معیارهای اعتبار رای در داوری ملی و بین المللی : با نگاهی به قانون داوری تجاری بین المللی ایران

تحقیقات حقوقی بین المللی

دوره 16، شماره 61، آبان 1402، صفحه 165-186   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/alr.2024.1982760.2545

نویسنده

حسین زارع شعار^*

استادیار گروه حقوق دانشگاه پیام نور، تهران، ایران. رایانامه: [e-mail]

چکیده

زمینه و هدف: داوری روشی جایگزین جهت حل‌وفصل منازعه است، بدین ترتیب که حل‌وفصل اختلاف با رضایت طرفین به شخص یا اشخاصی سپرده می‌شود که معمولاً با طی مراحلی از جمله استماع ادعاها، دخالت وکلای طرفین و... اقدام به صدور رأی می‌نمایند. اما آنچه در این میان اهمیت دارد، معیارهایی است که یک داوری به منظور معتبر بودن رأی باید مد نظر قرار دهد.
 روش: این پژوهش به صورت توصیفی- تحلیلی مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفته است.
یافته‌ها و نتایج: برای اینکه داور بتواند رأی معتبر صادر نماید، باید ضوابطی را مد نظر قرار دهد که در متن قانون پیش‌بینی شده است. در بررسی قانون آیین دادرسی مدنی و قانون داوری تجاری بین‌المللی ایران، این معیارها بیان شده و می‌توان بصورت زیر احصاء نمود. این موارد شامل حفظ جنبه محرمانگی داوری، رعایت تشریفات ابلاغ، موجه و مدلل بودن رأی، اهلیت طرفین دعوی و داوران، انقضاء مدت داوری، عدم رعایت شرایط قانونی در انتخاب داوران، بی‌اعتباری موافقت‌نامه داوری و عدم داورپذیری و داوری‌پذیری موضوع اختلاف می‌باشد. داور با مد نظر قرار دادن این موارد می‌تواند رأی معتبر صادر نموده و ابطال رأی صادره پیشگیری به عمل آورد.

کلیدواژه‌ها

رأی داوری؛ ابلاغ رأی؛ اهلیت طرفین اختلاف؛ رأی معتبر؛ محرمانگی داوری؛ موافقت‌نامه داوری

مراجع

افتخار جهرمی،گودرز. (1382). مزایای داوری بعنوان جایگزین رجوع به دادگاهها (متن سخنرانی در سمینار «داوری تجاری در حیطه ملی و بین‌المللی). داوری‌نامه. شماره اول. انتشارات مرکز داوری اتاق بازرگانی و صنایع و معادن جمهوری اسلامی ایران.

بختیاری، حمیده. (1399). بی‌اعتباری رأی داوری در قانون داوری تجاری بین‌المللی ایران و قانون حکمیت تجارتی افغانستان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی.

آذر رضا، فطین. (1399). بررسی شرایط و ضمانت اجرای قاعده محرمانه بودن داوری در تجارت بین ‌الملل. مطالعات بین‌المللی پلیس، 11(44)، 159-136.

کاتوزیان، ناصر. (1383). اعتبار امر قضاوت‌شده در دعوای مدنی. تهران: میزان.

جعفری لنگرودی، محمدجعفر. (1372). دانشنامه حقوقی. جلد سوم. انتشارات امیرکبیر.

امینی، عیسی؛ منصوری، عباس. (1397). موجه و مدلل بودن رأی داوری داخلی با نگاهی بر رویه قضایی. پژوهش حقوق خصوصی، 6(22)، 35-9.

انصاری، مسعود؛ طاهری، محمد علی. (1384). دانشنامه حقوق خصوصی. چاپ اول. جلد اول. تهران: انتشارات محراب فکر.

حسین صفایی، مرتضی قاسم زاده. (1384). اشخاص و محجورین. چاپ دهم. سمت.

جعفری لنگرودی، محمدجعفر. (1387). ترمینولوژی حقوق. چاپ نوزدهم. کتابخانه گنج دانش.

شمس، عبدالله. (1384). آیین دادرسی مدنی. جلد دوم. چاپ دوم. دراک.

اسدی نژاد، سیدمحمد؛ فروتن، یوسف. (1394). تحقیقات حقوق خصوصی و کیفری، (دانشنامه حقوق و سیاست)، 11(24).

 انتظاری نجف آبادی، علیرضا؛ بابائیان، حسن. (1396). داوری در حقوق بین‌الملل خصوصی. کنفرانس سالانه پژوهش‌های حقوقی و قضایی.

عابدی، محمدتقی. (1391). ارزیابی تأثیر شرایط شکلی اعتبار موافقتنامه داوری در صلاحیت داور بین‌المللی (شرط داوری مکتوب، شرط داوری ضمنی و شرط داوری به طریق ارجاع و احاله). رأی، 1(1).

کریمی، عباس؛ پرتو، حمیدرضا. (1391). داوری‌پذیری دعاوی مربوط به اموال عمومی و دولتی. فصلنامه پژوهش حقوق، 14(36)، 184-157.

خدابخشی، عبدالله. (1402). حقوق داوری و دعاوی مربوط به آن در رویه قضایی. چاپ دوازدهم. شرکت سهامی انتشار.

-درویشی هویدا، یوسف (1402). شیوه‌های جایگزین حل‌وفصل اختلاف، چاپ چهاردهم. میزان.

Macneil, Ian R. (1992). American arbitration law, Oxford university Press.

Schill, Stephan W. (2019). System-Building in Investment Treaty Arbitration and Lawmaking, Published online by Cambridge University Press.

Berger, Klaus (2007). Re-examining the Arbitration Agreement: Applicable Law- Consensus or Confusion? Trans- Lex Law Research.

Rivkin, David W. (2013). ‘The Impact of International Arbitration on the Rule of Law – The 2012 Clayton Utz/University of Sydney International Arbitration Lecture 29, 3.

Cotula, Lorenzo. (2015). ‘Property in a Shrinking Planet: Fault Lines in International Human Rights and Investment Law’ ,