ویژگی‌های سبکی روضة‌الصفا (بر اساس رویکرد سبک‌شناسی ساختگرا)

پژوهش های نقد ادبی و سبک شناسی

دوره 14، شماره 1 - شماره پیاپی 51، بهمن 1402، صفحه 11-32   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

محمد رضایی¹؛ شمسی پارسا^{* 2}؛ هدی پارسا³

¹استادیاردانشگاه سمنان

²استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران (نویسنده مسئول)

³دانش آموخته کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سمنان

چکیده

روضه­‌الصفا فی سیره‌­الانبیاء والملوک والخلفا از میرخواند کتابی هفت جلدی در تاریخ عمومی است که در اواخر دوره تیموری (قرن نهم هـ) نگارش یافته است. این اثر به‌نوعی جزء آثار مهم تاریخی پس از این دوران است که تا مدت‌ها هم در ایران و هم در خارج از ایران از اعتبار خاصی برخوردار بوده است. با وجود شهرت این اثر هنوز مطالعه سبکی دقیقی از آن صورت نگرفته است. این نوشتار در پی پاسخ به این پرسش است که مختصات روضه الصفا بر اساس رویکرد سبک شناسانه ساختارگرا دارای چه برجستگی­‌هایی است؟ و میزان تأثیر این اثر از سبک دوره چگونه است؟ در این نوشتار با روش توصیفی تحلیلی و بر اساس رویکرد سبک‌­شناسانه ساختارگرا مختصات زبانی و ادبی کتاب روضه­‌الصفا بررسی شد. نتایج نشان می­‌دهد به دلیل اقتباس اثر از منابع متعدد قبل از دوره تیموری و هم­چنین دوره تیموری، مختصات سبکی دوره‌­های مختلف در آن نمود یافته است. آوردن «مر» پیش از مفعول، آوردن ضمیر ذی‌­روح در مورد غیر ذی­‌روح و کاربرد «یاء» استمرار، برخی از اختصاصات کهن این اثر است. علاوه بر آن کاربرد فراوان ترکیبات عربی، لغات و کلمات ترکی و مغولی، افعال وصفی، ترکیبات وصفی و اضافی، کاربرد برخی لغات مانند صوب، استفسار و...، آوردن مدح، وصف، اقتباس از آیات و درج اشعار، برخی از خصایص دوره تیموری در این اثر است.

کلیدواژه‌ها

روضه‌الصفا؛ میرخواند؛ سبک؛ سطح ادبی؛ سطح زبانی

مراجع