طراحی مدل تبیین‌کننده اخلاق گردشگری با استفاده از نظریه داده بنیاد

فصلنامه جغرافیایی فضای گردشگری

دوره 12، شماره 48، آذر 1402، صفحه 23-42   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

اردلان صادق حسنی¹؛ نرگس دل افروز^{* 2}؛ علی قلی پورسلیمانی³؛ کامبیز شاهرودی⁴

¹دانشجوی دکتری مدیریت بازاریابی، گروه مدیریت بازرگانی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

²استادیار گروه مدیریت بازرگانی، دانشکده مدیریت و حسابداری، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

³استادیار گروه مدیریت بازرگانی، دانشکده مدیریت و حسابداری، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران.

⁴دانشیار گروه مدیریت بازرگانی، دانشکده مدیریت و حسابداری، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران.

چکیده

گردشگری مدرن با تخطی از اقدامات اخلاقی به ناهنجاری­های اجتماعی دامن زده و جوامع انسانی را گرفتار مخمصه­های اخلاقی فراوان کرده است. بنابراین، هدف این پژوهش، طراحی مدل تبیین­کننده اخلاق گردشگری در استان گیلان به­عنوان یکی از پربازدیدترین مقاصد گردشگری کشور با استفاده از روش پژوهش کیفی و نظریه داده ­بنیاد سیستماتیک است. با توجه به اهداف پژوهش، جامعة­ مشارکت­کنندگان شامل اساتید دانشگاه، مسئولین، کارشناسان و سیاست­گذاران صنعت گردشگری هستند که حداقل از تحصیلات کارشناسی­ارشد و 5 سال سابقه­کاری اجرایی در بخش­های مختلف صنعت گردشگری برخوردارند. انتخاب این نمونه­ها با استفاده از روش نمونه­گیری هدفمند انجام پذیرفت و مصاحبه­های نیمه ساختاریافته با طرح 7 سوال کلی تا تحقق اشباع­نظری در مصاحبه 12 ادامه یافت. تحلیل داده­ها در سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی منجر به استخراج 71 مفهوم، 19 مقوله فرعی و در نهایت 6 مقوله اصلی از تلفیق و طبقه­بندی مفاهیم شد. بر مبنای مدل پیشنهادی، رفتار اخلاقی گردشگر به­عنوان مقوله محوری؛ مسئولیت اجتماعی مقصد گردشگری به­عنوان شرایط علی؛ ارزش های جامعه میزبان به­عنوان شرایط زمینه­ای؛ اخلاق کسب وکارها به­عنوان شرایط مداخله­گر؛ مدیریت و سیاست­های گردشگری به­عنوان راهبرد و سرانجام گردشگری اخلاق­محور به­عنوان پیامد اجرای راهبردها در نظر گرفته شده­اند.

کلیدواژه‌ها

گردشگری؛ اخلاق؛ اخلاق گردشگری؛ استان گیلان؛ نظریه داده بنیاد

مراجع

 

