رهیافت مؤلفه‌های زیبایی‌شناسی هنر معماری در فضای آموزشی همکاری‌محور ازمنظر کودکان پیش‌دبستانی

بنیان های حکمی-فلسفی هنر ایرانی

دوره 2، شماره 3 - شماره پیاپی 5، آذر 1402

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30486/pia.2023.1999949.1055

نویسندگان

آناهیتا اسکندری¹؛ فهیمه معتضدیان^{* 2}؛ احمد میرزا کوچک خوشنویس³

¹دانشجوی دورۀ دکتری تخصصی معماری، واحد پردیس، دانشگاه آزاداسلامی، پردیس، ایران.

²استادیار گروه معماری، واحد پردیس، دانشگاه آزاداسلامی، پردیس، ایران (نویسندۀ مسئول).

³استادیار گروه گردشگری، پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، تهران، ایران.

چکیده

استفاده‌از فضاهای آموزشی خلاق و پویا برای پرورش استعدادها و خلاقیت کودکان ضروری است و طراحی یک فضای مناسب برای آموزش، یکی از مسائل پر‌اهمیت در آموزش کودکان می‌باشد. کودکانی که توانایی بیان خواسته‌های خودرا در محیط آموزشی به‌دست می‌آورند، به‌راحتی می‌توانند در فرایند طراحی فضای آموزشی به معمار کمک کنند و فضای آموزشی مناسبی را ایجاد کنند. این مقاله به‌بررسی و رهیافت مؤلفه‌های معماری در فضای آموزشی همکاری‌محور ازمنظر کودکان پیش‌دبستانی می‌پردازد؛ ازاین‌رو، 212کودک که به‌‌روش تصادفی از سراسرکشور انتخاب شده‌اند، تحت‌تأثیر برنامۀ آموزشی «آنا پی ‌تیلور»، که مبتنی‌بر رویکرد همکاری‌محور برای کودکان پیش‌دبستانی قرار گرفتند. سرانجام مؤلفه‌های معماری که برای ایجاد فضای آموزشی همکاری‌محور مناسب برای کودکان پیش‌دبستانی لازم هستند؛ مانند کیفیت و چگونگی فضا، نور، رنگ، صدا و موادومصالح، بااستفاده‌از تحلیل محتوا و پرسش‌نامه و مصاحبه با دانش‌آموزان و کاردستی و نقاشی، شناسایی و بررسی شده‌اند. نتایج نشان داد که رنگ، بافت، جنس مصالح، شکل هندسی احجام و نحوۀ طراحی، بر دیدگاه کودکان بسیار مهم بوده‌است که در دو دستۀ مؤلفه‌های معماری‌داخلی و خارجی فضای آموزشی دسته‌بندی شده‌اند و این یافته‌ها به طراحان فضاهای آموزشی کمک خواهد ‌کرد تا بااستفاده‌از دیدگا‌ههای مبتنی‌بر نیاز کودکان در طراحی فضاهای آموزشی، بهبود فرایند آموزشی را تسهیل کنند و فضاهای خواناتر و کاراتری برای کودکان خلق کنند.

کلیدواژه‌ها

آنا ‌پی‌تیلور؛ طراحی معماری؛ فضای آموزشی؛ کودکان پیش‌دبستانی؛ مشارکت

مراجع

دبدبه، محمد. 1400. «طراحی براساس ادراک و رفتارانسانی»، چاپ‌اول، تهران: انتشارات طحان‌گستر.

دبدبه، محمد. و [دیگران]. 1401الف. «رابطۀ روان‌شناسی-روان‌شناختی کودکان در محیط طراحی (مطالعۀ‌موردی: فضاهای آموزشی)»، دومین کنفرانس بین‌المللی معماری، عمران، شهرسازی، محیط‌زیست و افق‌های هنراسلامی در بیانیۀ گام دوم انقلاب، تبریز-ایران، 10-1.

