واکاوی کلامی جلوه های بصری واژۀ «صراط» در قرآن کریم

اندیشه های فلسفی و کلامی

مقاله 9، دوره 3، شماره 6، دی 1402، صفحه 187-212   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

حبیب الله فلاح نژاد¹؛ محمد حسین توانایی سره دینی^{* 1}؛ غلامرضا حسنی²؛ زهرا فنایی³

¹دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج

²دانشگاه آزاد اسلامی واحد علی آباد کتول

³دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد

چکیده

     ﴿سبیل﴾ ؛ که «تصویر راه» را در مقابل دیدگان ما مجسّم می کند، در قرآن کریم، عمدتاً با پسوند؛﴿سَبیلِ الله﴾ به کار رفته و اغلب با جهاد﴿فی سَبیلِ الله﴾ هم نشین شده است، این تحقیق، در پی بازشناسی آیات موضوعی؛ جهاد و شهادت﴿فی سَبیل الله﴾ است تا دلایل ارج گذاری مجاهدتهای رزمندگان اسلام را واکاوی نماید و از ره آورد آن، به تماشای منزلت رفیع مجاهدان و شهیدان راه خدا بپردازد. واژۀ سبیل که حدود ۱۷۳ بار در قرآن کریم به کار رفته، از واژه های پرکاربرد قرآن مجید است، بنا بر اهمیّت کاربرد این واژه در عصر حاضر، ما در پی شناخت سیاق معنایی﴿سَبیل الله﴾ از منظر زیبایی شناسی خواهیم بود و به عنوان یک «فعّالیت بین رشته ای قرآن و هنر» در عرصۀ پژوهش های قرآنی، نتایج آن را گزارش خواهیم کرد. قرآن کریم؛﴿سَبیل﴾ را تصویر یک راه هموار و گاه ناهموار، در اندیشۀ آدمی ترسیم می کند، فردی که به هر دلیلی اراده می کند تا مسیری را طی کند، نیازمند راه است، هر چند این راه ممکن است تاریک و پرپیچ و خم باشد، امّا به هر تقدیر، گام نهادن در این راه، برای هر رهروی اجتناب ناپذیر است و رهگذر، به آن نیاز حیاتی دارد، تا برای نیل به مقصد خود، گرفتار بیراهه نشود. چنین راهی البتّه برای مجاهدان راه خدا بسیار پرمشقّت و ناهموار است، همانگونه که مسیر هر مطلوب و معشوقی نیز می تواند این گونه باشد.
 
 

 

کلیدواژه‌ها

سبیل الله؛ راه؛ جهاد؛ شهادت؛ تجسّم؛ زیبایی شناسی