تشبیه و تنزیه از نظر ابن عربی و ملاصدرا

اندیشه های فلسفی و کلامی

مقاله 8، دوره 3، شماره 6، دی 1402، صفحه 171-186   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

عزت الله نصیری^*

دانشگاه آزاد اسلامی واحد پیشوا-ورامین

چکیده

در اغلب نظام های فکری که در آن ها اعتقاد به یک « امر واحد » که سرچشمه و منشاء پیدایش موجودات دیگر است، به چشم می خورد، نظریه پردازان کوشیده اند تا با توصیف آن امر واحد به معرفی آن پرداخته و مفهومی از آن را در اذهان بشری مهیّا سازند. در این زمینه بعضی از آنان به افراط گراییده و بعضی دیگر راه تفریط پیموده اند و برخی نیز به اعتدال عمل کرده اند. مطالعه در تاریخ تفکر دینی، فلسفی و عرفانی مؤدّی به این است که در معرفی « مبدء آفرینش » گروهی تنزیه مطلق را انتخاب کرده اند و گروهی به تشبیه مطلق رفته اند و گروهی نیز جمع بین تشبیه و تنزیه کرده اند. در این مقاله نگارنده به معرفی افکار دو تن از متفکران بزرگ عالم اسلام (ابن عربی و ملاصدرا) در این زمینه پرداخته و به توضیح و تبیین نظریات آنان می پردازد.
 

کلیدواژه‌ها

مشبهه؛ منزهه؛ جهمیه؛ ابن عربی؛ ملاصدرا