مقایسۀ ادبی عنصر عاطفه در اشعار متنبی‌ و ابوفراس حمدانی دربارۀ دربار سیف‌الدوله

جستار نامه: ادبیات تطبیقی (فارسی- انگلیسی)

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 09 دی 1402

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/rpcl.2023.708767

نویسندگان

مهستی رایگان¹؛ ماجد نجاریان^{* 2}؛ علی نظری³

¹دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی،واحد نجف آباد ،دانشگاه آزاد اسلامی،نجف آباد ،ایران

²استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد فلاورجان، ایران .(نویسندۀ مسئول)

³استاد گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران.

چکیده

متنبی و ابوفراس از جمله شاعران دربار سیف‌الدوله‌اند که در اغراض مختلف شعری به‌ویژه مرثیه، به خاطر عواملی چند، شعرشان متفاوت شده است؛ متنبی در اغراض مختلف شعری در مدایح خود به‌دفعات متعدد، ضمن مدح، سخا و بخشندگی، دلاوری و کاردانی ممدوح، به ستایش خود نیز پرداخته است؛ اما در رثائیات، به‌خصوص رثای خوله، خواهر بزرگ سیف‌الدوله، شاعر، سیف‌الدوله را در غم از دست دادن خواهرش، شریک شده و از این مصیبت، غمگین گردیده و اشک ریخته است. همچنین تمام صفات و اخلاق نیک او را که دلالت بر منزلت والا و ارزش و علم و ادب او دارد، ذکر نموده است. سپس پادشاه را به بلندهمتی توصیف کرده و از کلیۀ اعمال بیهوده‌ای که دیگران به آن مشغول می‌شوند، مبّرا نموده است. متنبی در این قصیده، بیشتر به احساس و عاطفه پناه برده تا هنر و عقلش. ابوفراس هم در رومیات خود به اشعاری وجدانی پناه برده و عاطفه‌ای سوزناک را در شعرش نمایان ساخته، به‌طوری که شنونده در حین شنیدن آن احساس رخوت و بی­میلی نمی­کند. نویسنده در این پژوهش که به روش توصیفی-تحلیلی، مبتنی بر مطالعۀ کتابخانه­ای انجام گرفته، درصدد است تا ضمن بررسی عنصر عاطفه در اشعار متنبی‌ و ابوفراس به این پرسش پاسخ دهد که کدام‌یک از اغراض شعری این دو شاعر، حاوی عاطفه است؟ و وجه تمایز و تشابه این دو شاعر در بیان عنصر عاطفه در چیست؟

کلیدواژه‌ها

ابوفراس؛ متنبی؛ شعر؛ رثا؛ عاطفه

مراجع