طراحی مدلی برای استقرار مدیریت مدرسه محوری مبتنی بر معنویت در مدارس متوسطه دوم شهر تهران

فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی

دوره 17، شماره 2 - شماره پیاپی 64، شهریور 1402، صفحه 361-388   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

مسعود تقیانی¹؛ معصومه اولادیان^{* 2}؛ محمود صفری³

¹دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی، واحد دماوند، دانشگاه آزاد اسلامی، دماوند، ایران

²استادیار گروه مدیریت آموزشی، واحد دماوند، دانشگاه آزاد اسلامی، دماوند، ایران

³استادیار، گروه مدیریت آموزشی، واحد دماوند، دانشگاه آزاد اسلامی، دماوند، ایران

چکیده

هدف: پژوهش حاضر باهدف طراحی مدلی برای استقرار مدیریت مدرسه محوری مبتنی بر معنویت در مدارس متوسطه دوم شهر تهران انجام پذیرفت.
روش: روش پژوهش برحسب هدف، کاربردی برحسب نوع داده، آمیخته (کیفی-کمی) از نوع اکتشافی برحسب زمان گردآوری داده، مقطعی و برحسب روش گردآوری داده ­ها در بخش کیفی تحلیل مضمون و در بخش کمی توصیفی از نوع پیمایشی بود. جامعه آماری پژوهش در بخش کیفی، شامل اساتید دانشگاه در سال 1401-1400 و مسئولین با سابقه در آموزش و پرورش بودند. برای تعیین حجم نمونه در این بخش از روش نمونه‌گیری غیر تصادفی از نوع هدفمند استفاده شد و 19 نفر به عنوان حجم‌نمونه انتخاب شدند. در بخش کمی، جامعه آماری مورد پژوهش حاضر شامل کلیه مدیران و معاونین آموزش و پرورش تهران بودند. برای تعیین حجم‌نمونه از روش مدل معادلات ساختاری استفاده شد و در نهایت، 242 آزمودنی انتخاب شدند. روش نمونه‌گیری، تصادفی خوشه‌ای مرحله‌ای بود. برای جمع‌آوری داده­ ها از روش اسنادی و روش میدانی (مصاحبه‌های نیمه ساختاریافته و دو پرسشنامه محقق ساخته و پرسشنامه استاندارد سنجش اعتبار مدل) استفاده شد. روش تحلیل داده ­ها در بخش کیفی، تحلیل مضمون و در بخش کمی تحلیل AHP بود.
یافته ­ها: مدیریت مدرسه محوری بر مبنای معنویت، سه بعد ویژگی‌های فردی (حالات روحی، ارتباطات اسلامی ایرانی، توسعه دانش اسلامی ایرانی)، تربیت اسلامی- ایرانی (مهارت مدیریتی اسلامی ایرانی، جو تربیتی اسلامی، برنامه غیر رسمی) و مدیریت اسلامی ایرانی (دانش حرفه‌ای مدیریت، نگرش اسلامی- ایرانی، مهارت حرفه‌ای) را در بر می‌گیرد.
نتیجه گیری: با توجه به وضعیت ابعاد شناسایی شده، می توان چنین استنباط کردکه برای حرکت به سمت مدیریت مدرسه محوری بر مبنای معنویت باید به ابعاد فردی، تربیتی و تعاملی توجه کرد.

کلیدواژه‌ها

مدیریت مدرسه محوری؛ ارزش‌های مبتنی بر معنویت؛ مدارس متوسطه دوم

مراجع

ادیب منش، مرزبان. عسگری، محمدعلی. موسی پور، موسی. (۱۳۹۰)، امکان‌سنجی اجرای برنامه‌ریزی درسی مدرسه محور در دبیرستان‌های شهر، پژوهش‌های برنامه درسی، 1(2): 81-104.

امین بیدختی، علی‌اکبر. فتحی واجارگاه، کورش.  مرادی،  سعید. (1396). تحلیل ساختاری مؤلفه‌های مدیریت مدرسه محور مبتنی بر نظریه‌پردازی تطبیقی، رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 8(1): 27-50.

ایمانی، محمدنقی. (1398). سازمان ومدیریت در عصر جدید، نشر تهران.

باقری، خسرو. (1397). نگاهی دوباره به تربیت اسلامی: کاوشی برای تدوین چارچوب نظری تربیت اسلامی، جلد اول، نشر منادی تربیت.

بوالحسنی، حسن. (1398). مقدمه ای بر مدیریت مدرسه محوری، پردیس فرهنگیان بهشتی، 3(1):31-21.

پرداختچی، محمدحسن. (1396). مدیریت و برنامه ریزی در نظامهای اموزشی، علوم انسانی، 8(1): 149-133.

حاجی پور عیایی، نجمه. ابوالقاسمی، محمود. (1397). بررسی و مقایسه مدیریت مدارس متوسطه کرمان بر اساس الگوهای مدیریتی تونی بوش، مدیریت مدرسه، 6(1):  81-62.

خاوری، نعمت. (1400). بررسی رابطه انعطاف پذیری مدیران مدارس متوسطه اول شهرستان رودان برکیفیت اموزشی، همایش علمی پژوهش­های حرفه ای در روانشناسی با رویکرد نگاه معلم، میناب.

