفانی» است. این نوع از حماسه در بین آثار صوفیان و عارفان فارسی یافت می‌شود. در این حماسه روح سالک مانند قهرمانان حماسه با شیطان پنهان درون یا نفس امّاره خود پی‌در‌پی در ستیز و جدال است. سهروردی در رسالۀ عقل سرخ با زبانی رمزی به وصف چگونگی گرفتار شدن روح در بند جسم می‌پردازد و از زبان پیر نورانی پیچ‌و‌خم‌ها و عقبه‌های مسیر بازگشت به اصل روحانی را بیان می‌کند.
در پژوهش پیش‌رو با روش توصیفی و تحلیلی به بررسی مؤلفه‌های حماسی در رسالۀ عقل سرخ سهرودی پرداخته شده است. هدف تحقیق در وهلۀ نخست یافتن مؤلفه‌های حماسی است و در مرحلۀ بعد پاسخ دادن به این پرسش که آیا می‌توان عقل سرخ را در زمرۀ حماسۀ عرفانی قرار داد؟
خواننده در پایان مقاله در می‌یابد مؤلفه‌ها و نمادهای حماسی‌ای چون: جدال نیکی و بدی، سفر، هفت خان، لزوم همراهی پیر یا راهنما در هفت خان، کوه قاف، سیمرغ، پهلوانان حماسی، جام گیتی‌نما، جنگ‌افزارها و چشمۀ زندگانی به رسالۀ عقل سرخ رنگ و بوی حماسۀ عرفانی بخشیده است..

کلیدواژه‌ها

سهروردی؛ عقل سرخ؛ حماسه؛ عرفان؛ حماسۀ عرفانی

مراجع