• اصفهانی، م؛ ماهروزاده، ط؛ بهشتی، س. 1400. تحلیلی بر مفهوم اخلاق در مکتب فرانکفورت. اخلاق در علوم و فناوری، سال 16، شماره 1: ۲۱-۱۶.
• حقی، م؛ حیدرزاده، ا. 1401. عوامل پیشران در تحقق گردشگری پایدار شهری با رویکرد اکوتوریسم (نمونه موردی: شهر خوانسار). فصلنامه گردشگری و توسعه، دوره 11، شماره 2: 19-36.
• دشتی­عسکری، ح؛ صادقی ده چشمه، م؛ ابراهیم­زاده دستجردی، ر. 1400. شناسایی کدهای اخلاقی گردشگری پایدار و ارائۀ الگو برای پیاده­سازی آن (مورد مطالعه: استان بوشهر). فصلنامه مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی، سال 25، شماره 1: 170-154.
• دشتی­عسکری، ح؛ صادقی ده چشمه، م؛ ابراهیم­زاده دستجردی، ر. 1399. پیشایندها و پیامدهای کدهای اخلاق گردشگری استان بوشهر: مطالعۀ پدیدارشناسی. فصلنامه فرهنگ در دانشگاه اسلامی، سال 10، شماره 4: 670-637.
• شیخی، د؛ پازکی، م. 1399. تحلیل شاخص­ها و کدهای اخلاق گردشگری. فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری، جلد ۱۵، شماره ۲: ۳۶-۲۹.
• فتاح­زاده، ی؛ صالحی، ا؛ خستو، م. (1399). تدوین سناریوهای پیش‌رو در زمینه آینده توسعه گردشگری پایدار استان گیلان. فصلنامه گردشگری و توسعه، دوره 9، شماره 4: صص 124-111.
• غلامپور، س؛ منصوری، ا؛ شاه­چراغی، آ. 1401. طراحی منظر راه و اخلاق زیست­محیطی. فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری، سال 17، شماره 1: 14-7.
• کریمی امیرکیاسری، م؛ هرمزان، ح. 1392. بررسی اثرات و پیامدهای گردشگری بر محیط­زیست استان گیلان. اولین همایش ملی گردشگری، جغرافیا و محیط زیست پایدار، همدان.
• محمدی، س؛ عباسی، ع؛ رعنایی­کردشولی، ح؛ عسکری­فر، ک. (1401). ترسیم نقشۀ دانش گردشگری پایدار ـ مسئولانه: تحلیل شبکۀ همکاری و هم‏‌تألیفی با رویکرد علم‏‌سنجی. فصلنامه گردشگری و توسعه، دوره 11، شماره 1: 159-176.
• Agrawal, R., Wankhede, V., Kumar, A., Luthra, S., Huisingh, D. 2022. Big data analytics and sustainable tourism: A comprehensive review and network based analysis for potential future research. International Journal of Information Management Data Insights, Vol. 2, 100122.
• Alonso-Muñoz, S., Torrejón-Ramos, M., Medina-Salgado, M.-S. and González-Sánchez, R. 2022. Sustainability as a building block for tourism – future research: tourism agenda 2030. Tourism Review, Vol. ahead-of-print No. ahead-of-print.
• Baloch, Q., Shah, N., Iqbal. N., Sheeraz, M., Asadullah, M., Mahar, S. 2022. Impact of tourism development upon environmental sustainability: a suggested framework for sustainable ecotourism. Environmental Science and Pollution Research, https://doi.org/10.1007/s11356-022-22496-w.
• Conill-Sancho, J. 2019. Puede ser ecológico el estilo moderno de vida? Pensamiento, 75(283): 171-188.
• Dembovska, I., Zvaigzne, A. 2021. Sustainability and its challenges in destinations that highly depend on tourism: a thematic literature review. Worldwide Hospitality and Tourism Themes, 13 (6): 697-708.
• Fusté-Forné, F. and Hussain, A. 2022. Regenerative tourism futures: a case study of Aotearoa New Zealand. Journal of Tourism Futures, 8 (3): 346-351.
• Gössling, S., Scott, D., Hall, C.M. 2020. Pandemics, tourism and global change: a rapid assessment of COVID-19. Journal of Sustainable Tourism. Routledge, 29(1): 1-20.
• Grilli, G., Tyllianakis, E., Luisetti, T., Ferrini, S., & Turner, R. K. 2021. Prospective tourist preferences for sustainable tourism development in Small Island Developing States. Tourism Management, Vol. 82, Article 104178.
• Ko, E.E.; Cho, M. 2022. Exploring Determinants of Tourists’ Ethical Behavior Intention for Sustainable Tourism: The Role of Both Pursuit of Happiness and Normative Goal Framing. Sustainability 2022, 14, 9384. https://doi.org/10.3390/su14159384
• López-González, José L. and Fennell, David A. 2021. Social acceleration as a new fron-tier for the ethics of tourism. Recerca. Revista de Pensament i Anàlisi, 26(1): 1-7.
• Oskam, J.A. and De Visser-Amundson, A. 2022. A systematic review of ethical issues in hospitality and tourism innovation. Journal of Hospitality and Tourism Insights, 5(4): 782-803.
• Xu, F., Nash, N., & Whitmarsh, L. 2020. Big data or small data? A methodological review of sustainable tourism. Journal of Sustainable Tourism, 28 (2): 144–163.
• Zhang, X., Zhong, L., Yu, H. 2022. Sustainability assessment of tourism in protected areas: A relational perspective. Global Ecology and Conservation, Vol. 35, June 2022, e02074.