رویکرد عدم اهلیت در اسناد تجاری (مطالعه حقوق ایران با نگاهی به حقوق انگلیس و اسناد بین‌المللی)

تحقیقات حقوقی بین المللی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 28 دی 1402

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/alr.2024.1983927.2552

نویسندگان

محمد شکری^{* 1}؛ ابراهیم تقی زاده²

¹.عضو هیأت علمی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

²استاد گروه حقوق دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

استفاده از اسناد تجاری در روابط اقتصادی، بانکی و بازرگانی امری رایج است. از این رو موضوعات حقوقی این اسناد در رفع اختلافات حادث اهمیتی ویژه دارد. معاملات مربوط به اسناد تجاری (برات،سفته و چک) شامل صدور، ظهرنویسی، ضمانت و قبولی برات با توجه به ارادی بودن عمل حقوقی و بر مبنای دوطرفه بودن، ماهیت قراردادی دارند؛ از این رو اهلیت طرفین ضروری است. با توجه به ضرورت پردازش خلاءهای قانونی موجود در نظام تقنینی ایران، مقاله حاضر با استفاده از روش توصیفی- تحلیلـی بـه بررسـی موضوع در حقوق ایران با نگاهی به حقوق انگلیس و کنوانسیون بین المللی ژنو و آنسیترال پرداخته است. بر اساس قواعد عمومی طرفین باید دارای اهلیت باشند، اهلیت دارای دو نوع اهلیت تمتع و استیفا می‌باشد. عدم اهلیت به عنوان یکی از شروط، رویکرد حقوقی بطلان یا عدم نفوذ قرارداد را در پی دارد. این اثر در اسناد تجاری به لحاظ ویژگیهای خاص حاکم بر آنها گاه متفاوت از دیگر معاملات است. علاوه بر دو مورد ذکر شده، نوع سومی بنام اهلیت تجاری در حقوق برخی کشورها و به تبع آن، بعض نظرات ضروری دانسته شده است که با توجه به فقدان مورد اخیر در حقوق موضوعه ایران در معاملات اسناد تجاری جایگاه قانونی ندارد.

کلیدواژه‌ها

اسناد تجاری؛ اهلیت؛ اهلیت تجاری؛ برات؛ سفته؛ چک