سناریوهای محتمل درباره ‏ی استفاده ‏ی روسیه از تسلیحات هسته‏ ای در جنگ اوکراین

فصلنامه علمی تحقیقات سیاسی و بین المللی

دوره 15، شماره 55، شهریور 1402، صفحه 57-70   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/pir.2024.1998899.3686

نویسندگان

محمدحامد کیانی¹؛ محمدرضا اقارب پرست^{* 2}؛ بشیر اسمعیلی گنهرانی³

¹دانشجوی دکتری روابط بین الملل، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرضا، شهرضا،ایران.

²استادیار علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرضا، شهرضا، ایران.

³استادیار گروه علوم سیاسی، واحد شهرضا ، دانشگاه آزاد اسلامی ، شهرضا،ایران.

چکیده

درگیری نظامی روسیه در اوکراین که از فوریه 2022 آغاز شده است، دارای ابعاد جهانی بوده و تاثیرات مختلفی بر سیاست، اقتصاد و امنیت نظام بین‏الملل دارد. در این بین، ارزیابی سناریوهای محتمل از منظر آینده‏پژوهی از جایگاه خاصی برخوردارند. سئوال اصلی مقاله‏ی حاضر این است که در صورت استفاده‏ی روسیه از تسلیحات هسته‏ای، چه سناریوهایی را می‏توان متصور شد؟ فرضیه‏ای که به دنبال سئوال مزبور مطرح می‏شود این است که استفاده از تسلیحات هسته‏ای توسط روسیه، در کوتاه‏مدت و بلندمدت تاثیرات ژئوپلیتیک، ژئواستراتژیک و ژئواکونومیکِ عمده‏ای برای امنیت جهانی به وجود خواهد آمد. مقاله‏ی حاضر تلاش می‏کند تا در چارچوب سناریونویسی و با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی، بعضی از سناریوهای محتمل را در ارتباط با آینده‏ی این جنگ و تاثیرات آن بر نظام بین‏الملل با تاکید بر مولفه‏ی تسلیحات هسته‏ای، تحلیل نماید. برای این منظور، رئالیسم تهاجمی به عنوان چارچوب نظری انتخاب شده است تا از طریق آن رفتار دولت روسیه در جنگ اوکراین بهتر تبیین شود. یافته‏های تحقیق نشان می‏دهند که استفاده‏ی روسیه از سلاح‏های هسته‏ای می‏تواند از یک طرف، واکنش متقابل آمریکا و ناتو را به دنبال داشته باشد و از طرف دیگر، به جای کمک به خلع تسلیحات هسته‏ای به اشاعه‏ی آن منجر شود.

کلیدواژه‌ها

جنگ اوکراین؛ روسیه؛ تسلیحات هسته‏ ای؛ ناتو؛ نظام بین ‏الملل؛ سناریونویسی؛ آینده‏ پژوهی

مراجع

-اسماعیل‏پور، علی و محمدرضا عرب بافرانی (1401)، «فراتحلیل روش سناریونویسی در آینده‏پژوهی»، آینده‏پژوهی انقلاب اسلامی، سال سوم، تابستان 1401، صص 140ـ95.

-دهشیار، حسین (1393)، «سیاست خارجی روسیه در قبال اوکراین: گریزناپذیری بحران»، فصلنامه روابط خارجی، دوره 6، شماره 1، شماره پیاپی 21، فروردین 1393.

-کولایی، الهه و محمد صداقت (1396)، «بحران اوکراین و آیین نظامی روسیه»، مطالعات اوراسیای مرکزی، دوره 10، شماره 1، بهار و تابستان 1396، صص 220ـ205.

-وثوقی، سعید و مصطفی خیری (1395)، «اوکراین: عرصه تقابل غرب و روسیه»، فصلنامه آسیای مرکزی و قفقاز، شماره 94، تابستان 1395، صص 158ـ133.