جایگاه دیوانسالاران ایرانی در ساختار خلافت عباسی (خاندان برامکه-آل سهل)

پژوهش نامه تاریخ

مقالات آماده انتشار، اصلاح شده برای چاپ، انتشار آنلاین از تاریخ 02 بهمن 1402

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/hstr.2024.1990150.1862

نویسندگان

فاطمه پارسافر^{* 1}؛ محمّد سپهری²؛ نعمت الله احمدی نسب³

¹گروه تاریخ،دانشکده ادبیات وزبانهای خارجی،دانشگاه آزاد تهران مرکزی،تهران،ایران

²عضر هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز

³عضو هیئت علمی دانشگاه آزاداسلامی واحد تهران مرکز

چکیده

عباسیان که با حمایت ایرانیان به خلافت رسیده بودند به دیوانسالاران ایرانـی بـرای اداره امپراطوری اسلامی توجه خاصی نشان دادند. در میان وزرای ایرانی دربار عباسـیان، دو خاندان آل برمک و آل سهل از موقعیت بسیار بالا و چشمگیری برخوردار بودند.
اعتبار علمی و اجتماعی برمکیان به همراه حمایت آنان از ایرانیان بـیش از هـر چیـز موجب خشم و رشک اعرابی شده بود که از حضور و قدرت ایرانیان واهمه داشتند. از دلایل نفوذ روزافزون ایرانیان در میان عباسیان دو دلیل برجسته تر است: نخست به خاطر مهارت و پیشینه ایرانیان در فن حکومت مداری و دوم آن که خراسان را حاکمان محلی ایرانی اداره می کردند. از این رو نیاز بود تا مأمون برای به دست آوردن رضایت آنان سیاستی آشتی جویانه دنبال کند. بر اساس آنچه گفته شد، سوال محوری پژوهش حاضر آن است که دیوانسالاران ایرانی در ساختار خلافت عباسی دارای چه جایگاهی بودند؟ فرض پژوهش آن است که دیوانسالاران ایرانی از جمله خاندان برامکه و آل سهل بواسطه نفوذ در خلافت عباسی، عملا تمام اختیارات سیاسی دولت را در اختیار گرفته و امورات را بر حسب نظر خود اداره می کردند. پژوهش حاضر با استناد به روش کتابخانه ای و روش توصیفی-تحلیلی سامان یافته است

کلیدواژه‌ها

خلافت عباسی؛ دیوانسالاران ایرانی؛ برامکه؛ آل سهل؛ فرهنگ ایرانشهری

مراجع