بررسی فلسفی رابطه عقل و ایمان و تاثیرآن بر معرفت وشناخت دینی انسان

اندیشه های فلسفی و کلامی

مقاله 7، دوره 3، شماره 6، دی 1402، صفحه 143-169   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

یاسر علیزاده؛ حسین سلیمانی آملی^* ؛ عبدالله رجایی لیتکوهی

دانشگاه آزاد اسلامی واحد بابل

چکیده

موضوع‌ شناخت، ابزارهای‌ آن‌ و حجیت‌ آنها از مهمترین‌ و نخستین‌ دغدغه‌های‌ فکری‌ متفکران‌ دینی‌ و غیر دینی‌ بوده‌ است.‌بحث رابطه عقل و دین و تاثیر ان بر معرفت وشناخت دینی انسان ، یکی از مهم ترین مسائل در حوزه دینداری و مذاهب است.حال باید به این موضوع توجه کرد که آیا اعتقاد دینی ، عقلانی است یا غیر عقلانی که فقط باید به آن ایمان آورد ؟در تاریخ فلسفه دو دیدگاه در پاسخ به این سوال وجود دارد: یکی شناخت مبتنی بر عقل گرایی و دیگری شناخت مبتنی بر ایمان گرایی. دیدگاه نخست بر آنست که، حقیقت با یستی با استفاده از خرد و تحلیل و مبتنی بر واقعیتها باشد، گروه دوم اما؛ معتقد است که ایمان ضروری است و باورها میتوانند بدون وجود شواهد و یا عقل پذیرفته شوند.در این مقاله نخست از میان عقل گرایان به نقد دیدگاه کانت، ملاصدرا ، کلیفورد و از میان ایمان گرایان به  نقد دیدگاه کوئیلو، کیرکگارد، اشو و پلانتینگا پرداخته شده است و سپس دیدگاه اسلام در باره رابطه عقل و دین مطرح و این نظریه مورد تاکید قرار گرفته است که در اسلام بطور کلی هماهنگی میان عقل و دین وجود دارد و ایمان گرایی به صورتی که در غرب مطرح است، قابل پذیرش نیست.    
 

کلیدواژه‌ها

عقل؛ ایمان؛ معرفت دینی؛ ایمان گرایی؛ عقل گرایی