درخشش، زهرا. (1400). بررسی تاثیر ابعاد مسئولیت پذیری معلمان بر انگیزش تحصیلی دانش اموزان ابتدایی قم، چهارمین کنفرانس بین المللی مطالعات بین رشته ای روانشناسی و مشاوره واموزش علوم تربیتی، تهران.

صالحی، مهدی. (1399). مدیریت مدرسه محور: موانع و راهکارها، مدیریت مدرسه، 8(4): 101-92.

عسگری، مرضیه. (1399). بررسی اموزش مدرسه محوری بر قدرت برنامه درسی، هشتمین کنفرانس ملی توسعه پایدار در علوم تربیتی وروانشناسی، دانشگاه ازاد اسلامی یادگار امام ره.

فاریابی، مهدی. کمالی، نقی. داودی، رسول. (1399). تبیین مؤلفه‌های مدل مدیریت مدرسه محور بومی در مدارس استان بوشهر با رویکرد سند تحول بنیادین، اندیشه‌های نوین تربیتی، 15(2): 127-164.

فانی، علی اصغر.  (1397). طراحی نظام مدیریت مدرسه محور در ایران، علوم انسانی، 56(4):12-5.

قریشی، مریم السادات و لشگری، معصومه. (1401). مطالعه تحلیلی- توصیفی پژوهش‌های حیطه مدیریت مدرسه محور؛ با تأکید بر مفهوم و دلالت‌های آن در آموزش‌ و پرورش، مدیریت و برنامه ریزی در نظام های آموزشی، 15(1): 92-36.

کیخا، محمدحسین. (1400). تاثیر مدیریت مدرسه محور بر اجتماع یادگیری حرفه ای در معلمان متوسطه شهر زهک، سومین کنفرانس ملی پژوهش های نوین در تعلیم و تربیت، روانشناسی، فقه و حقوق و علوم اجتماعی، شیروان.

مرادی، سعید و امین بدیختی، علی اکبر. (1397). نظام اموزش و پرورش و خلاء ده ساله یک الگوی عملیاتی برای ارزیابی عملکرد مدارس هیات امنایی کشور از منظر سیستم مدیریت مدرسه محور، مدیریت و برنامه ریزی در نظامهای آموزشی، 12(1): 101-124.

Afista، Y.، & Bakar، M. Y. A. (2021). Islamic Boarding School-Based Madrasah: Policy Efforts to Reform the Superior Education Model, Al-Hayat: Journal of Islamic Education، 4(2): 199-209.

Ansar، A.، & Tolla، I. (2022). School-Based Management and School Culture in Teacher Performance Improvement. Excellent Education، Science and Engineering Advances Journal، 1(1): 17-24.

Arar، K.، & Nasra، M. A. (2020). Linking school-based management and school effectiveness: The influence of self-based management، motivation and effectiveness in the Arab education system in Israel, Educational Management Administration & Leadership، 48(1):186-204.

Bandur، A.، Hamsal، M.، & Furinto، A. (2022). 21st Century experiences in the development of school-based management policy and practices in Indonesia, Educational Research for Policy and Practice، 21(1): 85-107.

Caliba، I. (2022). Self-Efficacy، Working Conditions، School-Based Management Practices and Performance of Teachers, Psychology and Education: A Multidisciplinary Journal، 1(2): 107-125.

Cornito، C. M. (2021). Striking a balance between centralized and decentralized decision making: A school-based management practice for optimum performance, International Journal of Social Sciences and Economic Review، 3(4): 8-15.

Håkansson، J.، & Adolfsson، C. H. (2022). Local education authority’s quality management within a coupled school system: Strategies، actions، and tensions, Journal of educational change، 23(3):291-314.

Iswan، A. S.، Priharta، A.، Bahar، H.، & Miyati، E. (2021). The Influence of School-Based Management Implementation on the Improvement of Education Quality in Primary Schools, Journal of Hunan University Natural Sciences، 48(4): 1-21.

Koc، A.، & Bastas، M. (2019). Project Schools as a School-Based Management Model, International Online Journal of Education and Teaching، 6(4): 923-942.

LePine، M. A.، Zhang، Y.، Crawford، E. R.، & Rich، B. L. (2016). Turning their pain to gain: Charismatic leader influence on follower stress appraisal and job performance, Academy of Management Journal، 59(3):1036-1059.

Lu، J.، & Hallinger، P. (2018). A mirroring process: From school management team cooperation to teacher collaboration, Leadership and Policy in Schools، 17(2): 238-263.

Mayerson، D. R. (2010). The relationship between school climate، trust، enabling structures and perceived school effectiveness, St. John's University (New York) ، School of Education and Human Services.

Ogunode، N. J.، & Chijindu، O. E. (2022). Implementation of School-Based Management Committee of Public Secondary Schools in Nigeria: Contribution، Challenges and Way Forward, International Journal on Integrated Education, 5(6):185-193.

Schneider، M.، Teske، P.، & Marschall، M. (2022). Choosing schools. In Choosing Schools, Princeton University Press.