دبدبه، محمد. و [دیگران]. 1401ب. «فرایند رهیافت‌های ارتقاء آفرینش‌گری کودکان در محیط طراحی بر تحولات به‌عمل آمده در آینده»، دومین کنفرانس بین‌المللی معماری، عمران، شهرسازی، محیط‌زیست و افق‌های هنراسلامی در بیانیۀ گام دوم انقلاب، تبریز-ایران، 11-1.

سلطان‌زاده، حسین 1391. «معماری کودکان»، چاپ‌اول، تهران: انتشارات چهار‌طاق.

فلاحی، علیرضا. گمینی اصفهانی، هدیه. 1396. «برنامه‌ریزی و طراحی معماری فضاهای دوست‌دار کودک در فرایند بازسازی پس از زلزلۀ بم»، فصلنامۀ علمی‌پژوهشی-مسکن و محیط روستا، 36(158): 63-87.

کامل‌نیا، حامد. 1386. «دستور زبان طراحی محیط‌های یادگیری»، چاپ‌دوم، تهران: انتشارات سبحان نور.

هاشمی، نازنین، میرزا کوچک خوشنویس، احمد، محمودی زرندی، مهناز. 1398. «طراحی دبستان باهدف ارتقاء خلاقیت و آموزش معماری به کودکان»، دانشگاه آزاداسلامی، واحد تهران‌شمال، 9-1.

Becker, C.R. (2011). ‘From Policies to action, at the international and local levels’. Congress Report of child participation. Italian Committee for UNICEF.

Birch, J., Parnell, R., Patsarika, M., & Šorn, M. (2017). ‘Participating together: dialogic space for children and architects in the design process’. Children's Geographies, 15(2), 224-236.

Eskandari, M., Motazedian, F., & Kouchak Khoshnevis, A. M. (2021). ‘Qualitative Assessment; Design Of Children's Educational Spaces With The Mosaic Approach (Consistent With The Taylor Educational Model)’. Creative City Design, 4(3), 143-155.

Jacobs, S. D. (2018). ‘A history and analysis of the evolution of action and participatory action research’. The Canadian Journal of Action Research, 19(3), 34-52.

Laaksonen, Esa ., Räsänen, Jaana. (2006). ‘PLAYCE: Architecture Education For Children & Young People.Alvar Aalto Academy’, Helsinki.

Lesteven, G. (Ed.). (2023). ‘Urban Mobility Systems in the World’. John Wiley & Sons.

Matthews, E., & Lippman, P. C. (2020). ‘The design and evaluation of the physical environment of young children’s learning settings’. Early Childhood Education Journal, 48, 171-180.

McDonnell, J. )2012(. ‘Accommodating Disagreement: A Study of Effective Design Collaboration’, Design Studies 33: 44–63.

Meetoo, V., Cameron, C., Clark, A., & Jackson, S. (2020). ‘Complex ‘everyday’lives meet multiple networks: the social and educational lives of young children in foster care and their foster carers’, Adoption & Fostering, 44(1), 37-55.

Milo, A. (2020). ‘The acoustic designer: Joining soundscape and architectural acoustics in architectural design education’, Building Acoustics, 27(2), 83-112.

Ó Longaigh, B., Noonan, J., Trubetskaya, A., & McDermott, O. (2023). ‘Strategic facility & space planning utilizing Design for Lean Six Sigma’, International Journal of Sustainable Engineering, 16(1), 1-13.

Parnell, R., and M. Patsarika. (2020). ‘Evaluating the Sorrell Foundation Joinedupdesign for BSF’, The University of Sheffield School of Architecture.24-28, 211-224.

Tayefi Nasrabadi, M., García, E. H., & Pourzakarya, M. (2021). ‘Let children plan neighborhoods for a sustainable future: a sustainable child-friendly city approach’, Local Environment, 26(2), 198-215.

Wegerif, R. )2008(. ‘Dialogic or Dialectic? The Significance of Ontological Assumptions in Research in Educational’, British Educational Research Journal, Volume 34, 2008 - Issue 3:347-361.

Wright, N., Thompson, T., & Horne, T. (2021). ‘Talking spaces: Architects and educators’, New Zealand Journal of Educational Studies, 56(Suppl 1), 45-59.