بررسی فیتوشیمیایی عصاره هیدروالکلی گیاه گاوزیره .Polylophium involucratum (Pall.) Boiss برداشت شده از ارتفاعات جواهرده رامسر و تعیین اثرات سیتوتوکسیک آن بر روی لوسمی میلوئید مزمن

دانش زیستی ایران

دوره 18، شماره 2، شهریور 1402، صفحه 49-62   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/zisti.2023.1993274.1169

نویسندگان

شهاب اوجانی¹؛ ناصر منتظری^{* 1}؛ مسعود محمدی زیدی¹؛ مسعود قانع²

¹گروه شیمی و شیمی دارویی، دانشگاه آزاداسلامی، واحد تنکابن، تنکابن، ایران

²گروه میکروبیولوژی، دانشگاه آزاداسلامی، واحد تنکابن، تنکابن، ایران

چکیده

مقدمه: امروزه عواملی مانند بروز حساسیت ها، پیدایش عوارض جانبی داروها، سویه های مقاوم به آنتی بیوتیک و نیاز بدن به ترکیبات آنتی اکسیدان، اهمیت گیاهان دارویی را مورد توجه قرار داده است.

هدف: از این رو، هدف از پژوهش حاضر، بررسی فیتوشیمیایی عصاره هیدروالکلی گیاه گاوزیره
برداشت شده از ارتفاعات جواهرده رامسر و تعیین اثرات سیتوتوکسیک آن بر روی لوسمی میلوئید مزمن می باشد.

مواد و روش ها: بدین منظور، دانه های گیاه گاوزیره از ارتفاعات جواهرده رامسر جمع آوری و با استفاده از دستگاه مایکروویو عصاره گیری انجام شد. سپس با استفاده از آزمون های فیتوشیمیایی به صورت کمی و کیفی، تعیین فعالیت ضد باکتریایی به روش انتشار دیسک و در نهایت، ارزیابی اثر سمیت سلولی بر روی رده سلول سرطانی K562 با استفاده از روش MTT مورد بررسی قرار گرفت.

نتایج: غربالگری فیتوشیمیایی عصاره هیدروالکلی گیاه گاوزیره وجود متابولیت های ثانویه از قبیل ‌فلاونوئید‌ها، ترپنوئید‌ها، کومارین‌ها، کاردیاک گلیکوزید‌ها، تانن ها، فنول‌ها، کینون‌ها و ساپونین‌ها را تائید کرد. مقدار کل ترکیبات فنولی و ترکیبات فلاونوئیدی به ترتیب 2±12/93، 7±7/58 میلی گرم بر میلی لیتر محاسبه گردید. درصد مهار رادیکال آزاد 0/5±57/70 و مقدار IC50 0/66 میکروگرم بر میلی لیتر بدست آمد. قطر هاله عدم رشد، در باکتری گرم منفی اشریشیاکلی و باکتری های گرم مثبت استافیلوکوکوس اورئوس و باسیلوس سرئوس به ترتیب 25، 10 و 10 میلی متر مشاهده شد. همچنین نتایج سمیت سلولی نشان داد که عصاره هیدروالکلی گیاه گاوزیره، وابسته به دوز می باشد که در غلظت 50 میکروگرم بر میلی لیتر بیشترین اثر سمیت مشاهده گردید و در غلظت 20 میکروگرم بر میلیلیتر در زمان 24 ساعت نیز بیشترین اثر توان زیستی مشاهده شد که میزان IC50 آن برابر با 0/03±50/35 میکروگرم بر میلی لیتر با سطح معناداری 5% تعیین گردید.

نتیجه گیری: بر اساس نتایج بدست آمده، به طور کلی یکی از راهکارهـای موثر در درمان سرطـان استفاده از ترکیبات موثره گیاهی به شـمار می رود و احتمالا متابولیت های ثانویه موجود در عصاره گیاه گاوزیره می تواند یـک روش امیدبخش در درمـان سرطـان باشـد که نیازمند مطالعات و انجام آزمایشات بیشـتر در آینـده است.

کلیدواژه‌ها

اثر آنتی اکسیدانی؛ فعالیت ضد باکتریایی؛ لوسمی میلوئید مزمن (CML)؛ فلاونوئید‌ها؛ گیاه گاوزیره Polylophium involucratum

مراجع